Nền kinh tế xanh có thể tạo thêm gần một triệu việc làm tại Đông Nam Á

Việt Nam đã phê duyệt Điều chỉnh Quy hoạch Điện VIII với công suất năng lượng tái tạo đến năm 2030 được nâng thêm từ 50 - 130% so với Quy hoạch Điện VIII trước đó. Ảnh minh họa: Lê Hồng Nhung - Mekong ASEAN

Việt Nam và các quốc gia Đông Nam Á đang đứng trước ngưỡng cửa phát triển một nền kinh tế bền vững và yêu cầu cấp thiết về tính liên kết trong khu vực, đặc biệt khi thế giới chứng kiến các cuộc xung đột địa chính trị, chuỗi cung ứng toàn cầu dễ bị tổn thương, biến đổi khí hậu. Trong bối cảnh đó, kinh tế xanh được cho là hướng đi cần thiết, để mỗi quốc gia có thể tự "tăng sức đề kháng" cho nền kinh tế.

Chia sẻ tại Diễn đàn Kinh tế Xanh 2025 (GEF 2025) diễn ra ngày 27/11, ông Dale Hardcastle - Giám đốc Trung tâm Đổi mới Bền vững Toàn cầu (Bain & Company) cho rằng, nếu phát triển đúng hướng, đến năm 2030, kinh tế xanh có thể tạo thêm khoảng 900.000 việc làm và giảm 100 triệu tấn CO2 cho 6 quốc gia ASEAN.

Ông phân tích rằng Đông Nam Á đang chi 50 – 60 tỷ USD mỗi năm để nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch, trong khi sở hữu 30.000 GW tiềm năng năng lượng tái tạo nhưng mới khai thác được 28 GW.

Không chỉ năng lượng, ngành ô tô - đóng góp khoảng 300 tỷ USD GDP cho ASEAN-6 – đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc mạnh. Ông Dale Hardcastle cho rằng, các nước trong khu vực đang có những cơ hội hợp tác để tạo ra một hệ sinh thái mới, bao gồm pin, khoáng sản và chuỗi cung ứng xanh. Trong đó, Việt Nam nổi lên như trung tâm sản xuất xe điện và pin quan trọng.

Đối với thị trường carbon, ông Dale Hardcastle nhấn mạnh, đây sẽ là tài sản chiến lược của Đông Nam Á. Khu vực có thể tạo ra 700 triệu tấn tín chỉ CO2 mỗi năm, trong đó Việt Nam dẫn đầu với việc bán 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng trị giá 51,5 triệu USD – thương vụ đầu tiên bán tín chỉ cấp quốc gia trong khu vực.

Chủ tịch EuroCham Bruno Jaspaert. Ảnh: Lê Hồng Nhung - Mekong ASEAN

Bàn sâu hơn về tiềm năng tại Việt Nam, Chủ tịch EuroCham Bruno Jaspaert nhấn mạnh, Việt Nam có đầy đủ khả năng để định hình con đường phát triển xanh của riêng mình – một con đường giúp đất nước tạo dấu ấn khác biệt và xây dựng một nền kinh tế có sức chống chịu tốt hơn.

Việt Nam đã có những bước đi táo bạo như cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại COP26, Điều chỉnh Quy hoạch Điện VIII với công suất năng lượng tái tạo đến năm 2030 được nâng thêm từ 50 - 130% so với Quy hoạch điện VIII trước đó và cao hơn 3,4 - 5,2 lần so với công suất năm 2024.

Việt Nam đã phê duyệt Đề án Thành lập và phát triển thị trường carbon, trong đó nêu rõ đến năm 2029 sẽ đi vào vận hành.

Chủ tịch EuroCham đánh giá, chuyển đổi xanh sẽ vừa là thách thức vừa là cơ hội phát triển của Việt Nam. “Việt Nam có thể giàu lên nhờ kinh tế xanh nếu tận dụng đúng thời điểm và đúng đối tác. EU sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, công nghệ, tiêu chuẩn và nguồn lực”, ông Jaspaert nói.

Ông dẫn chứng, châu Âu đang triển khai Thỏa thuận xanh với gói đầu tư tối thiểu 1.000 tỷ EURO đi cùng Sáng kiến Cửa ngõ toàn cầu trị giá 300 tỷ EURO để thúc đẩy hạ tầng bền vững, điện gió, năng lượng sạch, giao thông xanh và số hóa.

Đại sứ EU tại Việt Nam Julien Guerrieri. Ảnh: Lê Hồng Nhung - Mekong ASEAN

Chia sẻ về các hành động hỗ trợ, theo Đại sứ EU tại Việt Nam Julien Guerrier, EU cùng các định chế tài chính quốc tế đang triển khai mạnh mẽ JETP (Quan hệ Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng) với Việt Nam. Hơn 600 triệu EURO đã được huy động cho các dự án cụ thể, cùng hơn 30 chương trình đang được thúc đẩy liên quan đến lưới điện, năng lượng tái tạo, đào tạo kỹ năng xanh và giảm phát thải công nghiệp.

Đáng chú ý, EU đã công bố gói hỗ trợ 430 triệu EURO cho phát triển dự án Thủy điện tích năng Bác Ái trong tháng 10 vừa qua. Dự án này là nền tảng quan trọng trong nỗ lực chung của Việt Nam và châu Âu nhằm xây dựng hệ thống năng lượng xanh, ổn định và bền vững, đồng thời thu hút đầu tư tư nhân, thúc đẩy tăng trưởng xanh.

Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại Vũ Bá Phú. Ảnh: Lê Hồng Nhung - Mekong ASEAN

Về phía Việt Nam, Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại Vũ Bá Phú cho rằng, việc tăng cường hợp tác trong chuyển đổi số, kỹ năng xanh và thu hút đầu tư sẽ là tiền đề và động lực quan trọng để thúc đẩy kinh tế xanh bền vững, hướng tới mục tiêu giảm phát thải ròng bằng 0 mà Việt Nam và EU đã cam kết.

Cho đến hiện tại, nhiều doanh nghiệp Việt đã cải thiện quy trình sản xuất cũng như đáp ứng các yêu cầu về truy xuất nguồn gốc và tiêu chí môi trường khắt khe của EU. Hiệp định EVFTA cũng là nền tảng vững chắc để hai bên mở rộng quan hệ chiến lược trong nhiều lĩnh vực, từ năng lượng tái tạo, công nghệ xanh đến chuyển giao kỹ thuật.

Thời gian tới, trong bức tranh kinh tế bền vững, ông Dale Hardcastle khuyến nghị, Việt Nam sẽ cần phải quan tâm đến 3 nhóm hành động chính, bao gồm kết nối hệ thống năng lượng, đồng bộ hóa phát triển điện gió – mặt trời với đầu tư lưới điện; đầu tư vào hạ tầng thiết yếu như nước, chất thải, logistics; tăng cường hợp tác nội khối, phát triển chuỗi cung ứng trong Đông Nam Á.

Ông khẳng định: "Đây không còn là câu chuyện ESG hay trách nhiệm doanh nghiệp đơn thuần, mà là yêu cầu để bảo đảm tăng trưởng bền vững, thu hút đầu tư và ứng phó hiệu quả với rủi ro khí hậu ngày càng lớn”.

Ngọc Linh - Lê Hồng Nhung