Nền tảng của sự phát triển toàn diện cho trẻ

Tại Bệnh viện Chuyên khoa Sản Nhi tỉnh Sóc Trăng, Khoa Dinh dưỡng thường xuyên tiếp nhận các trường hợp trẻ bị rối loạn phát triển do thiếu hụt vi chất. Theo bác sĩ Đỗ Phước Đạt - Trưởng Khoa Dinh dưỡng, phần lớn phụ huynh chưa nhận diện đầy đủ tầm quan trọng của các vi chất dinh dưỡng đối với sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ em. “Vi chất dinh dưỡng là những yếu tố không thể thiếu trong sự phát triển toàn diện của trẻ. Thiếu vi chất không chỉ ảnh hưởng đến thể lực mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến trí tuệ, khả năng học tập và miễn dịch của trẻ. Mỗi loại vi chất đều có vai trò riêng biệt và không thể thay thế”, bác sĩ Đạt nhấn mạnh.

Cụ thể, Vitamin A giúp duy trì thị lực và tăng cường miễn dịch, trong khi đó, sắt đóng vai trò quan trọng trong việc tham gia cấu tạo hồng cầu, còn kẽm thì hỗ trợ tăng trưởng và nâng cao sức đề kháng, đặc biệt, I-ốt lại cần thiết cho sự phát triển não bộ và chức năng tuyến giáp. Nếu thiếu hụt các vi chất này, trẻ không chỉ dễ mắc bệnh, học kém, mà còn có nguy cơ bị ảnh hưởng lâu dài về thể chất lẫn trí tuệ nếu không được can thiệp kịp thời.

Cán bộ y tế Bệnh viện Chuyên khoa Sản Nhi Sóc Trăng tư vấn dinh dưỡng cho phụ huynh, giúp phát hiện sớm dấu hiệu thiếu vi chất và xây dựng khẩu phần ăn hợp lý cho trẻ. Ảnh: HOÀNG PHÚC

Vậy, khi nào trẻ cần được khám dinh dưỡng?

Chuyển sang một khía cạnh thiết thực hơn, theo bác sĩ Đỗ Phước Đạt, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám khi nhận thấy các dấu hiệu như: chậm tăng trưởng chiều cao, cân nặng, biếng ăn, da xanh, dễ mệt, hoặc thường xuyên mắc các bệnh hô hấp, tiêu hóa. Bên cạnh đó, một số biểu hiện thiếu vi chất khác như khô mắt, tóc dễ gãy rụng, viêm lợi, chậm mọc răng hoặc rối loạn tiêu hóa kéo dài cũng là những tín hiệu cảnh báo mà phụ huynh không nên bỏ qua.

“Chúng tôi tiến hành đánh giá chỉ số phát triển, kiểm tra lâm sàng, xét nghiệm máu nếu cần thiết, sau đó tư vấn chế độ ăn hợp lý. Trường hợp thiếu vi chất rõ ràng, trẻ sẽ được bổ sung vi chất cần thiết theo liều lượng và thời gian phù hợp”, bác sĩ Đạt cho biết thêm.

Hơn nữa, việc xây dựng khẩu phần ăn cân đối, phù hợp với lứa tuổi, điều kiện sống và thể trạng từng trẻ là chìa khóa để can thiệp hiệu quả. Ngoài ra, một số trẻ được chỉ định sử dụng các chế phẩm vi chất như sắt, canxi, vitamin D hoặc đa vi chất tùy trường hợp.

Phòng ngừa từ sớm

Từ công tác chuyên môn tại bệnh viện, chúng ta mở rộng ra góc nhìn cộng đồng. Tại Sóc Trăng, các chiến dịch bổ sung vitamin A liều cao cho trẻ từ 6 - 35 tháng tuổi vẫn được duy trì định kỳ, giúp phòng ngừa nguy cơ thiếu hụt vi chất phổ biến. Song song đó, phụ huynh cũng được hướng dẫn về khẩu phần ăn, cách lựa chọn thực phẩm và chăm sóc trẻ khoa học. Bác sĩ Đạt khuyến cáo: “Phụ huynh nên đảm bảo bữa ăn đủ các nhóm chất dinh dưỡng - không nên lạm dụng hoặc kiêng khem quá mức. Hạn chế đồ ăn nhanh, tăng cường thực phẩm tự nhiên giàu vitamin và khoáng chất như rau xanh, trái cây, cá, thịt, trứng, sữa…”.

Không chỉ dinh dưỡng, các yếu tố như hoạt động thể chất, giấc ngủ, thói quen sinh hoạt cũng ảnh hưởng đến sự phát triển. Trẻ cần được vận động hằng ngày, hạn chế sử dụng thiết bị điện tử, đồng thời được theo dõi chiều cao - cân nặng định kỳ. Đáng mừng là, sự phối hợp giữa nhà trường - phụ huynh - nhân viên y tế đang ngày càng được nâng cao. Tư vấn dinh dưỡng không chỉ dừng lại ở bệnh viện mà còn mở rộng đến các buổi họp phụ huynh, chương trình y tế học đường, các lớp tập huấn kiến thức cơ bản về dinh dưỡng.

Kết nối ba bên

Như vậy, việc phòng ngừa và can thiệp thiếu vi chất không thể là trách nhiệm đơn lẻ của ngành Y tế. Để trẻ phát triển toàn diện, rất cần sự tham gia chủ động của phụ huynh trong việc theo dõi, phối hợp chăm sóc và tạo dựng lối sống lành mạnh cho con em mình. “Chúng tôi không chỉ khám và điều trị mà còn mong muốn tạo ra sự thay đổi nhận thức lâu dài trong cộng đồng. Khi cha mẹ hiểu đúng và chăm sóc đúng, trẻ em sẽ có nền tảng vững chắc về sức khỏe để học tập và phát triển”, bác sĩ Đạt chia sẻ.

Tóm lại, chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ, đặc biệt là đảm bảo đầy đủ vi chất thiết yếu chính là đầu tư căn cơ và bền vững cho tương lai. Đó không chỉ là việc cho trẻ ăn no, mà còn là cho trẻ ăn đúng, ăn đủ và khoa học. Sự phối hợp chặt chẽ giữa phụ huynh, nhà trường và ngành Y tế sẽ là “kiềng ba chân” vững chắc giúp trẻ em phát triển toàn diện cả thể chất lẫn trí tuệ, nâng cao chất lượng giống nòi trong tương lai.

“Chúng tôi mong muốn mỗi gia đình đều trở thành một "phòng khám dinh dưỡng tại nhà", nơi cha mẹ thấu hiểu nhu cầu của con và hành động đúng đắn, kịp thời” - bác sĩ Đỗ Phước Đạt chia sẻ. Vi chất dinh dưỡng có thể nhỏ bé, nhưng lại là những “mảnh ghép vàng” không thể thiếu để trẻ em lớn lên khỏe mạnh, thông minh và tràn đầy năng lượng sống. Đó cũng chính là cách tốt nhất để gieo trồng một thế hệ vững vàng cho ngày mai.

HOÀNG PHÚC