Nét đẹp làng gốm Bồ Bát

Gốm Bồ Bát hồi sinh đã mang lại việc làm cho nhiều người dân địa phương. Ảnh: Thế Minh

Làng gốm cổ Bồ Bát xưa cách đây hơn 1.000 năm, là làng BạchBát, Bồ xuyên Chấn Thanh Hoa thuộc Ái Châu Sơn, nay là làng Bạch Liên, xã YênThành, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình.

Vào năm 1999, các nhà Khảo cổ học tiến hành khai quật khu dichỉ Mán Bạc thuộc thôn Bạch Liên và đã tìm thấy 15 mộ và 17 cá thể cùng nhiều đồdùng làm từ gốm như: chuỗi hạt, vòng gốm, nồi gốm, các đồ gốm thô, gốm men trắng.

Theo sử sách ghi lại, chính những nghệ nhân của thôn BạchLiên đã theo triều đình nhà Lý (năm 1010) dời đô về Thăng long, định cư ở vùngven sông Hồng nơi có nhiều đất sét tốt để làm gốm và lập nên làng gốm Bát Tràngngày nay.

Thời Lý - Trần, những sản phẩm của làng gốm Bồ Bát rất đượcưa chuộng. Rất nhiều những di vật như gạch đất nung“Đại Việt quốc quân thànhchuyên” - loại gạch chuyên dùng để xây thành, các sản phẩm gốm tinh xảo như đâùrồng, mặt linh thú, bát đĩa, đồ gia dụng...đã được tìm thấy khi khai quậtkhảo cổ tại khu vực đền Vua Đinh, Vua Lê (Ninh Bình).

Đặc biệt, gốm Bồ Bát chỉ sử dụng một loại đất sét trắng quýhiếm gọi là đất sét Bồ Di, chỉ riêng ở vùng này mới có. Loại đất này có đặc điểmtạo nên dòng men trắng số 1 hiện nay và chỉ cần nung 50-70% thời gian so vơícác loại đất khác nhưng vẫn bảo đảm chất lượng về độ mịn, cứng, sau khi nung sảnphẩm ít bị nứt, vỡ hơn so với các loại đất sét khác.

Gốm Bồ Bát sử dụng đất sét trắng quý hiếm Bồ Di tạo nên những sản phẩm có dòng men số 1 hiện nay. Ảnh: TM

Cùng với đó, là việc nung ở nhiệt độ cao nên sản phầm gốm đượctạo ra không có nồng độ chì, đảm bảo an toàn sức khỏe cho người dùng, cũng nhưgiữ được nét đặc trưng, độ bền bóng của men, hạn chế sứt mẻ, rất phù hợp chogia dụng của các nhà hàng, khách sạn – những nơi thường xuyên phải sử dụng máyrửa bát.

Để tạo nên sự độc đáo riêng cho dòng gốm Bồ Bát, anh PhạmVăn Vang – người đã khôi phục lại nghề gốm cổ của quê hương, tập trung vào sảnxuất các mảng tranh gốm ghép, dựa trên nền một số dòng tranh nổi tiếng, nhưÐông Hồ, với những nét văn hóa vùng, miền tiêu biểu trong cả nước. Trong đó, cókhá nhiều hình ảnh các khu, điểm du lịch nổi tiếng của Ninh Bình như: Nhà thờđá Phát Diệm, Khu du lịch sinh thái Tràng An, Khu du lịch Tam Cốc - Bích Ðộng.

Sản phẩm gốm Bồ Bát vẽ nhiều phong cảnh nổi tiếng của Ninh Bình. Ảnh: Thanh Bình

Nhờ vậy, sau một thời gian, sản phẩm gốm Bồ Bát có chỗ đứngtrên thị trường, không chỉ trong nước mà còn ra thị trường một số nước, nhưNga, Ðức, Pháp, Mỹ, Nhật Bản...

Những nỗ lực phục dựng lại nghề gốm cổ Bồ Bát này có ý nghĩarất lớn trong việc hồi sinh những giá trị văn hóa, lịch sử của vùng đất cố đô cổkính, góp phần bảo tồn, lưu giữ những giá trị văn hóa lâu đời của cha ông.

PV (Tổng hợp)