Nếu cải cách mạnh mẽ, Việt Nam có thể tăng trưởng thêm 2% mỗi năm

Ngày 27/11, tại Hà Nội, Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU) phối hợp cùng Đại học Quốc gia Úc (ANU) đã tổ chức Hội thảo Quốc tế lần thứ 8 về Các vấn đề đương đại trong Kinh tế, Quản lý và Kinh doanh - CIEMB 2025. Đây là một trong những diễn đàn học thuật thường niên lớn nhất của NEU.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS Bùi Đức Thọ - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Đại học Kinh tế Quốc dân cho biết, năm 2025 chứng kiến thế giới thay đổi nhanh chưa từng có, với nhiều diễn biến khó dự đoán.

Chẳng hạn như thay đổi mô hình thương mại quốc tế, chuỗi cung ứng toàn cầu chịu ảnh hưởng từ căng thẳng địa chính trị, sự lan rộng mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo trong hầu hết các ngành, hay lạm phát cao kéo dài tại nhiều nền kinh tế lớn. Những thay đổi này diễn ra nhanh nhưng tác động sâu rộng đến đời sống và phúc lợi con người.

PGS.TS Bùi Đức Thọ - Chủ tịch Hội đồng Đại học Kinh tế Quốc dân phát biểu.

Đối với Việt Nam, môi trường toàn cầu hiện nay mang đến cả những cơ hội lớn lẫn những thách thức quan trọng. Song song với đó, Việt Nam cũng đang trải qua một giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, bước vào "kỷ nguyên vươn lên", được đánh dấu bởi các cải cách lớn về thể chế kinh tế - xã hội, tiến trình số hóa diễn ra sâu rộng trên mọi lĩnh vực, cùng sự chuyển dịch nhanh của thị trường lao động và cơ cấu ngành nghề.

Trình bày tham luận, GS. Shiro Armstrong, Đại học Quốc gia Úc, nhận định Việt Nam đã hưởng lợi nhiều từ cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung lần đầu, nhưng lợi ích đó chỉ là tạm thời. Theo ông, chúng ta cần tiếp tục giữ cho hệ thống toàn cầu mở cửa, giữ Đông Á và Đông Nam Á mở cửa và dựa trên luật lệ nhằm tạo lực giữ cân bằng cho toàn cầu. Khu vực này hiện đã đủ lớn để tạo khác biệt, và tất nhiên, phải cải cách và gỡ bỏ rào cản trong nền kinh tế của chính mình.

Các diễn giả tham gia hội thảo.

Theo Trưởng đại diện Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tại Việt Nam, Campuchia và Lào, TS. Jochen M. Schmittmann, Việt Nam có sự tăng trưởng ấn tượng trong nhiều thập kỷ. GDP bình quân đầu người liên tục tiệm cận nhóm thị trường mới nổi, dần thu hẹp khoảng cách với các nền kinh tế phát triển.

Đà tăng trưởng gần đây còn được hỗ trợ bởi môi trường chính sách vĩ mô nới lỏng: Lãi suất duy trì ở mức thấp so với nhiều nước trong khu vực... Dù vậy, theo ông, Việt Nam còn một số rào cản để hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số.

"Việt Nam đang gặp một số thách thức như: Hệ thống tài chính chưa phân bổ vốn hiệu quả, doanh nghiệp kém hiệu quả vẫn tồn tại, doanh nghiệp tư nhân phải chịu chi phí cao, hạn chế đổi mới và nâng cao năng suất. Lao động có trình độ cơ bản tốt nhưng thiếu kỹ năng kỹ thuật, hệ thống đào tạo chưa đáp ứng nhu cầu kinh tế" - ông nhận định.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại hội thảo.

Từ những phân tích đó, TS. Schmittmann cho rằng, để tiệm cận mục tiêu tăng trưởng hai con số, Việt Nam không thể chỉ tiếp tục mở rộng đầu tư và lao động. Trong ngắn hạn, chính sách tiền tệ cần thận trọng vì tín dụng đã quá cao; ưu tiên củng cố an toàn hệ thống ngân hàng, xử lý nợ xấu và tăng vốn. Ngược lại, tài khóa còn nhiều dư địa nhờ nợ công thấp, nên có thể tập trung đầu tư hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng số, logistics, năng lượng, nhưng phải chú trọng lựa chọn dự án tốt, tránh dàn trải và thất thoát.

Về cấu trúc, ông nhấn mạnh hai hướng cải cách then chốt. Thứ nhất là cải tổ hệ thống tài chính và khu vực doanh nghiệp nhằm phân bổ vốn theo tín hiệu thị trường, thu hẹp đặc quyền của doanh nghiệp nhà nước, tạo sân chơi bình đẳng cho doanh nghiệp tư nhân trong nước. Thứ hai là nâng cấp mạnh mẽ chất lượng nguồn nhân lực.

Nếu cải cách cấu trúc được làm mạnh, Việt Nam có thể tăng trưởng cao hơn thêm 2 điểm phần trăm mỗi năm, bù đắp cho sự giảm sút của dân số và bối cảnh quốc tế khó khăn, TS. Jochen M. Schmittmann nhấn mạnh.

Hoàng Yến