Tài chính số và xanh mở ra không gian phát triển mới cho doanh nghiệp

Hội thảo "Phát triển bền vững 2025" với chủ đề "Động lực cho Kỷ nguyên bền vững" - Ảnh: VGP

Cơ hội bứt phá từ chuyển đổi số, chuyển đổi xanh

Phát biểu tại Hội thảo "Phát triển bền vững 2025" với chủ đề "Động lực cho Kỷ nguyên bền vững" ngày 27/11, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm nhấn mạnh, trong bối cảnh quốc tế diễn biến phức tạp, các quốc gia đều đang chuyển mình mạnh mẽ trước làn sóng Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và yêu cầu cấp bách về tăng trưởng xanh, trung hòa carbon.

Với Việt Nam, tiến trình này vừa đặt ra thách thức, đồng thời mở ra cơ hội để đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu. Trong những năm qua, đặc biệt là năm 2025, Việt Nam đã chủ động triển khai nhiều thay đổi chiến lược nhằm thích nghi với thực tiễn và hướng đến phát triển bền vững.

Đảng và Chính phủ đang nỗ lực thúc đẩy mô hình tăng trưởng mới, lấy khu vực kinh tế tư nhân, đổi mới sáng tạo và phát triển khoa học – công nghệ làm trọng tâm. Vì vậy, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà còn là động lực then chốt hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số trong những năm tới.

"Thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh chính là một trong những cách để Bộ Tài chính khẳng định vị thế và vai trò của mình như một lực lượng tiên phong trong đổi mới và phát triển kinh tế quốc gia", Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm phát biểu - Ảnh: VGP

Lấy doanh nghiệp, người dân là trung tâm chuyển đổi

Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm, Bộ Tài chính đang triển khai chương trình chuyển đổi số toàn ngành theo hướng lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm. Tinh thần xuyên suốt là đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế số và tài chính số theo Nghị quyết 57-NQ/TW, hướng tới một ngành Tài chính hiện đại, minh bạch và có khả năng thích ứng cao.

Trong chiến lược này, Bộ xác định khoa học - công nghệ là nền tảng, đổi mới sáng tạo là động lực, hạ tầng số phải đi trước và dữ liệu là tài nguyên chiến lược. Chuyển đổi số gắn chặt với cải cách thủ tục hành chính, chuẩn hóa và liên thông cơ sở dữ liệu. Toàn bộ dữ liệu chuyên ngành đang được xây dựng và kết nối theo nguyên tắc "đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung", đồng thời tích hợp với Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài chính. Đây là cơ sở nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công và thúc đẩy kinh tế số, xã hội số.

Song song với chuyển đổi số, chuyển đổi xanh được Chính phủ xác định là định hướng phát triển lâu dài, không chỉ để đáp ứng cam kết quốc tế mà còn tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng bền vững và thân thiện môi trường. Từ đầu năm đến nay, tổng giá trị phát hành trái phiếu xanh tăng hơn 60%, phản ánh niềm tin thị trường vào các nỗ lực phát triển xanh. Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm, chuyển đổi xanh giúp giảm rủi ro, nâng cao hiệu quả năng lượng và mở rộng thị trường quốc tế cho doanh nghiệp.

Một dấu ấn quan trọng là Danh mục Phân loại xanh do Bộ Tài chính ban hành, gồm 45 loại hình dự án thuộc 7 nhóm ngành như năng lượng tái tạo, giao thông xanh, nông nghiệp tuần hoàn và dịch vụ môi trường. Đây được xem là bước tiến lớn trong hoàn thiện thể chế tài chính xanh, hỗ trợ nhận diện và huy động nguồn lực cho các dự án bền vững.

Tuy vậy, Bộ Tài chính cũng chỉ ra một số thách thức: thể chế còn bất cập, nguồn lực tài chính hạn chế, hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ và năng lực nhân sự chưa đáp ứng yêu cầu. Với doanh nghiệp nhỏ và vừa - chiếm 97% tổng số doanh nghiệp - khó khăn lớn nhất là tiếp cận vốn xanh, công nghệ mới và dữ liệu số.

Trước thực tế đó, Bộ đang phối hợp các bộ, ngành hoàn thiện chính sách tài chính, triển khai ưu đãi thuế, tín dụng ưu tiên, quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo và nghiên cứu mô hình PPP cho hạ tầng số, năng lượng tái tạo. Đồng thời tiếp tục phát triển thị trường tài chính xanh, thị trường carbon và các công cụ tài chính bền vững.

Từ góc nhìn quốc tế, ông Vũ Thái Trường - Trưởng phòng Biến đổi khí hậu UNDP Việt Nam - cho biết "bộ tứ Nghị quyết trụ cột" đã tạo nền tảng thể chế mạnh mẽ, củng cố niềm tin thị trường và khuyến khích đầu tư xanh. Ông nhấn mạnh Quyết định 21/2025/QĐ-TTg là bước ngoặt khi Việt Nam có hệ thống phân loại xanh thống nhất, giúp doanh nghiệp nhận diện hoạt động xanh và huy động vốn quốc tế. Tuy nhiên, theo ông Trường, khoảng cách giữa chính sách và thực thi vẫn là thách thức và cần thêm hướng dẫn, dữ liệu để hỗ trợ doanh nghiệp và địa phương triển khai hiệu quả.

Anh Minh