Nếu Iran đóng cửa eo biển Hormuz, 'thảm họa' nào sẽ xảy ra?

Quốc hội Iran đã thông qua biện pháp đóng eo biển Hormuz sau khi Mỹ tiến hành các cuộc tấn công quân sự vào các cơ sở hạt nhân của nước này vào cuối tuần qua.

Quyết định cuối cùng nằm trong tay Hội đồng An ninh quốc gia tối cao và Lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei. Nhưng động thái này đã làm gia tăng thêm nỗi lo ngại về hoạt động thương mại năng lượng toàn cầu.

Vì sao eo biển Hormuz lại quan trọng đến vậy?

Eo biển Hormuz là một điểm nghẽn hẹp, dài 33 km giữa Vịnh Ba Tư và Vịnh Oman, nơi khoảng 20 phần trăm lưu lượng dầu khí toàn cầu đi qua, theo dữ liệu từ Cơ quan Thông tin năng lượng Hoa Kỳ.

Vào năm 2024, ước tính 84% lượng dầu thô và khí ngưng tụ và 83% khí đốt tự nhiên hóa lỏng di chuyển qua eo biển Hormuz đã đến các thị trường châu Á.

Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc là những điểm đến hàng đầu ở châu Á, chiếm tổng cộng 69% tổng lượng dầu thô và khí ngưng tụ được tiêu thụ đi qua tuyến đường thủy chiến lược này.

Những thị trường này có khả năng bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi bất kỳ sự gián đoạn nào đối với nguồn cung.

Trung Quốc là nước nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới, mua hơn 70% nguồn cung từ nước ngoài, đã vượt qua Mỹ để giành 'danh hiệu' đó vào năm 2017. Và khoảng một nửa lượng dầu này đến từ Trung Đông.

Vị trí eo biển chiến lược Hormuz - Ảnh: Getty

Eo biển Hormuz đã từng bị đóng trước đây chưa?

Eo biển Hormuz chưa bao giờ bị chặn hoàn toàn, nhưng đã từng bị gián đoạn nhiều lần. Những lần gián đoạn này bao gồm các cuộc tấn công vào tàu chở dầu trong chiến tranh Iran-Iraq vào những năm 1980, căng thẳng gia tăng giữa hải quân Iran và Mỹ vào năm 2007 và vụ quân đội Iran bắt giữ tàu chở dầu thô Advantage Sweet do công ty dầu mỏ Chevron thuê vào năm 2023.

Kịch bản tồi tệ nhất có thể là gì?

Các nhà phân tích của Goldman Sachs cho biết trong một lưu ý nghiên cứu vào ngày 22/6 rằng sự gián đoạn kéo dài và trên diện rộng đối với nguồn cung cấp năng lượng đi qua eo biển Hormuz có khả năng sẽ đẩy giá dầu và khí đốt tự nhiên của Châu Âu lên trên 110 đô la Mỹ một thùng và 100 euro (115 đô la Mỹ) cho mỗi megawatt giờ.

"Trong khi các sự kiện ở Trung Đông vẫn còn thay đổi, chúng tôi nghĩ rằng các động lực kinh tế, bao gồm cả Mỹ và Trung Quốc, để cố gắng ngăn chặn sự gián đoạn kéo dài và rất lớn của eo biển Hormuz, sẽ rất mạnh mẽ" - họ nhận định.

George Saravelos - Giám đốc nghiên cứu ngoại hối tại Deutsche Bank, cho hay trong một báo cáo ngày 14/6 rằng kịch bản xấu nhất - gián đoạn hoàn toàn nguồn cung dầu của Iran và đóng cửa eo biển này có thể khiến giá dầu tăng lên trên 120 đô la Mỹ/thùng.

"Mặc dù các cơ sở dầu mỏ cũng không phải là mục tiêu trong các đợt thù địch trước đó, nhưng thị trường không thể bỏ qua khả năng một chu kỳ leo thang sẽ gây ra sự gián đoạn" - ông nói thêm.

Còn Nigel Green - Giám đốc điều hành của công ty tư vấn tài chính khổng lồ deVere Group, chia sẻ trong một lưu ý được phát hành vào ngày 22/6 rằng một số nhà phân tích "hiện cảnh báo rằng dầu thô có thể tăng vọt lên 130 đô la Mỹ/thùng" tùy thuộc vào động thái tiếp theo của Tehran.

"Một cú sốc giá như vậy sẽ ảnh hưởng đến lạm phát toàn cầu. Những người tham gia thị trường đã dự báo việc cắt giảm lãi suất từ các ngân hàng trung ương, bao gồm cả Cục Dự trữ Liên bang Mỹ trong nửa cuối năm. Điều đó hiện đang bị nghi ngờ" - ông nhận định.

Anh Duy (Theo SCMP)