Nếu nhận thức không đầy đủ, chỉ chê kém hiệu quả mà không tạo điều kiện thì HTX sẽ luôn kém hiệu quả

Chiều ngày 7/4, Ban Chỉ đạo Đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã đã họp tổng kết công tác năm 2022 và triển khai nhiệm vụ năm 2023.

Phong trào HTX gặp khó khăn

Theo số liệu của Ban chỉ đạo, tính đến hết năm 2022, cả nước có gần 30 nghìn HTX (tăng hơn 2 nghìn HTX tương ứng 7% so với năm 2021), 125 LH HTX (tăng 18 LH HTX - khoảng 17% so với năm 2021) và 71.000 tổ hợp tác; các chỉ tiêu về kết quả hoạt động kinh doanh của khu vực kinh tế hợp tác đều tăng so với năm 2021.

Tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư – Nguyễn Chí Dũng, Phó trưởng ban Thường trực thẳng thắn nhìn nhận: khu vực kinh tế tập thể (KTTT) của nước ta đến nay chưa phát triển như mục tiêu, yêu cầu đề ra. Và nhiệm vụ đổi mới và nâng cao hiệu quả KTTT còn nhiều khó khăn, chưa đáp ứng kỳ vọng của Đảng và Nhà nước; năng lực nội tại của HTX còn yếu, hiệu quả hoạt động chưa cao, mô hình tổ chức lỏng lẻo, chưa phù hợp, trình độ cán bộ quản lý HTX còn hạn chế.

Phó trưởng Ban thường trực Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh: trong bối cảnh mới, phong trào HTX còn gặp nhiều khó khăn và thách thức trước sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0; cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường ngày càng khốc liệt; bất ổn chính trị leo thang; biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, phức tạp, khó lường; quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa diễn ra rất nhanh ở khắp cả nước; hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng đòi hỏi HTX phải có sự thay đổi và chủ động thích ứng...

Nhưng sự phát triển KTTT ở Việt Nam còn nhiều khó khăn, HTX còn yếu, chưa được các địa phương thực sự quan tâm.

Nói về khó khăn, hạn chế, Thường trực Ban chỉ đạo -Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đỗ Thành Trung cho biết: Khu vực KTTT, HTX chịu sự ảnh hưởng của biến động thị trường; thiếu vốn, thiếu nguồn nhân lực chất lượng; chậm chuyển đổi số, ứng dụng truy xuất nguồn gốc, liên kết tiêu thụ sản phẩm…

Và cơ chế, chính sách và nguồn vốn hỗ trợ khu vực HTX còn chưa hợp lý so với tính chất của mô hình HTX; bộ máy quản lý nhà nước về KTTT, HTX còn thiếu. Nguồn kinh phí hỗ trợ còn hạn chế, chậm được bố trí kinh phí thực hiện.

Công tác triển khai thực hiện các chính sách đạt hiệu quả chưa cao, điều kiện và thủ tục hỗ trợ phức tạp, chưa thông tin đến HTX... Và chính hoạt động của Ban chỉ đạo cũng vẫn còn những hạn chế nhất định.

Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam cho rằng cần phải tạo điều kiện cho KTTT và HTX phát triển thì KTTT và HTX mới hoạt động có hiệu quả còn nếu chỉ chê “không hiệu quả” và không thực sự tạo điều kiện, không quan tâm phát triển thì KTTT và HTX sẽ không đạt được mong muốn và yêu cầu. Ông đề nghị đưa nội dung về KTTT và HTX vào đào tạo lý luận chính trị các cấp bởi có kiến thức, có hiểu biết.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam cũng cùng có đề nghị về vấn đề đào tạo để nâng cao nhận thức và kiến thức về KTTT và HTX, và không chỉ đưa vào chương trình đào tạo lý luận chính trị mà nên đưa vào chương trình đào tạo cao đẳng và đại học.

Ông Bảo và ông Nam cùng cho biết hiện nay nhiều hướng dẫn quy định cho HTX chưa rõ ràng, nên các HTX không biết có được làm hay không, đơn cử như tín dụng nội bộ, huy động và cho vay giữa các thành viên và HTX. Số lượng các HTX tiếp cận các chính sách của Nhà nước còn hạn chế, đặc biệt chính sách hỗ trợ tín dụng; chính sách giao đất, cho thuê đất (địa phương hết quỹ đất công); chính sách hỗ trợ phát triển kết cấu hạ tầng.

“”Ngay như trong Chiến lược chuyển đổi số mà Bộ Thông tin và Truyền Thông xây dựng, trong một số Nghị định về đổi mới sáng tạo cũng không có từ nào về HTX”, ông Bảo còn nói thêm,

Nhiều hợp tác xã khó tiếp cận vay vốn

Với các ý kiến nêu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái – Trưởng Ban chỉ đạo cũng cho rằng: Nhận thức đúng đắn chỉ đạo mới hiệu quả. Phó Thủ tướng nói tới vấn đề nâng cao nhận thức của người dân và cả hệ thống chính trị về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của phát triển KTTT và HTX và Ban chỉ đạo trong nền kinh tế thị trường và nhân rộng mô hình KTTT và HTX phát triển.

Trưởng Ban chỉ đạo cũng lưu ý đến vấn đề xác định đúng hướng đi, đề ra các nhiệm vụ, giải pháp để tháo gỡ các rào cản, tạo động lực mạnh mẽ cho khu vực KTTT, HTX phát triển và nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động các tổ chức kinh tế hợp tác trong thời gian tới.

Ban Chỉ đạo sẽ có những tham mưu xác đáng cho Thủ tướng Chính phủ, các cấp có thẩm quyền kịp thời ban hành các cơ chế, chính sách phù hợp, hiệu quả để góp phần tạo chuyển biến tích cực cho khu vực KTTT.

Để thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2023, Thường trực Ban Chỉ đạo kiến nghị Phó Thủ tướng Chính phủ - Trưởng Ban Chỉ đạo chỉ đạo các bộ ngành: hoàn thiện Dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi) trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 5, của Quốc hội khóa XV; Xây dựng và công bố Sách trắng HTX Việt Nam năm 2023. Tổ chức Diễn đàn kinh tế hợp tác, hợp tác xã 2023.

Đôn đốc, chỉ đạo và hướng dẫn triển khai Luật HTX và Chương trình Hỗ trợ phát triển hợp tác xã giai đoạn 2021-2025. Trình Chính phủ ban hành Nghị quyết về phát triển HTX nông nghiệp phục vụ cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

Đề xuất Chính phủ, Quốc Hội sửa đổi các Luật thuế theo hướng giảm thuế thu nhập doanh nghiệp của các Quỹ TDND xuống mức thuế suất 10%; miễn thuế lợi tức vốn góp của thành viên Quỹ TDND.

Triển khai thực hiện Thông tư số 52/TT-BTC hướng dẫn Nghị định số 45/2021/NĐ-CP ngày 31/3/2021 về Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, làm căn cứ để các Quỹ thống nhất hoạt động trong toàn quốc. Khẩn trương báo cáo cấp có thẩm quyền, bố trí kinh phí thực hiện Chương trình Hỗ trợ, phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2025. Rà soát, sửa đổi, bổ sung hệ thống văn bản pháp lý đồng bộ, thống nhất về quản lý, thanh tra, giám sát, cấp phép, tổ chức, hoạt động để thúc đẩy hệ thống QTDND và NHHTX phát triển.

Hà Anh