Nga đã kiểm soát pháo đài cuối cùng ở Mariupol?

Ukraine dường như đã từ bỏ kiểm soát nhà máy gang thép Azovstal vào tối 16/5, khi sơ tán hơn 260 binh sĩ khỏi nhà máy, đồng thời tuyên bố kết thúc nhiệm vụ chiến đấu tại thành phố miền Đông Nam Ukraine, theo New York Times.

Trong bài phát biểu video hàng đêm, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã gọi ngày 16/5 là một ngày "khó khăn". Ông cho biết quân đội đã mở chiến dịch "giải cứu những binh sĩ", nói thêm "Ukraine cần những anh hùng Ukraine còn sống. Đây là nguyên tắc của chúng tôi".

Tuyên bố được đưa ra vài giờ sau khi truyền thông Nga thông tin các xe buýt chở binh sĩ Ukraine đã sơ tán khỏi nhà máy.

Trước đó, Bộ Quốc phòng Nga cho biết đã đạt thỏa thuận sơ tán binh sĩ Ukraine khỏi nhà máy thép Azovstal.

"Như kết quả đàm phán với binh sĩ Ukraine tại Azovstal, (hai bên) đã đạt được thỏa thuận ngày 16/5 để sơ tán những người bị thương", Bộ Quốc phòng Nga cho biết trong tuyên bố.

Việc Ukraine kết thúc nhiệm vụ chiến đấu tại Mariupol và sơ tán binh lính khỏi Azovstal báo hiệu lực lượng Nga đang gần với việc kiểm soát hoàn toàn thành phố - nơi giao tranh kéo dài và binh lính Ukraine đã cầm cự trong hơn 2 tháng.

Nỗ lực giải cứu binh sĩ khỏi Azovstal

New York Times dẫn lời Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine Anna Malyar cho biết 53 binh sĩ "bị thương nghiêm trọng" đã được sơ tán đến các cơ sở y tế tại Novoazovsk, thị trấn của Ukraine gần biên giới "Cộng hòa tự xưng" Donetsk (DPR). Bộ Quốc phòng Nga cũng đưa ra thông báo tương tự, theo TASS.

Bà Malyar nói thêm toàn bộ những người này có thể được trao đổi với tù binh Nga trong thời gian tới. Các nhân chứng thấy 5 xe buýt chở lính Ukraine đến Novoazovsk đêm qua, nhiều người trong số này bị thương và nằm trên cáng.

Xe buýt chở lực lượng Ukraine sơ tán khỏi nhà máy Azovstal tối 16/5. Ảnh: Reuters.

Ngoài ra, hơn 200 người khác được sơ tán qua một hành lang nhân đạo tới khu dân cư Olenivka, tỉnh Donetsk, theo Guardian.

Hiện không rõ còn bao nhiêu binh sĩ tại nhà máy. Các quan chức và người thân của các binh sĩ những ngày qua nói có khoảng 2.000 lính Ukraine tại Azovstal, bao gồm những người bị thương. Bộ Tổng tham mưu Ukraine cho biết "các biện pháp bảo vệ những binh sĩ phòng thủ tại Azovstal đang được triển khai".

Việc sơ tán diễn ra sau nhiều tuần kêu gọi mở các hành lang nhân đạo, khi binh lính và dân thường bị mắc kẹt tại nhà máy, bị thương và thiếu thốn lương thực, y tế.

Pháo đài cuối cùng "sắp thất thủ"?

Nhà máy gang thép Azovstal là cứ điểm phòng thủ cuối cùng của lực lượng Ukraine ở Mariupol. Hệ thống đường ngầm dưới nhà máy đã trở thành nơi cố thủ của quân đội Ukraine và Trung đoàn Azov.

Những binh sĩ cuối cùng ở Azovstal sống trong nhiều tuần dưới các boongke và hầm trú sâu dưới lòng đất. Dân thường đã được sơ tán từ đầu tháng.

"Để cứu những mạng sống, toàn bộ đơn vị đồn trú ở Mariupol đang thực hiện quyết định được Bộ Chỉ huy quân sự tối cao phê duyệt, mong nhận được ủng hộ của người dân Ukraine", Denys Prokopenko, chỉ huy lực lượng Ukraine tại Azovstal, viết trên Telegram tối 16/5, không nói thêm chi tiết.

Lực lượng thân Nga đóng quân tại Azovstal ngày 16/5, trước khi hoạt động sơ tán diễn ra trong đêm. Ảnh: Reuters.

Kể từ khi Mariupol bị bao vây hồi tháng 3, các chuyên gia quân sự nhận định lực lượng Ukraine sẽ sớm thất bại trong vài ngày. Tuy vậy, giao tranh đã kéo dài hơn 2 tháng.

Ngày 21/4, Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố "giải phóng" Mariupol và lệnh binh sĩ bao vây nhà máy Azovstal. Điện Kremlin khẳng định tất cả những người bị thương và bị bệnh sẽ được chăm sóc y tế nếu ra hàng. Tuy nhiên, lực lượng Ukraine liên tục bác bỏ đề xuất của phía Nga.

Việc Ukraine kết thúc "nhiệm vụ chiến đấu" tại Mariupol có thể mang đến ảnh hưởng tinh thần trái ngược nhau giữa lực lượng Kyiv và Moscow. Các chuyên gia quân sự cho biết việc kiểm soát nhà máy Azovstal và Mariupol nói chung sẽ giúp Nga tái bố trí lực lượng, tập trung nhiều binh sĩ cho mặt trận miền Đông, nơi Moscow coi là mục tiêu chính của "chiến dịch quân sự".

Video 'mưa lửa' trút xuống nhà máy Azovstal Ông Alexander Khodakovsky, chỉ huy phe ly khai ở Donetsk, miền Đông Ukraine, hôm 15/5 đăng video nhà máy Azovstal bị tấn công. Reuters chưa thể xác nhận loại vũ khí được sử dụng.

Trần Hoàng