Nga điều chuyển Pantsir-S1M khỏi cầu Crimea: góc kỹ thuật

Các trinh sát nguồn mở và quan sát viên phương Tây ghi nhận tổ hợp phòng không Pantsir-S1M xuất hiện trên đường cao tốc ở Crimea, rời xa khu vực cầu Crimea (cầu Kerch), hướng về các căn cứ không quân như Yevpatoria hoặc Saky. Hình ảnh cho thấy ống phóng khác cỡ trên cùng bệ phóng, gợi ý cấu hình đạn hỗn hợp 57E6-E và 57E6M-E. Nếu xác thực, đây là điều chỉnh bố trí phòng không theo mức độ ưu tiên, trong bối cảnh các căn cứ trong nội địa bán đảo hứng chịu nhiều đợt tập kích bằng UAV và tên lửa.

Tổng quan diễn biến

Theo các báo cáo được trích dẫn, Pantsir-S1M – biến thể xuất khẩu hiện đại của dòng Pantsir-SM – có dấu hiệu được rút khỏi nhiệm vụ bảo vệ cầu Kerch để tăng cường cho các sân bay quân sự trọng yếu. Crimea gần đây chứng kiến nhiều đòn tập kích bằng UAV tầm xa và tên lửa như ATACMS và Storm Shadow/SCALP, gây áp lực lên mạng lưới phòng không khu vực.

Một hệ thống phòng không Pantsir-S1 của Nga - Ảnh: Reuters

Nhận diện kỹ thuật Pantsir-S1M

Việc phân biệt S1M với S1 có thể thực hiện qua hai đặc điểm chính:

Khung gầm: Pantsir-S1M sử dụng KamAZ-53958 "Tornado" bọc thép, thay cho KamAZ-6560 trên các bản cũ. Khung gầm mới tăng khả năng chịu tải, bảo vệ kíp lái tốt hơn và cải thiện tính việt dã.
Radar: S1M lắp radar theo dõi mục tiêu có tiết diện hình vuông, khác với dạng tròn hoặc chữ nhật bo góc trên S1. Radar này được cho là mảng pha quét điện tử chủ động (AESA), tăng khả năng phát hiện mục tiêu RCS nhỏ và kháng nhiễu.

Tổ hợp Pantsir-S1M được trang bị khung gầm xe bọc thép thế hệ mới, mang lại tính việt dã (khả năng vượt địa hình) và khả năng bảo vệ vượt trội hơn - Ảnh: Quân đội Nga

Dấu hiệu cấu hình đạn hỗn hợp

Hình ảnh cho thấy trên cùng bệ phóng xuất hiện các ống phóng có đường kính khác nhau – dấu hiệu hệ thống đang nạp hai loại đạn cho các tầng phòng thủ khác nhau.

Hai ống phóng tên lửa có đường kính hơi khác nhau - Ảnh: Crimean Wind

Phân tích kỹ thuật đạn 57E6-E và 57E6M-E

Theo thông tin được nêu:

57E6-E: đạn tiêu chuẩn của Pantsir, tầm bắn hiệu quả khoảng 20 km, tốc độ tối đa xấp xỉ 1.300 m/s (Mach 3,8).
57E6M-E: đạn đánh chặn thế hệ mới, vận tốc khoảng 1.700 m/s (Mach 5) theo công bố của Nga, được các nguồn phương Tây đánh giá thận trọng. Để đạt vận tốc này, tên lửa dùng booster lớn hơn (nhiên liệu rắn nhiều hơn), kéo theo ống phóng dày hơn, trong khi chiều dài tổng thể vẫn tương thích bệ phóng. Đầu đạn được thu nhỏ, cơ chế tiêu diệt được cho là "hit-to-kill" hoặc nổ phá mảnh định hướng chính xác cao. Tầm bắn nâng lên khoảng 30 km, mở rộng "vùng an toàn" cho mục tiêu được bảo vệ.

Tên lửa 57E6M-E (phải) và 57E6-E (trái) - Ảnh: Defense Express

Tên lửa 57E6M-E được phóng từ hệ thống Pantsir-S1M - Ảnh: Defense Express

Bố trí tác chiến và hàm ý

Nếu Pantsir-S1M được rút khỏi cầu Kerch, điều này phản ánh sự điều chỉnh ưu tiên phòng không theo thời điểm và khu vực. Nguồn cung S1M còn hạn chế nên khó trang bị đồng đều cho mọi vị trí. Trong bối cảnh các sân bay ở Saky, Yevpatoria… bị tập kích lặp lại, việc luân chuyển một tổ hợp cơ động, hỏa lực đa tầng như S1M có thể nhằm tăng cường lớp phòng vệ cho các mục tiêu dễ bị tổn thương.

Infographic về hệ thống Pantsir-S1M - Ảnh: Defense Express

Mức độ tin cậy và lưu ý

Diễn biến do OSINT và một số nguồn phương Tây ghi nhận; mức độ xác thực phụ thuộc chất lượng ảnh và bối cảnh.
Sự khác biệt đường kính ống phóng có thể bị ảnh hưởng bởi góc chụp; cần thêm bằng chứng độc lập để khẳng định cấu hình đạn.
Các thông số 57E6M-E do phía Nga công bố; đánh giá phương Tây thận trọng.

Kết luận ngắn

Những dấu hiệu hiện có cho thấy Nga đang linh hoạt tái phân bổ Pantsir-S1M ở Crimea, ưu tiên bảo vệ các căn cứ không quân trước các mối đe dọa UAV và tên lửa. Về kỹ thuật, việc kết hợp 57E6-E và 57E6M-E (nếu được xác thực) giúp mở rộng tầm đánh chặn và rút ngắn thời gian tiếp cận mục tiêu, tăng hiệu quả phòng không tầm gần–trung quanh các mục tiêu trọng yếu.

CTVX