Nga kích hoạt 'lá chắn tối thượng': S-500 chính thức được đưa vào trực chiến

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrey Belousov mới đây xác nhận trung đoàn đầu tiên được trang bị hệ thống phòng không – phòng thủ tên lửa tầm xa S-500 đã chính thức bước vào trạng thái trực chiến, 4 năm sau khi các thành phần đầu tiên của hệ thống này bắt đầu được biên chế cho Lực lượng Hàng không – Vũ trụ Nga vào cuối năm 2021.

Trước đó, vào cuối tháng 12/2024, Tổng tham mưu trưởng Nga, Đại tướng Valery Gerasimov, từng tuyên bố trung đoàn S-500 hoàn chỉnh đầu tiên đã được thành lập, làm dấy lên câu hỏi vì sao phải mất thêm gần 1 năm để đơn vị này chính thức đạt trạng thái sẵn sàng chiến đấu.

Cho tới khi Trung Quốc công bố hệ thống đối thủ HQ-29 vào tháng 8, S-500 vẫn được coi là một loại vũ khí hoàn toàn độc nhất vô nhị trên toàn cầu. Hệ thống này được thiết kế nhằm cung cấp năng lực phòng thủ ở cấp độ chiến lược, chống lại mọi loại tên lửa từ các bệ phóng cơ động. Đáng chú ý, S-500 có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo liên lục địa trong giai đoạn cuối quỹ đạo, năng lực mà trước đây chỉ các hệ thống cố định như Ground Based Midcourse Defence của Mỹ và A-135 của Nga mới sở hữu.

Phương tiện phóng từ hệ thống phòng thủ tên lửa A-135. Ảnh: MW.

Ngay từ đầu những năm 2010, S-500 từng được dự kiến đưa vào biên chế khoảng năm 2015, song hàng loạt trì hoãn đã liên tục đẩy lùi mốc thời gian này. Dù Nga đã đạt được nhiều thành công trong việc mở rộng năng lực sản xuất các hệ thống phòng không tầm xa khác, đặc biệt là S-400 và S-300V4, việc sản xuất S-500 dường như vẫn bị giới hạn. Một khả năng được giới quan sát nêu ra là Moscow muốn điều chỉnh thiết kế dựa trên kinh nghiệm vận hành trung đoàn đầu tiên.

Các tổ hợp S-500 đang phục vụ đã được triển khai trong nhiều điều kiện khác nhau, bao gồm các nhiệm vụ tại Bắc Cực từ tháng 12/2021, và gần đây là các đợt triển khai vào tháng 6 tại thành phố Kerch, gần bán đảo Crimea đang tranh chấp. Nhiệm vụ chính của các đợt triển khai này là bảo vệ cầu eo biển Kerch, tuyến giao thông chiến lược nối Crimea với lãnh thổ Nga.

Hệ thống phóng tên lửa đất đối không từ hệ thống phòng không S-500. Ảnh: MW.

Đầu tháng 12, truyền thông Ấn Độ xác nhận New Delhi và Moscow sẽ chính thức bắt đầu các cuộc thảo luận về khả năng mua sắm S-500 từ ngày 4/12, trong khuôn khổ cuộc gặp tại New Delhi giữa Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh và người đồng cấp Nga Andrey Belousov. Cuộc gặp cũng sẽ rà soát tiến độ bàn giao hệ thống S-400, đồng thời tiếp tục trao đổi về khả năng Nga bán tiêm kích thế hệ năm Su-57 cho Ấn Độ.

Trong số những năng lực nổi bật nhất của S-500 là khả năng bắn hạ vệ tinh, đánh chặn tên lửa siêu vượt âm tốc độ cao và các phương tiện bay trong không gian gần, cùng tầm bắn lên tới 500 km đối với các mục tiêu trong khí quyển.

Con số này vượt xa tầm bắn 400 km của tên lửa 40N6 trên hệ thống S-400, loại đạn đã được thử nghiệm thực chiến gần đây tại Ukraine và khu vực biên giới Ấn Độ – Pakistan. Với năng lực này, S-500 có thể tạo ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với các mục tiêu giá trị cao như máy bay ném bom chiến lược và máy bay cảnh báo sớm trên không.

Theo MW

Huyền Chi