Nga nâng cấp drone cảm tử Lancet - mối nguy hiểm lớn cho Ukraine?

Theo thông báo mới nhất từ tập đoàn ZALA Aero - nhà sản xuất dòng drone cảm tử Lancet, các biến thể nâng cấp hiện có tầm hoạt động gấp đôi so với phiên bản ban đầu. Đây được xem là bước cải tiến đáng kể, giúp Lancet mở rộng phạm vi tác chiến và thời gian hiện diện trên bầu trời.

Lancet lần đầu được giới thiệu tại triển lãm ARMY-2019 ở Moscow và nhanh chóng được trang bị cho lực lượng Nga. Hệ thống này đã trải qua thử nghiệm thực chiến tại Syria trước khi được triển khai rộng rãi trong xung đột Ukraine. Trên cả hai chiến trường, Lancet đảm nhiệm các nhiệm vụ trinh sát và tấn công với độ chính xác cao, qua đó trở thành một trong những drone nội địa hiếm hoi của Nga được đánh giá đạt hiệu quả thực tế rõ rệt.

Drone cảm tử ZALA Lancet của Nga - Ảnh: National Interest

Biến thể mới

ZALA Aero cho biết loạt nâng cấp mới được áp dụng cho các mẫu 51E, 51E-IK, 52E và 52E-IK, giúp tăng đáng kể khả năng hoạt động của dòng drone Lancet. Theo hãng thông tấn Nga TASS, những phiên bản cải tiến này sở hữu thời gian bay gần gấp đôi thế hệ trước, đồng nghĩa với tầm tác chiến rộng hơn và khả năng bám mục tiêu lâu hơn. ZALA khẳng định: “Tầm bay đã được mở rộng và thời lượng hoạt động cũng tăng gấp đôi".

Cụ thể, hai mẫu 51E và 51E-IK hiện có thể hoạt động tối đa 45km và duy trì chuyến bay khoảng 50 phút. Trong khi đó, dòng 52E và 52E-IK đạt tầm khoảng 35km với thời gian bay 30 phút. Những cải tiến này mang lại sự linh hoạt lớn hơn trên chiến trường, cho phép drone tiếp cận mục tiêu ở khoảng cách xa hơn và thực hiện nhiệm vụ do thám hoặc chờ thời cơ tấn công lâu hơn trước khi lao xuống mục tiêu.

Cận cảnh Drone cảm tử Lancet - Ảnh: ZALA Aero

Các biến thể nâng cấp của Lancet được Nga mang tới trưng bày tại Dubai Airshow 2025 - một trong những sự kiện hàng không vũ trụ lớn nhất Trung Đông. Tại đây, phía Nga cho biết nhiều đoàn khách quốc tế đã bày tỏ sự quan tâm đến phiên bản xuất khẩu Lancet-E.

Ông Dmitry Shugayev, giám đốc Cơ quan Hợp tác Kỹ thuật - Quân sự Liên bang Nga, cho hay: “Lancet-E đã chứng minh hiệu quả trong thực chiến, nên trở nên quen thuộc với nhiều quốc gia. Chúng tôi nhận thấy tiềm năng xuất khẩu rất lớn”. Ông cũng tiết lộ Nga đã nhận được đề nghị mua hàng từ hàng chục quốc gia kể từ khi mẫu này lần đầu giới thiệu tại diễn đàn Army-2024.

Drone Lancet có gì đặc biệt?

Lancet được xem là bước phát triển tiếp theo của dòng drone cảm tử Kub (“Cube”), cũng do ZALA Aero thiết kế. Thay vì kiểu cánh bay truyền thống, Lancet sử dụng hai cặp cánh hình chữ X ở cả trước và sau, kết hợp động cơ điện và cánh quạt hai lá phía đuôi. Thân làm từ nhựa và vật liệu composite giúp tổng trọng lượng chỉ khoảng 12kg, trong đó phần đầu đạn chiếm khoảng 3kg. Chính hình dáng nhỏ gọn và vật liệu nhẹ khiến Lancet trở thành mục tiêu khó theo dõi đối với hệ thống phòng không truyền thống.

Thông số kỹ thuật của drone cảm tử Lancet của Nga - Ảnh: SWI

Về hiệu suất, Lancet có thể đạt tốc độ tối đa khoảng 300km/h. Động cơ điện giúp máy bay gần như không phát tiếng ồn, tăng độ bí mật khi đột nhập sâu vào hậu phương đối phương. Đồng thời, động cơ loại này rẻ và bền hơn so với động cơ đốt trong, giúp giảm chi phí vận hành.

Khả năng dẫn đường của Lancet khá linh hoạt, hỗ trợ nhiều chế độ như GPS, điều khiển trực quan hoặc dẫn đường bằng cảm biến quang - điện tử cho phép truyền hình ảnh trực tiếp về trung tâm điều khiển, giúp người vận hành giám sát, theo dõi và xác nhận mục tiêu trúng đòn. Nhờ đó, drone này phù hợp để tiêu diệt cả mục tiêu di động lẫn cố định.

Tính năng được đánh giá nguy hiểm nhất của Lancet là khả năng chuyển sang chế độ tự động nếu mất tín hiệu điều khiển, cho phép nó tiếp tục lao vào mục tiêu ngay cả khi bị gây nhiễu điện tử. Chính đặc điểm này biến Lancet thành mối đe dọa khó hóa giải.

Lancet trên chiến trường Ukraine

Tại Ukraine, drone Lancet đã trở thành một trong những vũ khí được sử dụng rộng rãi nhất của Nga, với khả năng tấn công đa dạng mục tiêu từ xe bọc thép, pháo binh, hệ thống phòng không cho đến cơ sở hạ tầng năng lượng.

Số liệu do ZALA Aero công bố cho thấy đến đầu năm 2025, Lancet đã phá hủy ít nhất 3.000 khí tài Ukraine, gây thiệt hại ước tính khoảng 12 tỉ USD. Con số này được dự đoán còn tăng khi Nga mở rộng dây chuyền sản xuất và tiếp tục nâng cấp dòng drone này.

Binh sĩ Ukraine bắn về phía các mục tiêu được cho là drone Lancet - Ảnh: Bộ Quốc phòng Ukraine

Trong thực tế chiến đấu, Lancet đã chứng minh khả năng tấn công chính xác vào nhiều mục tiêu giá trị cao từ xe tăng chủ lực, pháo tự hành cho đến hệ thống phòng không. Một trong những ví dụ đáng chú ý là vụ drone Lancet phá hủy một tiêm kích MiG-29 của Ukraine tại căn cứ Dolgintsevo vào tháng 10.2023.

Đáng chú ý, sự xuất hiện của đầu nổ xuyên tự định hình (EFP) càng làm tăng hiệu quả sát thương của Lancet. Cơ chế kích nổ ở cự ly gần giúp đầu đạn xuyên qua các tấm giáp bảo vệ như “lồng sắt” mà Ukraine lắp trên xe tăng, khiến các biện pháp phòng vệ truyền thống trở nên kém hiệu quả.

Trong báo cáo tháng 11.2023, Bộ Quốc phòng Anh đánh giá Lancet là “một trong những vũ khí hiệu quả nhất Nga triển khai trong năm qua”, thể hiện sự chuyển đổi rõ rệt từ vai trò do thám sang tấn công chủ động trên diện rộng. Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) cũng nhận định dòng drone này đang làm suy giảm lợi thế máy bay không người lái của Ukraine, đặc biệt trong bối cảnh Nga liên tục tiến hành các đòn tấn công kiểu “bầy đàn”.

Mối quan tâm quốc tế

Dù drone cảm tử không còn là công nghệ mới, Lancet vẫn nổi bật trên thị trường nhờ hiệu quả đã được chứng minh trong thực chiến cùng chi phí sản xuất tương đối thấp. Sự xuất hiện của Lancet tại Dubai Airshow 2025 tiếp tục thu hút sự chú ý, cho thấy nỗ lực của Nga trong việc mở rộng thị trường drone quân sự.

Ngoài ra, những nâng cấp gần đây trên Lancet từ tầm hoạt động xa hơn, độ chính xác cải thiện cho tới khả năng mang tải trọng linh hoạt, phản ánh hướng phát triển chung của drone cảm tử như tối ưu hiệu quả tấn công trong khi vẫn giữ giá thành thấp hơn đáng kể so với tên lửa hoặc hệ thống tác chiến truyền thống. Việc tăng thời gian bay và mở rộng phạm vi hoạt động giúp drone giảm nguy cơ bị đánh chặn, đồng thời tiếp cận được nhiều loại mục tiêu hơn.

Trong bối cảnh chiến tranh hiện đại ngày càng phụ thuộc vào phương tiện không người lái, những hệ thống như Lancet được dự đoán sẽ tiếp tục giữ vai trò quan trọng và có thể định hình cách thức tác chiến trong các cuộc xung đột tương lai.

Hoàng Vũ