Nga - NATO: Bên nào đang nắm ưu thế trên bàn cân sức mạnh quân sự?

Sức mạnh quân sự của NATO

Sự trở lại của ông Trump trong vai trò Tổng thống Mỹ hồi đầu năm nay đã buộc các thành viên NATO phải tăng tốc đầu tư quốc phòng. Mỹ hiện chi tiêu quốc phòng gần bằng tổng ngân sách quân sự của 10 quốc gia châu Âu cộng lại, với 916 tỷ USD trong năm 2023, tương đương 40% tổng chi tiêu toàn cầu.

Lo ngại Mỹ có thể một lần nữa dọa rút khỏi NATO, tháng 6 vừa qua, các nước thành viên đã cam kết chi 5% GDP cho quốc phòng vào năm 2035. Washington Post nhận định, châu Âu buộc phải “gánh thêm trọng trách” để Mỹ rảnh tay xoay trục sang châu Á.

Nga - NATO: Bên nào đang nắm ưu thế trên bàn cân sức mạnh quân sự?. Ảnh: Getty

Nguồn lực của NATO tiếp tục được bổ sung khi Phần Lan (2023) và Thụy Điển (2024) gia nhập liên minh. Hai quốc gia Bắc Âu này không chỉ sở hữu công nghiệp quốc phòng mạnh mà còn mang lại giá trị địa chính trị then chốt trong việc củng cố sườn đông bắc của liên minh, bảo vệ trực diện vùng Baltic – nơi dễ bị tổn thương nhất trước Nga.

Tuy nhiên, tài chính không phải là rào cản duy nhất. Một thực tế đáng lo ngại là ngay trong nội bộ EU hiện tồn tại tới 178 hệ thống vũ khí cùng 17 dòng xe tăng khác nhau. Sự phân mảnh này khiến cho khả năng phối hợp và vận hành chung trở nên phức tạp, đặt ra thách thức lớn cho nỗ lực tiêu chuẩn hóa vũ khí trên toàn khối.

Hiện tại, NATO đứng trước hai lựa chọn, hoặc là tiếp tục trì hoãn chi tiền để duy trì hệ thống khí tài cồng kềnh, hoặc nhanh chóng thích nghi với hình thái chiến tranh hiện đại, nơi UAV giá rẻ và tác chiến điện tử ngày càng mang vai trò quyết định. Trong khi Tổng thư ký Mark Rutte kêu gọi mục tiêu 5% GDP cho quốc phòng, câu hỏi lớn hơn vẫn còn bỏ ngỏ: liệu liên minh có dám thử lửa nguyên tắc tương trợ lẫn nhau, hay chỉ dừng lại ở những lời hứa trên giấy?

Sức mạnh quân sự của Nga

Bất chấp các lệnh trừng phạt quốc tế và những khó khăn được công khai ở Ukraine, Nga vẫn đang “tăng tốc sản xuất vũ khí”, theo UK Defence Journal. Chi tiêu quân sự của Moscow đã tăng mạnh lên mức 120 tỷ euro (tương đương 103 tỷ bảng) trong năm 2025, khoảng hơn 6% GDP, gấp gần 4 lần lần ngân sách quốc phòng của nước này hồi 2021.

Cơ quan tình báo và quân đội Đức nhận định nền kinh tế thời chiến của Nga hiện sản xuất nhiều hơn mức cần thiết cho hoạt động ở Ukraine, làm dấy lên giả thuyết rằng Moscow có thể đang chuẩn bị cho một cuộc đối đầu quy mô rộng hơn. Đầu năm nay, Tổng thống Vladimir Putin đã ký sắc lệnh triệu tập nhập ngũ lớn nhất trong hơn một thập kỷ nhằm nâng lực lượng tại ngũ lên 1,5 triệu. Tuy nhiên, con số này vẫn không sánh được sức mạnh tập thể của NATO.

Theo Statista, NATO hiện có khoảng 3,44 triệu quân nhân, so với 1,32 triệu của Nga; về không quân, Nga sở hữu khoảng 4.292 máy bay so với 22.377 của NATO; về hải quân và xe bọc thép, số lượng khí tài mà Nga cũng kém xa NATO.

Về khả năng răn đe hạt nhân, hai phía gần như tương đương. Các cường quốc hạt nhân NATO (Mỹ, Anh, Pháp) có thể triển khai 5.559 đầu đạn so với 5.580 của Nga. Tuy nhiên, ưu thế số lượng thường thuộc về liên minh phương Tây về thiết bị thông thường, còn Nga đang bù đắp bằng nhịp sản xuất cao và việc tích trữ đạn dược.

Theo Al Jazeera, nền kinh tế Nga đến nay vẫn cho thấy sức chống chịu đáng kinh ngạc trước các lệnh trừng phạt từ phương Tây, cho phép “tổ hợp công nghiệp quân sự” sản xuất xe tăng, xe chiến đấu bộ binh, tên lửa, đạn dược và pháo. Tin tình báo Ukraine cho biết Moscow đặt mục tiêu tham vọng sản xuất là khoảng 2.500 tên lửa, gần 250 xe tăng, 1.100 xe bọc thép và 57 máy bay chiến đấu tiên tiến trong năm nay.

Bức tranh này làm nổi bật một lỗ hổng chiến lược. Dù thua kém về số lượng vũ khí so với NATO, Nga đang tận dụng lợi thế công nghiệp và chính sách lãnh đạo để gia tăng năng lực quốc phòng. Sau vụ UAV xâm nhập không phận Ba Lan, hành lang Suwałki, dải đất hẹp nối Ba Lan với Baltic giữa Belarus và Litva, được các nhà phân tích xem là điểm dễ bị tổn thương có thể “châm ngòi” một cuộc khủng hoảng dẫn tới xung đột lớn hơn giữa Nga và NATO.

Bên nào đang nắm kèo trên?

Al Jazeera nhận định rằng, bất chấp một vài dấu hiệu cải thiện nhỏ, quân lực Nga vẫn không ngang bằng. Ngay cả trong kịch bản Mỹ rút khỏi cuộc chơi, sức mạnh quân sự tập thể của các thành viên NATO vẫn được coi là “đáng gờm”, theo phân tích của George Allison trên The Telegraph.

“Sự tinh vi về công nghệ và khả năng tương tác của lực lượng NATO làm tăng đáng kể hiệu quả chiến đấu của họ”, ông Allison viết.

Sự vượt trội của NATO không chỉ nằm ở quy mô, mà còn ở công nghệ và khả năng phối hợp. Lợi thế then chốt của liên minh chính là khả năng khai thác công nghệ tiên tiến và một cơ cấu chỉ huy tích hợp đã được xây dựng qua nhiều thập kỷ, cho phép NATO tiến hành các hoạt động linh hoạt trước những biến động nhanh chóng của chiến trường.

Diệp Thảo/VOV.VN (biên dịch) Theo The Kyiv Independent, RT