Nga sẽ 'luôn sẵn sàng với mọi bước ngoặt' trong quan hệ với Mỹ

Ông Trump gặp gỡ ông Putin ở Phần Lan hồi năm 2018. (Nguồn: AFP)

Trong cuộc tiếp xúc với trang tin Izvestia (Nga) mới đây, Phó Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga Konstantin Kosachev cho biết Liên bang Nga sẽ nỗ lực hết sức để củng cố xu hướng quan hệ hiện tại với Mỹ. Tuy nhiên, Moskva sẽ phản ứng trong điều kiện gặp bất lợi.

Mặc dù Mỹ - Nga đang tham gia đối thoại về giải pháp cho các vấn đề tại Ukraine, song đôi bên chưa tìm được tiếng nói chung. Cộng đồng chuyên gia nhận định rằng, sau khi thảo luận về lệnh ngừng bắn, bước tiếp theo nên là cuộc đối thoại giữa Moskva và Washington về việc đảm bảo an ninh cho Liên bang Nga.

Tuy nhiên có khả năng tiến trình giải quyết vấn đề sẽ bị làm chậm lại bởi các quốc gia châu Âu đã lựa chọn lộ trình chống Nga, những bên sẽ muốn cuộc chiến ở Ukraine tiếp tục kéo dài.

Mối quan hệ giữa Nga và Mỹ sẽ phát triển như thế nào?

Theo ông Konstantin Kosachev, sự thay đổi chính quyền ở Nhà Trắng đã mang lại thay đổi đáng chú ý trong cách tiếp cận của Mỹ đối với vấn đề Ukraine và cách thức đối thoại với Nga.

Từ phía Nga, Moskva đã ghi nhận sự tăng cường tiếp xúc giữa hai nước và đánh giá tích cực mong muốn giải quyết cuộc khủng hoảng. Tuy nhiên, Nga vẫn duy trì thái độ thận trọng trong mối quan hệ song phương. Do đó, Hội đồng Liên bang không loại trừ bất kỳ kịch bản nào cho sự phát triển hơn nữa của quan hệ song phương - từ tích cực nhất đến tiêu cực nhất.

“Thật không may là không thể đưa ra bất kỳ dự báo dài hạn nào. Chỉ có thời gian mới trả lời được. Tất nhiên, chúng tôi sẽ nỗ lực hết sức để củng cố các xu hướng hiện tại. Chúng tôi sẽ phản ứng nếu bên kia bắt đầu đổi hướng theo ngả gây bất lợi cho Nga,” ông Konstantin Kosachev chia sẻ với Izvestia.

Theo ông, để duy trì đối thoại, cần có nỗ lực từ cả hai phía và hiện tại những nỗ lực này đang được thực hiện. Nga không phải là bên châm ngòi cho các vấn đề trong quan hệ quốc tế những năm gần đây. Do đó, sáng kiến xóa bỏ chúng phải đến từ những bên đã kích động chúng, tức là từ phía phương Tây.

Hôm 16/4, Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Steve Wolkoff nói rằng trong các cuộc đàm phán giữa Nga và Mỹ về Ukraine , "khoảng cách đang thu hẹp lại". Tổng thống Mỹ Donald Trump từng hy vọng sẽ có lệnh ngừng bắn ở Ukraine "trong vòng vài tuần". Thêm vào đó, Nhà Trắng đã ra tuyên bố nói rằng thỏa thuận ngừng bắn sẽ liên quan tới việc chính quyền Kiev phải từ bỏ lãnh thổ để đổi lấy đảm bảo an ninh trong tương lai. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng xác nhận rằng các cuộc đàm phán đảm bảo an ninh như thế đã diễn ra.

Việc giải quyết xung đột ở Ukraine là yếu tố quan trọng cần thiết cho việc khôi phục toàn bộ quan hệ giữa Liên bang Nga và Mỹ. Vào ngày 13/3, một cuộc họp giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Đặc phái viên Steve Wolkoff đã diễn ra tại Điện Kremlin.

Theo thư ký báo chí Điện Kremlin Dmitry Peskov, ông Vladimir Putin đã chuyển các thông tin và tín hiệu tới cho ông Donald Trump thông qua ông Wolkoff. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio lập tức đánh giá đây là một bước đi tích cực và hiệu quả. Về phần mình, Tổng thống Trump cũng nhận định đây là một cơ hội rất lớn để chấm dứt xung đột.

Thực tế thì Tổng thống Putin đã tuyên bố rõ ràng rằng Nga ủng hộ việc triển khai lệnh ngừng bắn và đánh giá đây là một hành động đúng đắn. Nhưng vẫn còn những khác biệt nhỏ.

Ví dụ phía Nga bày tỏ mối băn khoăn về việc phải làm gì với "khu vực bị quân đội Ukraine xâm nhập ở vùng Kursk" và việc các quân nhân Lực lượng Vũ trang Ukraine vẫn đóng tại đó. Ngoài ra còn có vấn đề giám sát việc tuân thủ lệnh ngừng bắn, hiện vẫn còn bỏ ngỏ. Cuối cùng, Nga lo ngại quân đội Ukraine có thể lợi dụng tình hình ngừng bắn để tái xây dựng lực lượng và tiếp tục các hoạt động quân sự chống lại Nga.

Trợ lý tổng thống Nga - Yuri Ushakov lưu ý rằng, Moskva coi lời kêu gọi ngừng bắn ở Ukraine là một nỗ lực tạo thời gian giúp Lực lượng vũ trang Ukraine tái vũ trang. Phía Nga đã bày tỏ quan ngại này với phía Mỹ.

Và bất chấp những nỗ lực kiến tạo hòa bình đã bắt đầu được thực hiện, về cơ bản các bên vẫn “không có cùng quan điểm” trong việc đánh giá tình hình ở Ukraine.

Trong một chia sẻ với Izvestia, nhà phân tích Tigran Meloyan cho rằng, bước tiếp theo nên là một cuộc đối thoại có mục tiêu giữa Moskva và Washington về những đảm bảo sẽ được cung cấp cho Nga, trước khi lệnh ngừng bắn ở Ukraine có hiệu lực.

Lập trường của Nga khá rõ ràng: Moskva ủng hộ một lệnh ngừng bắn đảm bảo con đường dẫn đến hòa bình lâu dài, với việc loại bỏ nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột. Nhưng mặt khác, Moskva phản đối một lệnh ngừng bắn được thực hiện dưới hình thức "chim bồ câu thành Troy".

Ông Tigran cũng có những phân tích cụ thể rằng chiến lược của Mỹ có thể phát triển theo hai hướng.

Trong hướng đầu tiên, Washington sẵn sàng đối thoại và chấp nhận danh sách các vấn đề mà Nga nêu ra. Sau đó, các đặc phái viên của Mỹ sẽ đi cùng Nga tới gặp phía Ukraine, với phương án chính quyền Kiev nên đồng ý với các điều kiện được đưa ra.

Ở hướng thứ hai, Tổng thống Trump tin rằng việc mặc cả với Moskva là không phù hợp. Khi đó, Nga có thể đối mặt với tình huống Mỹ sẽ tìm cách gây sức ép, bằng cách đe dọa thắt chặt lệnh trừng phạt, chủ yếu là nhắm vào các nước đối tác của Nga, thông qua những lệnh trừng phạt thứ cấp.

Ông Meloyan thì tin rằng căng thẳng giữa Mỹ và Nga sẽ có lợi cho Liên minh châu Âu (EU). Vì thế có khả năng EU, cùng với Vương quốc Anh, sẽ cố gắng làm mọi cách để đảm bảo rằng Kiev không đồng ý với các sáng kiến hòa bình theo những điều kiện của Moskva.

EU và Anh mang lại cho Kiev hy vọng về sự hỗ trợ liên tục về quân sự và chính trị. Điều này có thể làm đình trệ quá trình đàm phán Mỹ-Nga và ảnh hưởng đến khả năng đàm phán của phía Ukraine.

Phản ứng của Châu Âu trước hoạt động đàm phán giữa Nga và Mỹ

Theo Izvestia, châu Âu không hài lòng với các sáng kiến hòa bình của Liên bang Nga và Mỹ ngay từ khi chúng bắt đầu được thực hiện.

Vào ngày 6/3, các nhà lãnh đạo châu Âu đã họp thượng đỉnh để thảo luận về việc tăng chi tiêu quốc phòng và hỗ trợ thêm cho Ukraine. Sau đó, việc phát triển một tổ hợp viện trợ quân sự mới và lớn đã được công bố.

Vào ngày 20/3, các lãnh đạo quân sự từ những quốc gia tự gọi mình là "liên minh thiện chí" hội họp tại London để thảo luận về các bước cụ thể nhằm đưa quân tới Ukraine, với mục đích đảm bảo hòa bình sau khi xung đột được giải quyết. Cần biết rằng Liên bang Nga đã nhiều lần tuyên bố phản đối việc triển khai lực lượng vũ trang châu Âu trên lãnh thổ Ukraine,

Nhà khoa học chính trị Ivan Loshkarev cho rằng Pháp và Anh rất có thể sẽ ủng hộ việc trì hoãn các cuộc đàm phán và đưa ra thêm yêu cầu đối với Nga, điều này sẽ góp phần làm trì hoãn quá trình đàm phán.

Theo Izvestia, các thể chế siêu quốc gia ở châu Âu sẽ có lập trường gần với Pháp và Anh, do những người nắm giữ chức vụ Chủ tịch Ủy ban châu Âu và Đại diện cấp cao của EU về đối ngoại đã dồn phần lớn sự nghiệp, cũng như tâm huyết, vào việc khơi dậy làn sóng chống Nga và chính sách trừng phạt Nga. Tuy vậy, không thể tránh khỏi việc sẽ có một bộ phận các quốc gia trong EU sẽ có lập trường thờ ơ.

Từ phía Kiev, hiện vẫn chưa có động thái rõ ràng. Vào cuối tháng 2, ông Volodymyr Zelensky đã đến Mỹ để ký một thỏa thuận về khai thác khoáng sản. Tuy nhiên, chuyến thăm của ông đã kết thúc bằng một cuộc cãi vã tại Phòng Bầu dục, sau đó nhà lãnh đạo Ukraine bị yêu cầu rời đi.

Tigran Meloyan tin rằng giới lãnh đạo quân sự-chính trị của Ukraine sẽ cố gắng thể hiện Liên bang Nga là đối thủ của một giải pháp hòa bình, và thậm chí sẽ dùng đến các hành động khiêu khích trong thời gian có thể có lệnh ngừng bắn kéo dài 30 ngày. Ở thời điểm hiện tại, mục tiêu chính của Kiev là giành được sự ủng hộ của Washington và chứng minh rằng không thể đàm phán với Moskva./.

(Vietnam+)