Nga sẽ trục vớt tàu ngầm hạt nhân Liên Xô bị chìm ở Bắc Cực
Chính phủ Nga đã đưa vào dự thảo ngân sách liên bang giai đoạn 2026 - 2028 kinh phí để trục vớt 'các vật thể nguy hiểm bức xạ bị chìm và ngập nước' từ đáy biển Bắc Cực.
Kế hoạch nói trên bao gồm việc trục vớt và sau đó tháo dỡ một số tàu ngầm hạt nhân Liên Xô, Tập đoàn nhà nước Rosatom nói với hãng tin RBC News rằng công tác chuẩn bị sẽ bắt đầu vào năm 2026. Tuy nhiên họ không cung cấp thêm chi tiết, bao gồm cả số tiền tài trợ.
Bộ Tài chính Nga từ chối bình luận vì phần ngân sách này không được tiết lộ. Tuy nhiên hãng tin RBC News đã tìm hiểu được đôi điều về việc trục vớt vật thể chìm sâu tại các vùng biển Bắc Cực.
Cụ thể, 10,5 tỷ rúp sẽ được phân bổ cho "Tổ hợp các biện pháp quy trình 'Đảm bảo xử lý an toàn chất thải phóng xạ liên bang, duy trì an toàn và xử lý các cơ sở hạt nhân và di sản hạt nhân nguy hiểm bức xạ'".
Dự án trên thuộc chương trình nhà nước "Phát triển tổ hợp công nghiệp năng lượng hạt nhân" vào năm 2026, dự chi 10,7 tỷ rúp vào năm 2027 và 10,6 tỷ rúp vào năm 2028. Mặc dù vậy, phần giải trình không nêu rõ các hoạt động cụ thể mà số tiền này sẽ được chi cho.
Ấn phẩm RBC News lưu ý, 7 tàu ngầm hạt nhân của Liên Xô và Nga đã bị chìm trong vùng biển của các đại dương trên thế giới trong những năm qua.
Trong khi đó, các bộ của Nga, Tập đoàn Rosatom và cộng đồng chuyên gia đã thảo luận về tính khả thi của việc tháo dỡ tàu ngầm K-27 và K-159, bởi chúng là hai ứng cử viên có nhiều khả năng nhất để trục vớt từ độ sâu dưới biển Bắc Cực.
K-27 là tàu ngầm duy nhất của Dự án 645, được đưa vào hoạt động năm 1963. Trong 5 năm phục vụ, nó đã thiết lập một số kỷ lục về tầm hoạt động và thời gian lặn. Tuy nhiên vào mùa xuân năm 1968, lò phản ứng của tàu ngầm bị trục trặc, dẫn đến ô nhiễm phóng xạ.
Tất cả 140 thành viên thủy thủ đoàn đều bị nhiễm phóng xạ cấp tính và 9 người đã tử vong, các quân nhân sau đó đã cố đưa chiếc K-27 đến căn cứ Gremikha của Hạm đội Phương Bắc của Hải quân Liên Xô ở Vùng Murmansk.
Năm 1979, con tàu đã ngừng hoạt động. Năm 1981, 270 tấn bitum đã được đổ vào khoang lò phản ứng, bịt kín và ngăn nước xâm nhập. Sau đó tàu ngầm bị đánh chìm (chôn lấp) ở Biển Kara, phía Đông quần đảo Novaya Zemlya, ở độ sâu 75 mét.
Trong khi đó K-159 là một tàu ngầm thuộc Dự án 627A, nó cũng được đưa vào hoạt động năm 1963, phục vụ trong Hải quân Liên Xô cho đến năm 1989, và sau đó được lưu giữ tạm thời tại Gremikha cho đến năm 2003.
Vào đêm 30/8/2003, con tàu bị chìm gần đảo Kildin trên biển Barents khi đang được kéo đi tháo dỡ tại xưởng đóng tàu Nerpa ở Snezhnogorsk. Hiện tại, nó nằm ở độ sâu 250 mét.
Ngay từ năm 2012, Bộ Quốc phòng Nga đã có kế hoạch trục vớt cả hai tàu ngầm, lồng ghép các biện pháp này vào dự án "Chiến lược phát triển khu vực Bắc Cực của Liên bang Nga".
Mặc dù vậy, do thiếu thiết bị chuyên dụng và nhân sự, kế hoạch này đã không thể thực hiện được cho đến thời gian gần đây, nhưng yêu cầu trên đã ngày càng trở nên cấp thiết.
Theo các phương tiện truyền thông, vào năm 2021, Tập đoàn nhà nước Rosatom ước tính chi phí trục vớt và tháo dỡ các tàu ngầm lên tới 24,4 tỷ rúp, đây là khoản tiền không nhỏ đối với Nga trong giai đoạn khó khăn hiện nay.
