Nga tiến sâu vào Sumy: 'Vùng đệm' thành tuyến đầu rực lửa
Lực lượng Nga tiến vào tỉnh Sumy trong bối cảnh một cuộc tấn công xuân hè rộng lớn hơn cũng đã chứng kiến những bước tiến đáng kể của họ ở tỉnh Donetsk, đặc biệt là ở cả hai bên sườn của thành phố Pokrovsk.
Giao tranh vẫn tiếp diễn ở khu vực biên giới của tỉnh Sumy. Ảnh: Getty Images
Theo tờ Kyiv Independent, vào tháng 3/2025, khi các lực lượng Ukraine thực hiện cuộc rút lui cuối cùng khỏi thị trấn Sudzha ở tỉnh Kursk của Nga, những “đốm xám” mới bắt đầu xuất hiện trên các bản đồ nguồn mở ở phía bên kia biên giới, tại tỉnh Sumy của Ukraine.
Lần đầu tiên kể từ năm 2022, khi lực lượng của Nga rút lui khỏi miền bắc Ukraine, quân đội Nga một lần nữa lại hướng tầm ngắm về Sumy.
Nhưng trong nhiều tháng, khi Kiev tiếp tục tuyên bố chiếm giữ một phần nhỏ của tỉnh Kursk và chiến dịch tấn công mùa xuân của Nga leo thang ở miền đông Ukraine, giao tranh quanh biên giới ở tỉnh Sumy thường bị bỏ qua.
Tới tháng 6 năm nay, bước tiến của Nga ở Sumy đã tăng tốc đáng kể, chiếm được một số ngôi làng và tiến đến cách thủ phủ của Sumy trong vòng 20 km - theo những thay đổi về lãnh thổ được báo cáo bởi dự án lập bản đồ nguồn mở DeepState.
Tính đến ngày 12/6, giao tranh được cho là đã bắt đầu ở làng Yunakivka, một điểm dừng quan trọng trên đường cao tốc xuyên biên giới giữa Sudzha và Sumy và là điểm tập kết cho cuộc tấn công của Ukraine vào tỉnh Kursk.
Vào ngày 12/6, Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết lực lượng Ukraine đã xoay xở để "đẩy lùi kẻ thù" ở một số khu vực của tỉnh Sumy, nhưng những thay đổi về lãnh thổ này cho đến nay vẫn chưa thể xác minh được.
Phát biểu với các nhà báo vào ngày 13/6, ông Zelensky cho biết bước tiến của Nga vào tỉnh Sumy "đã bị chặn lại" không sâu hơn 7 km bên trong biên giới Ukraine, đồng thời nói thêm rằng một số vùng đất đã được giành lại xung quanh làng Andriivka.
Ý định mơ hồ
Với việc Nga hiện đang nắm giữ hơn 200 km2 ở tỉnh Sumy, tương tự vùng lãnh thổ mà họ đã kiểm soát trong cuộc tấn công xuyên biên giới vào tỉnh Kharkiv hồi tháng 5/2024, các nhà phân tích đang đánh giá xem đây là một cuộc leo thang giao tranh hạn chế ở khu vực biên giới hay một chiến dịch tấn công lớn mới của Nga.
Không lâu sau khi phát động cuộc tấn công Kursk vào mùa hè năm ngoái, Kiev tuyên bố rằng một phần mục tiêu của cuộc tấn công là tạo ra một "vùng đệm" để bảo vệ tỉnh Sumy, mặc dù trên thực tế, sự gia tăng hoạt động quân sự của Ukraine lại khiến Nga tăng cường các cuộc tấn công vào các khu định cư biên giới.
Sau khi trở về từ chuyến thăm tỉnh Kursk vào tháng 5, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố thành lập một "vùng đệm an ninh" dọc theo biên giới phía bắc Ukraine.
Quan điểm này đã được ông Alexei Zhuravlev, Phó chủ tịch thứ nhất của Ủy ban quốc phòng Duma Quốc gia Nga nhắc lại vào ngày 11/6, nói thêm rằng Nga không muốn chiếm toàn bộ tỉnh Sumy.
"Một vùng đệm dài 100 km dọc theo biên giới Nga sẽ là đủ", ông Zhuravlev nói. "Hãy để họ di tản, rút lui trong sợ hãi, chờ đợi cuộc tấn công của quân đội Nga ở khắp mọi nơi".
Ngay cả khi Moskva muốn, việc tiến hành một cuộc tấn công trực tiếp vào một thành phố lớn như Sumy - với dân số trước chiến tranh là 255.000 người - chắc chắn sẽ nằm ngoài khả năng của Nga vào thời điểm này - nhà phân tích Emil Kastehelmi, thành viên của nhóm tình báo nguồn mở Black Bird Group có trụ sở tại Phần Lan, đánh giá.
Bản đồ cho thấy bước tiến của Nga vào tỉnh Sumy, miền bắc Ukraine trong khuôn khổ cuộc tấn công xuân-hè năm 2025 đang diễn ra. Nguồn: Kyiv Independent
"Người Nga thực sự không thể chiếm được bất kỳ thành phố lớn nào ở Ukraine kể từ năm 2022 (khi đó với việc bao vây và chiếm Mariupol ở tỉnh Donetsk)", ông nói.
"Những gì họ có thể làm là gây áp lực nặng nề lên hướng Sumy và cố gắng giành được càng nhiều đất càng tốt, để đưa Sumy vào tầm bắn của pháo binh và UAV, buộc quân đội Ukraine phải tham gia vào các trận chiến phòng thủ và tạo cho Nga một số đòn bẩy trong các cuộc đàm phán sắp tới", ông Kastehelmi nhận định.
Chiến lược áp lực không ngừng lên Ukraine
Nga tiến vào tỉnh Sumy trong bối cảnh một cuộc tấn công xuân hè rộng lớn hơn cũng đã chứng kiến những bước tiến đáng kể ở tỉnh Donetsk, đặc biệt là ở cả hai bên sườn của thành phố Pokrovsk đang bị bao vây.
Trong lúc quân đội Ukraine bị kéo căng quá mức đáng kể trên hàng trăm km tiền tuyến và đang phải chịu tình trạng thiếu hụt nhân lực kinh niên, đặc biệt là bộ binh, áp lực của Nga lên tỉnh Sumy tạo ra nhiều tình thế tiến thoái lưỡng nan hơn.
“Người Nga rất có thể đang cố gắng tạo ra càng nhiều vấn đề cho người Ukraine càng tốt theo nhiều hướng cùng một lúc”, ông Kastehelmi cho biết.
“Họ muốn tạo ra một tình huống liên hoàn, trong đó người Ukraine cần phải xử lý một cuộc khủng hoảng ở một khu vực nhất định bằng cách đưa các đơn vị từ một nơi khác vào”.
Tuy nhiên, với việc lực lượng Nga dựa vào cùng một công thức là các cuộc tấn công du kích, dựa trên bộ binh được triển khai trên khắp tiền tuyến bão hòa UAV, việc duy trì áp lực cũng đi kèm với những hy sinh về tiềm năng tấn công ở những nơi khác.
Kiev phòng thủ yếu kém
Bước tiến hiện tại của Nga ở Sumy đã làm dấy lên mối lo ngại trong quân đội và xã hội Ukraine về tính sẵn sàng của các công sự phòng thủ của Ukraine dọc theo biên giới quốc gia.
Sáng kiến xây dựng công sự của Bộ Quốc phòng Ukraine được công bố vào cuối năm 2023 và triển khai trong suốt năm 2024. Theo kế hoạch, các lữ đoàn Ukraine và lực lượng công binh chiến đấu sẽ đảm nhận việc xây dựng hai tuyến phòng thủ gần kẻ địch nhất, trong khi tuyến phòng thủ thứ ba – cũng là tuyến mạnh nhất – sẽ do các nhà thầu dân sự thi công, dưới sự điều phối và chi trả của chính quyền các vùng.
Tuy nhiên, thay vì hình thành các tuyến phòng thủ liền mạch, hệ thống công sự này được xây dựng quanh các điểm chốt cấp trung đội – những pháo đài đơn lẻ gồm một số boongke bê tông cốt thép được nối với nhau bằng hào chiến đấu.
Giống như tại các tỉnh Kharkiv và Donetsk, những công sự này đã vấp phải nhiều chỉ trích vì thiết kế và thi công kém. Các hào chiến đấu và điểm chốt trung đội theo kế hoạch năm 2024 thường được xây dựng giữa những cánh đồng trống, không chú trọng đến yếu tố ngụy trang hay bảo vệ khỏi UAV.
Cuối cùng, sức mạnh của bất kỳ tuyến phòng thủ nào không chỉ phụ thuộc vào bản thân các công sự mà còn phụ thuộc vào khả năng của bên phòng thủ trong việc điều động đủ bộ binh hiệu quả chiến đấu.
