Nga tung chiến lược 2 mũi nhọn, Ukraine đáp trả bằng 'tường thành UAV'

Các quan chức Ukraine cho biết, Nga đã tăng cường đáng kể các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái trên khắp Ukraine trong tháng 5/2025 nhằm mục đích làm suy yếu tinh thần chiến đấu của quân đội Ukraine. Bên cạnh đó, Moscow cũng đẩy mạnh các cuộc tấn công trên bộ ở nhiều khu vực dọc theo tuyến đầu dài hơn 1.000km.

Một cuộc tấn công của Nga vào thành phố Odessa, Ukraine. Nguồn: Reuters

Một số cuộc tấn công của Nga đã thành công, buộc các đơn vị Ukraine ở Donetsk và phía Bắc phải rút lui khỏi vị trí đồng thời mất quyền kiểm soát một số vùng nông thôn ở phía Nam.

Nhưng chiến lược của Ukraine tăng cường sử dụng máy bay không người lái, triển khai thành nhiều lớp trên chiến trường đã giúp giảm thương vong cho quân đội nước này, đồng thời gây thêm tổn thất cho đối phương.

Hiện, Ukraine đang cố gắng mở rộng ngành công nghiệp máy bay không người lái để tạo ra các hành lang phòng thủ dọc theo những khu vực quan trọng trên tiền tuyến, được gọi là "tường thành UAV”.

Chiến lược hai mũi nhọn của Moscow

Về phía Nga, Điện Kremlin đang theo đuổi một chiến lược hai mũi nhọn nhằm buộc Ukraine phải thừa nhận thất bại, trong đó có việc tấn công các thành phố của Ukraine từ trên không và làm suy yếu các tuyến phòng thủ của đối phương trên mặt đất.

Nga đã mở rộng sản xuất máy bay không người lái và tên lửa trong năm 2024, cho phép Moscow thực hiện các cuộc tấn công lớn, sử dụng hàng trăm UAV hoặc tên lửa cùng lúc. Chiến thuật của Nga áp đảo hệ thống phòng không của Ukraine bằng hàng loạt máy bay không người lái giá rẻ để tên lửa dễ dàng xuyên qua đã cho thấy hiệu quả.

Trên thực địa, quân đội Nga đang thăm dò hệ thống phòng thủ của Ukraine dọc theo nhiều khu vực tiền tuyến, từ Zaporizhzhia ở phía Nam đến Sumy ở phía Bắc, triển khai những đơn vị nhỏ tiến vào các ngôi làng và băng qua vùng nông thôn trống trải.

Nga không ồ ạt xuyên qua các tuyến phòng thủ của Ukraine mà tiến từng chút một, sử dụng ô tô, xe máy và các đơn vị bộ binh chọc thủng từ từ.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) tại Washington, lực lượng Nga đã tiến quân trung bình khoảng 14 km mỗi ngày trong năm nay. Nếu duy trì tốc độ này, họ sẽ cần thêm gần 4 năm nữa để hoàn thành việc kiểm soát hoàn toàn Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia và Kherson.

Đây là một trong những mục tiêu mà Điện Kremlin đưa ra trong chiến dịch quân sự đặc biệt. Ngoài ra, Nga cũng đang cố gắng chứng minh cho các đối tác của Ukraine thấy rằng, họ có sức mạnh vượt trội hơn Kiev.

Phần lớn cuộc giao tranh diễn ra ở Donetsk. Nga vẫn quyết tâm chiếm toàn bộ khu vực và khó có khả năng trao trả Ukraine trong các cuộc đàm phán hòa bình.

Những ngày gần đây, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố đã chiếm giữ một ngôi làng ở phía nam thị trấn quan trọng Kostiantynivka. ISW đánh giá, Nga đã chiếm được khoảng 65 km2 lãnh thổ Ukraine - nhưng vẫn không có khả năng tăng cường các hoạt động tấn công theo nhiều hướng khác nhau cùng một lúc.

"Nỗ lực chính của Nga vào mùa hè có thể nhắm vào các thị trấn quan trọng Kostyantynivka và Pokrovsk" ở Donetsk, nhà nghiên cứu Jack Watling, thuộc Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI) có trụ sở tại London lưu ý.

Ở phía Bắc, các đơn vị của Nga đã tiến vào khu vực Sumy vài km. Phát biểu với báo chí, Tổng thống Zelensky cho biết: Nga "hiện đang tập hợp quân đội theo hướng Sumy. Hơn 50.000 binh sỹ. Chúng tôi hiểu điều đó. Nhưng chúng tôi đang đạt được tiến triển ở khu vực này”. Theo ông Zelensky, Nga muốn xây dựng vùng đệm sâu 10km vào lãnh thổ Ukraine, nhưng họ không có khả năng.

Moscow đang hỗ trợ các hoạt động thiết lập vùng đệm bằng những cuộc tấn công tên lửa và bom dẫn đường phóng từ trên không.

Các cuộc tấn công vào Sumy diễn ra sau khi Điện Kremlin ngày 21/5 ra chỉ thị yêu cầu quân đội phải tạo ra các vùng đệm ở miền Bắc Ukraine, tại các khu vực Sumy và Kharkov. Chỉ thị đó được đưa ra khi Tổng thống Vladimir Putin đến thăm khu vực Kursk của Nga.

Theo giới phân tích, việc chiếm giữ thủ phủ của tỉnh Sumy có lẽ nằm ngoài khả năng của Nga bởi phần lớn địa hình nơi đây là rừng rậm. Nhưng bằng các cuộc tấn công mạnh mẽ, quân đội Nga có thể ngăn chặn quân đội Ukraine tái triển khai các đơn vị đến Donetsk.

Xa hơn về phía Đông, giao tranh cũng gia tăng xung quanh vùng Vovchansk ở khu vực Kharkov trong những ngày gần đây.

Theo các nhà phân tích, trên toàn bộ tuyến đầu dài 1.000 km quân đội Ukraine phải quyết định khu vực nào đang bị đe dọa nhiều nhất, sẽ rút lui ở nơi nào cũng như cách thức tái triển khai quân đội bởi sự thiếu hụt các lữ đoàn chiến đấu sau hơn 3 năm xung đột nổ ra.

Xét về vấn đề nhân lực, cán cân vẫn nghiêng về phía Nga. Tổng thống Putin cho biết, nước này đang tuyển dụng 60.000 tình nguyện viên mỗi tháng. Tổng tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrskyi, cho biết Ukraine đang phải đối mặt với một lực lượng chiến đấu lớn của Nga, lên tới 640.000 binh sỹ, cao hơn so với thời điểm xung đột bắt đầu nổ ra. Hồi tháng 1/2025, Tổng thống Zelensky cho biết Ukraine có 880.000 binh lính nhưng họ phải bảo vệ toàn bộ lãnh thổ, trong khi lực lượng Nga chỉ tập trung ở một số hướng nhất định.

Theo nhà phân tích Watling của RUSI, việc tuyển quân của Nga "đã vượt quá mục tiêu mà Điện Kremlin đề ra trong năm nay. Sau khi cơ cấu lại đội ngũ chỉ huy và tích trữ trang thiết bị, Nga hiện đang chuẩn bị tăng tốc độ và mở rộng quy mô các cuộc tấn công".

Nhưng theo đánh giá của phương Tây, Nga có thể mất khoảng 100 binh sỹ cho mỗi km2 đất mà nước này chiếm được.

Bức tường thành UAV của Ukraine

Đối với các cuộc tấn công của Nga ở trên hoặc sau tiền tiến, cũng như các chiến dịch trên không, máy bay không người lái đóng vai trò là nhân tố chính.

Sở dĩ Nga đạt được nhiều bước tiến ở khu vực Donetsk là bởi nước này đã thực hiện chiến thuật cô lập đối phương trên chiến trường, cắt đứt nguồn cung cấp của các đơn vị Ukraine thông qua các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào phương tiện tiếp tế của họ cách tiền tuyến tới 30 km.

Hệ thống phòng thủ của Ukraine cũng phụ thuộc rất nhiều vào máy bay không người lái. Theo Mick Ryan, tác giả của blog Futura Doctrina, Ukraine đang phát triển một khái niệm được gọi là "bức tường thành máy bay không người lái", được thiết kế để "cung cấp một hành lang phòng thủ liên tục bằng máy bay không người lái dọc theo vùng biên giới dễ bị tấn công nhất của Ukraine để gây ra thương vong đáng kể cho lực lượng Nga".

Còn ông Konrad Muzyka, một nhà phân tích quốc phòng tại Rochan Consulting, cho rằng "lực lượng Ukraine ngày càng lợi hại hơn nhờ sự kết hợp giữa máy bay không người lái và pháo binh. Kiev đã đánh bại các cuộc tấn công bằng xe máy và xe bọc thép của Nga trên nhiều mặt trận”.

Nhưng nhà phân tích Ryan chỉ ra rằng, để xây dựng "bức tường máy bay không người lái” hiệu quả sẽ đòi hỏi Ukraine phải tích hợp trí tuệ nhân tạo để phân tích tình hình và hỗ trợ việc ra quyết định, cũng như tích hợp với tác chiến điện tử. Đó là một con đường hai chiều.

“Máy bay không người lái của Ukraine được điều khiển bằng radar nhỏ trong khi Nga đang có hệ thống để định vị có thể nhắm mục tiêu vào các trạm radar này", chuyên gia Jack Watling lưu ý.

Tổng thống Zelensky cho rằng, Nga có kế hoạch tăng sản lượng máy bay không người lái tấn công Shahed lên từ 300 đến 350 chiếc mỗi ngày.

Việc điều động hàng trăm máy bay không người lái sẽ gây áp đảo hệ thống phòng không khi chúng tập trung trên một khu vực. Nga cũng đã phát triển máy bay không người lái có thể tránh thiết bị gây nhiễu của Ukraine, có khả năng bay cao hơn và nhanh hơn so với các mẫu trước đó. Nhà phân tích người Ukraine Oleksandr Kovalenko tuần trước cho biết, một chiếc UAV Shahed của Nga đã bay ở độ cao kỷ lục 4.900 mét.

Ukraine hiện đang triển khai máy bay chiến đấu F-16 và Mirage để bổ sung cho hệ thống phòng không. "Chúng tôi cũng đang hướng tới máy bay đánh chặn từ máy bay không người lái sang máy bay không người lái", Tổng thống Zelensky cho biết.

Hồng Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo CNN