Nga và Ukraine ráo riết chuẩn bị chiến tranh. Đâu là sự thật?

Xe tăng của quân đội Ukraine bố trí ở gần biên giới với Nga (Ảnh: Reuters).

Mỹ tung kịch bản Nga tấn công Ukraine, Moscow bác bỏ

Khi những tia nắng đầu tiên của một ngày tháng 1/2022 chiếu xuống cầu Dnepr, những âm thanh của động cơ xe tăng chiến đấu chủ lực T-72B3M của Nga phát ra từ sương mù buổi sáng. Dưới sự yểm hộ của hỏa lực pháo binh và không kích chưa từng có, 100 đơn vị chiến đấu cấp tiểu đoàn của Nga từ 4 hướng Belarus, Voronezh, Rostov và Crimea bắt đầu tiến hành một cuộc tấn công tổng lực vào Ukraine...

Đây không phải là một phần của "cuộc tấn công Dnepr" trên chiến trường Xô - Đức khi xưa, mà là "Kế hoạch quân sự của Nga" được mô tả trong "tài liệu tình báo" mới nhất vừa được truyền thông Mỹ đăng tải.

Tờ Washington Post ngày 4/12 đưa tin, theo một tài liệu tình báo mà họ có được, các cơ quan tình báo Mỹ đã phát hiện ra rằng Nga đang có kế hoạch mở một cuộc tấn công nhằm vào Ukraine sớm nhất vào đầu năm tới. Trong cuộc tấn công này, quân đội Nga sẽ sử dụng 100 đơn vị tác chiến cấp tiểu đoàn (BTG) và huy động 175.000 binh sĩ.

Báo Washington Post đăng tải "Kế hoạch quân sự của Nga" tấn công Ukraine vào đầu năm 2022 (Ảnh: Guancha).

Ngoài sự kích động của truyền thông Mỹ, tờ Bild của Đức ngày 3/12 cũng nêu chi tiết kế hoạch của Nga tấn công Ukraine. Tờ báo này viết Nga sẽ mở một cuộc tấn công từ Crimea và Donbass để chiếm toàn bộ phía đông và phía nam Ukraine dọc theo hữu ngạn sông Dnepr và sau đó chiếm Kiev từ Belarus đánh sang.

Tờ Washington Post cho biết thông tin họ có được từ một quan chức chính phủ Mỹ "không muốn được nêu tên" do thảo luận về thông tin nhạy cảm. Ông này nói: “Nga có kế hoạch tiến hành một cuộc tấn công quân sự chống lại Ukraine sớm nhất là vào đầu năm 2022. Quy mô lực lượng của họ gấp đôi so với cuộc tập trận nhanh của Nga gần biên giới Ukraine vào mùa xuân năm nay. Kế hoạch có sự tham gia của 100 đơn vị tác chiến cấp tiểu đoàn (BTG), dự tính có 175.000 binh sĩ, cũng như lực lượng thiết giáp, pháo binh và các thiết bị tình nguyện khác được sử dụng với quy mô lớn."

Washington Post cũng đưa ra các "tài liệu tình báo" mà họ thu được, bao gồm cả ảnh chụp từ vệ tinh. “Tài liệu” cho thấy Quân đội Nga đang tập kết tại 4 địa điểm, 50 đơn vị chiến đấu cấp tiểu đoàn đã vào vị trí cùng với các xe tăng và pháo tự hành mới được đưa tới. Quan chức Mỹ giấu tên cũng tuyên bố rằng phân tích của Mỹ về kế hoạch của Nga dựa trên các hình ảnh vệ tinh, cho thấy "trong một tháng qua, quân đội (Nga) mới đến đã xuất hiện tại nhiều địa điểm gần biên giới Ukraine."

Mỹ dự đoán về kế hoạch tấn công của 40 tiểu đoàn Nga vào Ukraine trước đó (Ảnh: Guancha).

Quan chức chính phủ Mỹ nói rằng bộ máy chiến tranh của Nga đã nhanh chóng hành động và sẵn sàng phát động một cuộc tấn công. Các chuyên gia cho rằng, quân đội Ukraine gần như không có cơ hội chống trả.

Trước đó, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine ngày 3/12 cho biết quân đội Nga có tổng cộng 94.000 quân được triển khai dọc biên giới Nga-Ukraine và có thể nước này đang chuẩn bị tiến hành một cuộc tấn công quân sự quy mô lớn vào cuối tháng 1. Tuy nhiên, "tài liệu tình báo" của Mỹ cho thấy con số này là 70.000, nhưng "tài liệu tình báo" dự đoán lực lượng triển khai cuối cùng có thể lên tới 175.000. Bài báo cũng cho rằng quân đội Nga thường xuyên huy động các đơn vị chiến đấu cấp tiểu đoàn là "để gây nhầm lẫn và tạo ra sự không chắc chắn". Tài liệu tình báo Mỹ cũng nêu rõ, quân đội Nga có thể đã để vũ khí và trang thiết bị tại các cơ sở huấn luyện để tiến hành một cuộc tấn công nhằm vào Ukraine.

Các quan chức Mỹ hiện chưa bình luận về bài viết của Washington Post. Tuy nhiên, các quan chức cấp cao của Mỹ vẫn tiếp tục thổi phồng “cuộc tấn công sắp xảy ra của Nga”. Ngày 2/12, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã nói trong một cuộc phỏng vấn với các phóng viên tại Stockholm, Thụy Điển: “Có bằng chứng cho thấy Nga đã xây dựng một kế hoạch hành động lớn xâm lược Ukraine."

Xe tăng T-72B3M của Nga (Ảnh: Reuters).

Cuối ngày 2/12, tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, nói với các phóng viên cùng đi trên máy bay rằng ông đã nhận được "một cảnh báo từ góc độ tình báo" và tình hình ở Ukraine "hiện tại đã rất đáng lo ngại rồi."

Điều đáng nói là ngày 2/12, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin lại tuyên bố "lo lắng" về tình hình Nga và Ukraine. Tuy nhiên, ông Austin đã gây cười bởi nhầm lẫn khi tuyên bố "Mỹ sẽ không cho phép Liên Xô tấn công Ukraine."

Trong khi đó, Nga lại chỉ trích Ukraine sắp phát động một cuộc tấn công. Ngày 1/12, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nêu rõ, theo tình báo Nga, ít nhất 125.000 binh sĩ Ukraine với nhiều trang thiết bị hạng nhẹ và hạng nặng khác nhau đã tập kết tại khu vực Donbass, miền Đông Ukraine. Lực lượng này đã chiếm tới hơn một nửa quân số thường trực của Ukraine. Ngoài ra, Ukraine cũng đã đưa các vũ khí của NATO viện trợ tới tiền tuyến, và kiểu tập trung lực lượng vượt trội này dường như đang gợi mở về một cuộc chiến tranh mùa đông.

Tình hình miền đông Ukraine tiếp tục căng thẳng, trong suốt tháng 11, quân đội Ukraine đã liên tục giao tranh với lực lượng dân quân ly khai miền Đông Ukraine ở phía tây bắc Donetsk, phía tây và phía bắc của Lugansk. Các video trên mạng xã hội cho thấy NATO tiếp tục tăng quân tới Ba Lan và những nơi khác, trong khi Nga đang tăng quân tới biên giới phía Tây.

Lính trinh sát Ukraine vào một ngôi làng do lực lượng dân quân Đông Ukraine kiểm soát (Ảnh: Reuters).

Theo hãng tin TASS, ngày 4/12, trước tình hình căng thẳng ở Nga và Ukraine, ông Peskov, Thư ký báo chí của Tổng thống Nga cho biết, Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Mỹ Biden dự kiến hội đàm vào tối 7/12, và họ sẽ xác định thời gian cuộc nói chuyện của riêng họ. Ông Peskov cũng tuyên bố rằng cuộc hội đàm này giữa hai ông Putin và Biden sẽ được tiến hành từ xa bằng hình thức trực tuyến.

Hãng thông tấn Nga Sputnik ngày 5/12 đưa tin, Đại sứ quán Nga tại Mỹ đã trả lời câu hỏi của phân xã Financial Times ở Washington: "Nga không gây ra mối đe dọa cho bất kỳ quốc gia nào. Việc triển khai quân đội Nga trên lãnh thổ của mình là quyền chủ quyền của chúng tôi. Điều này không liên quan đến bất kỳ ai."

Đại sứ quán Nga tuyên bố rằng chính NATO và các nước thành viên đã "khinh suất" chuyển lực lượng quân sự và thiết bị hạ tầng quân sự của họ tới biên giới Nga. Đại sứ quán đề cập rằng vào mùa xuân năm nay, các quan chức Mỹ cũng đã “tiến hành đánh giá bừa bãi về việc Nga dường như đang chuẩn bị xâm lược Ukraine”, kết quả cho thấy đây là điều giả dối.

Đại sứ quán Nga nói thêm: “Điều mà Washington nên làm bây giờ là buộc chính phủ của (Tổng thống Ukraine) Volodymyr Zelensky phải thực hiện Thỏa thuận Minsk.”

Tổng thống Ukraine Zelensky thị sát quân đội ở tuyến trước (Ảnh: Reuters).

Ukraine: Lực bất tòng tâm!

Bước sang tháng 12, đã có một cuộc điều động quân sự quy mô lớn bất ngờ dọc theo biên giới của Nga và Ukraine, đặc biệt là ở Đông Ukraine. Nhưng điều đáng chú ý là các hành động liên quan không phải của Nga, mà là Ukraine.

Kể từ năm 2021, Ukraine đã hai lần cảnh báo về "Nga sắp tiến hành cuộc xâm lược" vào tháng 4 và tháng 11, và được truyền thông quốc tế gọi là "Sói đã đến". Các quan chức chính phủ hàng đầu của Ukraine trong đó có Bộ trưởng Ngoại giao Kuleba, liên tục nhấn mạnh rằng “Moscow sẽ xâm lược Ukraine trong vài tuần nữa”.

Theo những tin đồn và mô tả của các trang mạng xã hội Ukraine, quân đội Nga đã tăng từ 4.000 vào cuối tháng 3 lên “một quân đoàn” vào đầu tháng 4, và sau đó tăng từ “110.000” vào giữa tháng 4 lên “150.000”, sau đó đã ổn định ở khoảng “95.000” kể từ đó.

Tuy nhiên, theo thông tin của Nga, chính Ukraine hiện đang điều quân đến biên giới Nga - Ukraine. Đối với Nga, động thái của Ukraine đã nằm trong dự đoán trước. Thế giới bên ngoài nhận thấy rằng Ukraine từ lâu đã thể hiện thái độ cực kỳ cứng rắn trên bình diện chính trị.

Trước đó, Tổng thống Ukraine Zelensky đã thẳng thừng từ chối chấp nhận Thỏa thuận ngừng bắn Minsk giữa Đức, Nga, và Pháp về vấn đề Đông Ukraine. Chính phủ Zelensky cũng đã ban hành "Đạo luật Chính sách quá độ" vào tháng 8 nhằm chiếm lại khu vực miền Đông Ukraine.

Theo luật này, Ukraine không chỉ xác định miền Đông Ukraine là "khu vực Nga xâm lược" cần phải chiếm lại mà còn có kế hoạch thành lập "Bảo tàng hành động xâm lược Nga" sau khi chiếm được những địa điểm quan trọng như Donetsk, Luhansk và thậm chí là Crimea “để kỷ niệm ngày giải phóng khỏi sự chiếm đóng của Nga."

Mặc dù luật này lồng ghép tất cả mục tiêu tấn công, kế hoạch chiếm đóng và thậm chí cả lễ kỷ niệm thời hậu chiến có vẻ hoang đường, nhưng một số cơ quan truyền thông cho rằng qua đó có thể thấy chính quyền Kiev quyết tâm chiếm lại miền Đông Ukraine.

Sau khi dự luật được thông qua, ngày 29/10, quân đội Ukraine tung tin về "cuộc xâm lược của Nga" đồng thời mở cuộc tấn công vào khu vực Dokujechav, cách Donetsk 40 km. Sau hai tuần pháo kích chuẩn bị, quân đội Uzbekistan đã chiếm được một ngôi làng ở mặt trận vào ngày 12/11. Tuy nhiên, dân quân Đông Ukraine ngay lập tức mở cuộc phản công vào ngày 13/11, và quân đội Uzbekistan phải nhanh chóng rút về điểm xuất phát của đợt tấn công hai tuần trước đó.

Trước đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã công khai tuyên bố rằng cuộc tấn công tuyên truyền của Ukraine liên quan đến “cuộc xâm lược của Nga” có thể đang tạo ra bầu không khí “rút lui để tiến”. Cục Tình báo Đối ngoại Nga hồi cuối tháng 11 cũng chỉ ra rằng Ukraine đang tạo ra một bầu không khí hiếu chiến gần giống với cuộc chiến năm 2008, giống như Gruzia hồi đó; mục đích là “tìm kiếm dùng quân sự giải quyết vấn đề nội bộ”.

Ảnh vệ tinh của Mỹ chụp lực lượng Nga triển khai ở vùng gần biên giới Ukraine (Ảnh: Dwnews).

Nhưng đồng thời, thế giới bên ngoài cũng nhận thấy một số dấu hiệu ngược lại. Vào ngày 2/12, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã nói với Moscow rằng "Ukraine không gây ra mối đe dọa và không tìm cách đối đầu với Nga." Ngoài ra, theo báo chí Nga, 120.000 quân Ukraine tập trung ở miền Đông Ukraine gần đây đã rơi vào tình trạng thiếu quân nhu, một số sĩ quan và binh sĩ thậm chí đã phải lẻn vào nhà dân địa phương để lấy trộm thực phẩm.

Điều quan trọng nhất là một số cơ quan truyền thông chỉ ra rằng ngay cả khi Ukraine đã tập kết hơn một nửa lực lượng quân sự thường trực của cả nước, họ vẫn không thể tạo được lợi thế quân sự so với việc Nga triển khai 40 đến 53 “đơn vị chiến thuật cấp tiểu đoàn”.

Điều mà thế giới bên ngoài hiện có thể xác định là nếu Ukraine tiếp tục tập trung quân đội ở miền Đông Ukraine với lập trường cứng rắn về chính trị và khinh suất về quân sự, thì việc bùng nổ cuộc chiến trên mặt trận chỉ còn là vấn đề thời gian. Sau đó, vấn đề miền Đông Ukraine và thậm chí toàn bộ Ukraine có thể sẽ nằm ngoài tầm kiểm soát của chính quyền Kiev.

Thu Thủy