Ngăn chặn đồng USD yếu nên là ưu tiên hàng đầu của Mỹ?

Vị thế của USD là đồng tiền dự trữ chính mang lại cho đồng tiền này "quyền lợi quá mức", bao gồm cả việc thu hút tiền từ khắp nơi trên thế giới đến Hoa Kỳ. (Nguồn: Reuters)

Sau cú sốc từ chính sách thuế quan của chính quyền Trump gây ra đợt bán tháo ba lần đối với đồng USD, cổ phiếu và trái phiếu chính phủ Mỹ, trọng tâm của chính quyền dường như đã chuyển sang ổn định tiền tệ và giá trái phiếu.

Suy đoán ban đầu Mỹ đang tìm cách điều chỉnh sức mạnh của đồng USD bắt nguồn từ "Hiệp định Mar-a-Lago" được mô tả trong báo cáo năm ngoái của Stephen Miran, hiện là Chủ tịch Hội đồng cố vấn kinh tế của Nhà Trắng.

Báo cáo của Miran lập luận Mỹ đang chịu áp lực quá lớn về mặt kinh tế và quân sự. Đồng USD được định giá quá cao về mặt cấu trúc vì các quốc gia khác giữ đồng tiền này trong dự trữ ngoại hối của họ, góp phần vào thâm hụt thương mại của Mỹ và làm suy yếu ngành sản xuất của nước này.

Báo cáo đề xuất áp dụng thuế quan trừng phạt để đưa các quốc gia khác vào bàn đàm phán và yêu cầu họ bán dự trữ USD nếu họ muốn tiếp tục nằm trong phạm vi bảo vệ quốc phòng của USD. Bất kỳ dự trữ USD nào mà họ tiếp tục nắm giữ sẽ được chuyển đổi thành trái phiếu thế kỷ, giữ tiền bị khóa và ngăn chặn áp lực tăng lên lãi suất.

Nhưng một số chuyên gia cảnh báo việc chuyển đổi đơn phương sang trái phiếu thế kỷ - có khả năng là trái phiếu không có phiếu giảm giá - về cơ bản sẽ tương đương với việc vỡ nợ. Việc ép buộc thay đổi sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của đồng USD và trái phiếu chính phủ Mỹ và không được coi là một lựa chọn thực tế.

"Nhiều người đã suy đoán chúng tôi đang bí mật tuân theo... một số chính sách được nêu ra" trong báo cáo Vịnh Hudson, nhưng "không có gì có thể xa rời sự thật hơn thế", chính Miran đã phát biểu tại một sự kiện vào tháng 4.

Nếu có một khía cạnh không thể bỏ qua thì đó là Bessent chia sẻ quan điểm của Miran rằng nghĩa vụ quốc phòng của Mỹ và đồng USD mạnh đều gây tổn hại đến nền kinh tế này.

Bessent hướng đến mục tiêu giảm gánh nặng phát sinh từ đồng USD mạnh trong khi vẫn duy trì vị thế của đồng bạc xanh là đồng tiền dự trữ toàn cầu. Đồng USD được cho là có "quyền lợi quá mức" vì nó cho phép Mỹ tham gia vào các giao dịch ở nước ngoài mà không phải chịu rủi ro ngoại hối và thu hút tiền từ khắp nơi trên thế giới để thúc đẩy tăng trưởng trong nước.

Theo Hiroshi Watanabe, cựu Thứ trưởng Tài chính Nhật Bản phụ trách các vấn đề quốc tế, tiền tệ dự trữ phải dễ sử dụng.

"Nếu đồng USD trở nên khó sử dụng, nhiều người sẽ ngừng tin tưởng nó như một loại tiền tệ dự trữ", ông nói. "Hoàn toàn trái ngược khi cố gắng duy trì vị thế của đồng USD như một loại tiền tệ dự trữ trong khi hạ thấp giá trị của nó".

Dự trữ USD toàn cầu tăng một phần vì các nền kinh tế thị trường mới nổi đã mở rộng lượng nắm giữ của họ sau cuộc khủng hoảng tiền tệ châu Á những năm 1990. "Các ngân hàng Mỹ cho vay rất nhiều cho các thị trường mới nổi", Watanabe nói. "Dự trữ USD lớn làm giảm thiểu các rủi ro liên quan, vì vậy gọi đó là vấn đề là sai".

Nhiều người trên thị trường coi Hiệp định Mar-a-Lago là sự tái hiện của Hiệp định Plaza năm 1985, trong đó Mỹ, Nhật Bản và các nền kinh tế lớn của châu Âu đã đồng ý làm suy yếu đồng USD. Nhưng Trung Quốc sẽ là đối tác đàm phán chính lần này, khiến cho một thỏa thuận tự nguyện trở nên khó xảy ra - đó là lý do tại sao Miran xây dựng kế hoạch phi truyền thống của mình và tại sao Mỹ hiện đang tham gia vào các cuộc đàm phán một-một tập trung chủ yếu vào thuế quan.

Thuế quan và các mối đe dọa khác là rất quan trọng để đưa các quốc gia vào bàn đàm phán. Chúng cũng gây ra sự hỗn loạn của thị trường, khiến đồng USD mất giá có trật tự là điều không thể. Mặt khác, việc rút thuế quan và chờ thị trường ổn định sẽ khiến việc đạt được sự thỏa hiệp từ phía bên kia trở nên khó khăn hơn.

Có khả năng Trung Quốc sẽ bán tháo trái phiếu kho bạc của Mỹ nếu chiến tranh thương mại tiếp tục leo thang. Trái phiếu kho bạc của Trung Quốc, kết hợp với trái phiếu Bỉ được cho là do Trung Quốc kiểm soát, vẫn gần như không đổi trong suốt cuộc chiến thương mại trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump, điều này khiến bất kỳ sự sụt giảm nào cũng trở nên đáng kể hơn.

Chuyên gia chính sách đối ngoại Edward Fishman đã viết trong một bài viết trên tờ Foreign Affairs rằng: "Kết hợp với các cuộc tấn công của Tổng thống Trump vào pháp quyền, những nỗ lực vụng về, thất thường của ông nhằm biến lợi thế kinh tế của Washington thành vũ khí đang gây ra mối đe dọa lớn nhất cho đến nay đối với vị thế là đồng tiền dự trữ của đồng đô la".

Còn quá sớm để mong đợi vấn đề tiền tệ sẽ biến mất khỏi hoạt động giao dịch của người Mỹ.

Khi Hiệp định Mar-a-Lago được đưa ra tại một cuộc họp gần đây của các chủ ngân hàng trung ương, một người trong cuộc được cho là đã nghe một người tham dự nói rằng "mọi thứ bắt đầu như một trò đùa". Nếu Mỹ nghiêm túc về việc điều chỉnh đồng USD, cuối cùng họ có thể đưa ra một cách khác để gây áp lực buộc các quốc gia khác phải đưa ra lựa chọn.

Một lựa chọn đã xuất hiện là chuyển đổi trái phiếu chính phủ của Mỹ do các ngân hàng trung ương nắm giữ thành trái phiếu có kỳ hạn dài hơn. Hơn 60% nợ của Mỹ do các tổ chức công ở nước ngoài nắm giữ còn chưa đầy năm năm nữa mới đến hạn. Có chỗ cho một số khoản này được chuyển sang trái phiếu kỳ hạn 20 hoặc 30 năm. Mặc dù điều này có vẻ giống như một phiên bản thu nhỏ của ý tưởng trái phiếu thế kỷ của Miran, mục tiêu của nó là ổn định và không làm suy yếu đồng USD.

Việc mở rộng các thỏa thuận hoán đổi tiền tệ châu Á cũng có thể ngăn chặn dự trữ USD toàn cầu tăng quá nhanh. Là chủ sở hữu nước ngoài lớn nhất của trái phiếu chính Mỹ, Nhật Bản có thể chờ thời để chơi một thỏa thuận có lợi.

(Theo Nikkei Asia)

Hoài Phương