Ngăn chặn nạn khai thác khoáng sản trái phép

Đóng cọc để rào lối vào khu vực từng bị khai thác cát trái phép ở xã Chân Mây - Lăng Cô. Ảnh: HŨU PHÚC

Điểm nóng “hạ nhiệt”

Giữa tháng 11/2025, ngay sau khi phát hiện dấu hiệu mở rào tại khu vực đồi cát ven biển thuộc tổ dân phố Lập An, UBND xã Chân Mây - Lăng Cô lập tức chỉ đạo lực lượng chức năng xử lý, rào chắn và tăng cường giám sát. Sự vào cuộc nhanh chóng đã khóa chặt lối đi, ngăn các đối tượng lợi dụng đêm tối để khai thác cát trái phép.

Khu vực xã Chân Mây - Lăng Cô gồm các xã cũ (trước khi sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã): Lộc Tiến, Lộc Thủy, Lộc Vĩnh và thị trấn Lăng Cô. Địa hình tự nhiên ở đây có nhiều sông suối, bờ biển, với nhiều tài nguyên khoáng sản, đặc biệt là đất cát. Theo đại diện UBND xã, nhiều khu vực trên địa bàn xã nằm trong vùng quy hoạch của Khu Kinh tế Chân Mây - Lăng Cô. Địa phương không có mỏ cát được cấp phép hoạt động theo đúng quy định của Luật Địa chất và Khoáng sản. Nhu cầu xây dựng nhiều, nhưng giá vật liệu mua từ các địa phương của TP. Huế và Đà Nẵng cao hơn nên các đối tượng bất chấp quy định của pháp luật, lợi dụng sơ hở trong công tác quản lý, nhất là ban đêm để khai thác khoáng sản trái phép, nhất là cát.

Khu vực xã Chân Mây - Lăng Cô từng là “điểm nóng” của tình trạng khai thác khoáng sản trái phép. Ông Nguyễn Văn Tánh, Phó Chủ tịch UBND xã nhớ lại: “Năm 2020, khi còn công tác ở Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Phú Lộc cũ, tôi và các cán bộ có liên quan đã trực tiếp 4 ngày liên tục để xử lý vụ vi phạm khá lớn liên quan đến việc khai thác, tập kết cát trái phép, tịch thu 3.860m3 cát. Sau vụ xử lý đó, tình trạng khai thác khoáng sản “tạm lắng” nhưng sau đó 2 - 3 năm lại nóng trở lại”.

Trong năm 2024, phóng viên cũng trực tiếp ghi nhận và phản ánh tình trạng một số đối tượng lợi dụng ban đêm khai thác cát, sỏi ở khu vực suối Tam Thác Đổ (tổ dân phố Hói Dừa) ảnh hưởng đến lòng suối, phá vỡ cảnh quan, nguy cơ dẫn đến sạt lở.

Phó Chủ tịch UBND xã Nguyễn Văn Tánh cho biết, ngay sau khi CQĐP2C đi vào hoạt động, nhận thấy đây là vấn đề phức tạp cần phải khẩn trương xử lý ngay, UBND xã đã tập trung chỉ đạo giải quyết, đặc biệt là thành lập Tổ Cơ động kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm trong hoạt động khoáng sản trên địa bàn xã Chân Mây - Lăng Cô.

Tổ cơ động này thường xuyên tổ chức các đợt kiểm tra đột xuất các hoạt động khai thác, vận chuyển và tiêu thụ khoáng sản của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn xã Chân Mây - Lăng Cô; kịp thời phát hiện, ngăn chặn, lập biên bản và đề xuất xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về khoáng sản...

Ông Phan Văn Nam, Trưởng thôn Phú Hải, xã Chân Mây - Lăng Cô cho biết: “Trước đây, chúng tôi nghe thông tin các đối tượng rất lộng hành. Tình trạng khai thác cát trộm thường từ khoảng 10 giờ đêm. Các đối tượng triển khai cảnh giới 2 đầu bằng bộ đàm, khi phát hiện người và phương tiện ngang qua lập tức tắt máy, dừng ngay hoạt động. Ngang nhiên là thế, nhưng từ khi bộ máy chính quyền mới đi vào hoạt động, đến nay tình trạng đã giảm nhiều”.

Lực lượng chức năng tiến hành xử lý rào chắn lối vào khu vực từng bị khai thác cát trái phép ở xã Chân Mây - Lăng Cô. Ảnh: UBND xã Chân Mây - Lăng Cô

Không để điểm nóng tái diễn

Theo Chủ tịch UBND xã Chân Mây - Lăng Cô Trần Văn Minh Quân, để khẳng định hiện nay 100% không còn khai thác trái phép thì chưa chắc, vì nguy cơ các vụ nhỏ lẻ vẫn có thể xảy ra. Tuy nhiên, địa phương quyết tâm không để điểm nóng tái diễn.

Sau khi CQĐP2C đi vào hoạt động, bên cạnh công tác đẩy mạnh tuyên truyền, lực lượng chức năng đã phát hiện, xử phạt 5 vụ liên quan đến việc tự ý khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng. Lực lượng công an xã phối hợp các lực lượng chức năng liên tục tuần tra, mỗi đêm từ 20 giờ đến 4 giờ sáng để vừa kết hợp phát hiện, ngăn chặn vấn nạn khai thác khoáng sản trái phép, vừa đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn…

Tại các khu vực đã từng và có nguy cơ xảy ra nạn khai thác khoáng sản, lực lượng chức năng triển khai đóng cọc tiêu, “khóa” đường ra vào của các phương tiện.

Ông Quân cho biết, sau khi vận hành mô hình CQĐP2C, lãnh đạo địa phương đã tổ chức làm việc ngay với 27 trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố để nắm tình hình, đặc biệt phát huy vai trò giám sát, thông tin từ cơ sở để kịp thời nắm bắt và xử lý. “Địa phương cũng triển khai hệ thống “tai mắt” từ cơ sở, có “rục rịch” liên quan vi phạm là có mặt để xử lý, ngăn chặn ngay”, ông Quân chia sẻ.

Bên cạnh việc tuần tra, kiểm soát, các lực lượng từ xã đến thôn cũng làm việc, vận động người dân, nhất là chủ các phương tiện có liên quan đến hoạt động xây dựng tuân thủ pháp luật, không tham gia các hoạt động, hành vi khai thác khoáng sản trái phép.

HỮU PHÚC