Ngân hàng Nhà nước dự kiến xây dựng sàn giao dịch vàng quốc gia theo 3 giai đoạn
Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối (Ngân hàng Nhà nước) cho biết lộ trình triển khai sàn giao dịch vàng quốc gia chia thành ba giai đoạn: (1) chỉ giao dịch vàng nguyên liệu; (2) mở rộng thêm vàng miếng; (3) bao gồm cả vàng đang lưu thông trong nước, chứng chỉ vàng và công cụ phái sinh…
Ảnh minh họa.
Chiều 15/10, Ngân hàng Nhà nước tổ chức tọa đàm về thành lập Sàn Giao dịch vàng.
Tại tọa đàm, các chuyên gia đánh giá Việt Nam là một trong những quốc gia có mức độ tích trữ vàng vật chất cao, thể hiện rõ qua thói quen đầu tư và giữ tài sản bằng vàng của người dân trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, trong khi nhu cầu tiêu dùng và nắm giữ vàng luôn ở mức lớn thì thực tế Việt Nam lại không sản xuất được vàng. Do đó, mọi nhu cầu vàng trong nước đều phải phụ thuộc vào nhập khẩu – đồng nghĩa với việc tiêu tốn một lượng lớn ngoại tệ.
“Vấn đề đặt ra hiện nay với hoạt động quản lý là phải cân đối giữa nhu cầu nắm giữ vàng hợp pháp của người dân với nhiệm vụ ổn định tỷ giá, bảo đảm an toàn hệ thống tài chính tiền tệ quốc gia”, ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối, Ngân hàng Nhà nước chia sẻ.
Theo ông Tuấn, thời gian vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã tham vấn ý kiến chuyên gia và thành viên thị trường về ba phương án: (1) Thành lập Sàn giao dịch vàng quốc gia độc lập, (2) Cho phép giao dịch vàng trên Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam, và (3) Thiết lập sàn trong khuôn khổ Trung tâm tài chính quốc tế. Đa số ý kiến khuyến nghị thành lập lập Sàn giao dịch vàng quốc gia độc lập.
Ông Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước phát biểu tại tọa đàm.
"Việc nghiên cứu và xem xét thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia là một chính sách đồng bộ nhằm hoàn thiện thể chế, cơ sở hạ tầng thị trường theo chỉ đạo của Tổng Bí thư, Thủ tướng Chính phủ và các cấp có thẩm quyền, nhằm mục tiêu khơi thông nguồn vàng trong dân, minh bạch hóa hoạt động giao dịch vàng, hạn chế tình trạng giao dịch tự do ngoài kiểm soát và tăng cường vai trò quản lý nhà nước đối với thị trường vàng.
Bên cạnh đó, việc thành lập và hoạt động của sàn giao dịch vàng quốc gia sẽ góp phần cung cấp thêm dữ liệu minh bạch cho công tác phân tích, dự báo và hoạch định chính sách; dữ liệu từ sàn giao dịch vàng khi được kết nối và xử lý kịp thời sẽ trở thành một kênh thông tin bổ sung hữu ích hỗ trợ công tác hoạch định chính sách".
Lãnh đạo Cục Quản lý ngoại hối cho biết mô hình sàn giao dịch vàng hướng tới ba mục tiêu chính.
Ngắn hạn: Thành lập sàn giao dịch vàng vật chất, đóng vai trò là kênh phân phối vàng nguyên liệu nhập khẩu cho các doanh nghiệp được cấp phép, bảo đảm công khai và minh bạch trong giao dịch.
Trung hạn: Triển khai các sản phẩm giao dịch vàng tài khoản và công cụ phái sinh, theo lộ trình phù hợp với diễn biến thị trường và năng lực quản lý.
Dài hạn: Hạn chế tình trạng nắm giữ vàng vật chất trong dân, chuyển hóa nguồn lực vàng thành vốn phục vụ sản xuất kinh doanh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế thực.
Quy trình vận hành sàn giao dịch vàng quốc gia sẽ bao gồm 8 bước chính: cấp phép hoạt động, đăng ký giao dịch, ký quỹ, đặt lệnh, giao nhận vàng vật chất, thanh toán, lưu trữ dữ liệu và giám sát kiểm tra.
Ông Đào Xuân Tuấn cho biết lộ trình triển khai chia thành ba giai đoạn.
Giai đoạn 1: Chỉ giao dịch vàng nguyên liệu nhập khẩu.
Giai đoạn 2: Mở rộng thêm vàng miếng.
Giai đoạn 3: Bao gồm cả vàng đang lưu thông trong nước, chứng chỉ vàng và công cụ phái sinh.
Trong giai đoạn đầu, sàn giao dịch vàng sẽ chỉ hoạt động trong phạm vi nội địa, chưa kết nối với các sàn giao dịch vàng quốc tế.
Đồng thời, ở giai đoạn khởi động (chủ yếu giao dịch vàng nguyên liệu nhập khẩu), các bên tham gia sàn giao dịch vàng bao gồm: Tổ chức cung cấp dịch vụ sàn giao dịch vàng; ngân hàng thanh toán (chuyển tiền, quản lý tài khoản ký quỹ, đối soát) và các thành viên giao dịch gồm ngân hàng, doanh nghiệp được cấp phép nhập khẩu.
Tại tọa đàm, các chuyên gia đánh giá việc thành lập Sàn giao dịch vàng quốc gia hiện đang nhận được nhiều điều kiện thuận lợi. Trước hết, hành lang pháp lý từng bước được hoàn thiện, trong đó Nghị định 232 sửa đổi một số điều của Nghị định 24 về Quản lý thị trường vàng cho phép Ngân hàng Nhà nước cấp phép nhập khẩu vàng cho ngân hàng thương mại và doanh nghiệp đủ điều kiện – tạo nền tảng pháp lý quan trọng để kiểm soát và minh bạch hóa các giao dịch vàng trong nền kinh tế.
Bên cạnh đó, tiến bộ trong thử nghiệm tài chính như mô hình sandbox và định hướng phát triển Trung tâm tài chính quốc tế cũng tạo môi trường thuận lợi để triển khai mô hình sàn giao dịch vàng. Một số ngân hàng lớn trong nước đã có kinh nghiệm vận hành sàn giao dịch chứng khoán và hàng hóa, có thể tận dụng làm nền tảng vận hành.
Ngoài ra, Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia đã triển khai hiệu quả như Trung Quốc (SGE), Ấn Độ (IIBX) và Singapore (SBMA).
Tuy vậy, nhiều thách thức vẫn hiện hữu. Việt Nam là quốc gia có nhu cầu sử dụng vàng ở quy mô lớn, với tâm lý tích trữ vàng sâu rộng trong dân, gây khó khăn trong quản lý. Thêm vào đó, hiện Việt Nam chưa có hệ thống kho lưu trữ vàng tập trung và hệ thống kiểm định chuyên biệt, gây trở ngại cho việc vận hành sàn giao dịch hiệu quả.
