Ngân hàng số cần thoát khỏi cuộc chơi đơn lẻ, mở trục liên kết khu vực

Ngân hàng số không còn là cuộc chơi đơn lẻ

Các chuẩn mực về bảo vệ dữ liệu và giao dịch điện tử đang siết lại từng ngày, đặt ngành Ngân hàng trước yêu cầu phải chuyển dịch mạnh mẽ hơn sang mô hình số an toàn và liên thông. Đặc biệt hơn, khi gian lận xuyên biên giới gia tăng, ngân hàng số không thể vận hành như một cấu trúc riêng lẻ mà phải mở rộng hợp tác toàn khu vực để hình thành lá chắn chung và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Đỗ Việt Hùng, Thành viên Ủy ban Chính sách, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, nhấn mạnh, khi Chính phủ đẩy mạnh chương trình chuyển đổi số quốc gia và xác định ngành Ngân hàng là lĩnh vực đi đầu, yêu cầu phát triển hệ sinh thái số không chỉ còn là mong muốn nội tại của từng tổ chức tín dụng. Đó đã trở thành nhiệm vụ cấp thiết để phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, mở rộng tài chính toàn diện và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.

“Trong bối cảnh hướng tới mục tiêu tăng trưởng mạnh từ năm 2025 và duy trì mức hai con số những năm tiếp theo, áp lực đặt lên ngành Ngân hàng càng lớn, đòi hỏi một chiến lược phát triển hệ sinh thái đồng bộ, liên kết và mở rộng”, ông Hùng nhấn mạnh.

Từ đó, ông chỉ rõ nhiều vấn đề nổi bật mà các ngân hàng phải đối diện, từ yêu cầu hợp tác thay vì chỉ cạnh tranh, đến năng lực tiêu chuẩn hóa để tăng tốc kết nối dịch vụ, hay bài toán an toàn, bảo mật trong chuyển đổi số.

Cùng quan điểm, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, cho rằng, chuyển đổi số ngân hàng đã bước sang giai đoạn “chất hơn thay vì chỉ nhanh hơn”. Khi các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân, giao dịch điện tử và các chuẩn mực an toàn mới dần được áp dụng, hệ sinh thái số của mỗi ngân hàng phải vượt khỏi ranh giới nội bộ, hướng đến liên kết toàn khu vực nhằm phòng chống gian lận xuyên biên giới, vấn đề đang được thảo luận mạnh mẽ tại các diễn đàn ASEAN.

Tuy được đánh giá là một trong những quốc gia chuyển đổi số nhanh nhất khu vực, Việt Nam vẫn đối diện nhiều thách thức trong kết nối kỹ thuật, chuẩn hóa thanh toán quốc tế hay cơ chế chia sẻ chi phí và lợi ích trong mô hình thanh toán xuyên biên giới. TS. Nguyễn Quốc Hùng nhấn mạnh: “Chuyển đổi số không phải là cuộc chơi của từng đơn vị riêng lẻ, mà cần tinh thần hợp tác, liên kết chặt chẽ, hài hòa lợi ích để xây dựng hệ sinh thái chung, đồng bộ, an toàn và hiệu quả”.

Vietcombank đang đẩy mạnh mở rộng hệ sinh thái số. Ảnh: Duy Minh

Thực tiễn triển khai, bà Vũ Thị Thúy Minh, Phó Giám đốc Trung tâm Ngân hàng số Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), cho biết ngân hàng đang đẩy mạnh mở rộng hệ sinh thái số, hướng tới mục tiêu biến ngân hàng số trở thành điểm chạm xuyên suốt trong mọi hoạt động tài chính. Một trong những bước đi quan trọng là triển khai mở tài khoản tổ chức qua xác thực VNeID, vừa đồng bộ dữ liệu dân cư, vừa đảm bảo an toàn giao dịch. Chiến lược chuyển đổi số của Vietcombank xoay quanh bốn hành trình khách hàng cốt lõi là giao dịch thường ngày, tín dụng tiêu dùng, tiết kiệm - đầu tư và bảo hiểm cá nhân.

Trong khi đó, tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), ông Hoàng Minh Tú, Phó Giám đốc Ban Phát triển sản phẩm bán lẻ, cho biết hệ sinh thái số của ngân hàng được xây dựng trên bốn trụ cột: Chính phủ số, xã hội số, công dân số và doanh nghiệp số. BIDV là một trong những ngân hàng đầu tiên triển khai thanh toán trên Cổng Dịch vụ công quốc gia, kết nối dữ liệu dân cư, chi trả an sinh qua VNeID và thực hiện nhiều dịch vụ theo Đề án 06 giữa Ngân hàng Nhà nước và Bộ Công an. Khoảng 92% giao dịch hiện diễn ra trên kênh số; SmartBanking đạt hơn 22 triệu người dùng; BIDV Home kết nối gần 200 đối tác; BIDV Direct cung cấp dịch vụ trọn gói cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, quá trình số hóa tín dụng vẫn gặp vướng mắc lớn do hạn chế dữ liệu liên ngành. Dữ liệu phục vụ chấm điểm, hiểu khách hàng chủ yếu lấy từ nội bộ và Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam (CIC); thông tin từ viễn thông, bảo hiểm, thuế… chưa được chia sẻ; hạ tầng ký số chưa thống nhất khi hơn 10 nhà cung cấp CA dùng các quy trình khác nhau; hub VNeID chưa phủ toàn bộ nhà cung cấp; hạn mức vay online 100 triệu đồng vẫn là rào cản.

Ngân hàng số Việt Nam đang cần một khuôn khổ pháp lý và nền tảng liên thông toàn diện. Ảnh minh họa

Cần một khuôn khổ pháp lý và nền tảng liên thông toàn diện

Theo các tổ chức tín dụng, những khó khăn về dữ liệu liên ngành, chuẩn hóa kỹ thuật, chia sẻ hạ tầng ký số hay giới hạn trong quy định về cho vay online cho thấy hệ sinh thái ngân hàng số Việt Nam đang cần một bước hoàn thiện mạnh mẽ từ cơ quan quản lý.

Đại diện BIDV dẫn kinh nghiệm Hàn Quốc, chính phủ giữ vai trò dẫn dắt, vận hành các nền tảng dùng chung như MyData, hạ tầng ký số, chuẩn hóa API và dữ liệu, giúp tránh lãng phí nguồn lực và tạo kết nối thông suốt. Từ đó, ngân hàng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước xây dựng cơ chế thí điểm và ban hành tiêu chuẩn chung cho Open Banking; hình thành nền tảng Open Banking dùng chung tương tự NAPAS; đồng thời sớm sửa đổi quy định cho vay điện tử để tách bạch quy trình online và truyền thống.

Vietcombank kiến nghị hoàn thiện khung pháp lý về dữ liệu mở; cho phép ngân hàng thương mại nhà nước chủ động đầu tư vào Fintech và công ty công nghệ; mở rộng sandbox cho các lĩnh vực mới như blockchain và tài sản số.

Từ góc nhìn tổng thể, TS. Nguyễn Quốc Hùng đề xuất 5 nhóm giải pháp trọng tâm: chuẩn hóa tiêu chuẩn; hoàn thiện cơ chế dữ liệu phù hợp luật bảo vệ dữ liệu cá nhân; đảm bảo an ninh mạng; xây dựng khung phí minh bạch cho dịch vụ xuyên biên giới; tăng hợp tác quốc tế trong tài trợ thương mại và phòng chống gian lận. Ông nhấn mạnh, chỉ khi quan điểm được thống nhất và lợi ích được chia sẻ hợp lý, ngân hàng Việt Nam mới có thể mở rộng ra khu vực và nâng cao năng lực cạnh tranh cho toàn nền kinh tế.

Ngân Thương