Ngân hàng vẫn dè chừng cho vay kinh doanh bất động sản, chứng khoán

Ngân hàng Nhà nước vừa công bố kết quả cuộc “Điều tra xu hướng tín dụng của các tổ chức tín dụng”.

Cho vay kinh doanh bất động sản, chứng khoán vẫn rủi ro

Kết quả điều tra cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2024, các tổ chức tín dụng (TCTD) cho biết đã đáp ứng nhu cầu vay vốn tổng thể của khách hàng ở tỷ lệ cao hơn so với cùng kỳ năm trước nhưng vẫn thấp hơn so với 6 tháng cuối năm 2023. Tỷ lệ TCTD nhận định đáp ứng nhu cầu vay vốn ở mức cao (từ 75% trở lên) của nhóm 14 ngân hàng thương mại trọng yếu trong kỳ này tiếp tục là 100%.

Để tạo điều kiện cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn tín dụng, các TCTD cho biết có xu hướng không đổi hoặc nới lỏng nhẹ tiêu chuẩn tín dụng trong 6 tháng đầu năm 2024. Xu hướng này ghi nhận ở các lĩnh vực: Cho vay đầu tư ứng dụng công nghệ cao; cho vay đầu tư công nghiệp hỗ trợ; cho vay mua nhà để ở; cho vay đầu tư ngành dịch vụ logistics; công nghiệp chế biến, chế tạo; cho vay kinh doanh xuất nhập khẩu; cho vay đầu tư, kinh doanh du lịch và nhóm khách hàng cá nhân.

Đồng thời, các TCTD cũng giảm bớt xu hướng thắt chặt tiêu chuẩn tín dụng đối với các lĩnh vực: Đầu tư kinh doanh chứng khoán; đầu tư kinh doanh bất động sản; kinh doanh tài chính, ngân hàng và bảo hiểm; xây dựng.

Trong 6 tháng cuối năm, các TCTD kỳ vọng, xu hướng sẽ nới lỏng nhẹ tiêu chuẩn tín dụng nhiều hơn so với 6 tháng đầu năm. Theo đó, tiêu chuẩn tín dụng dự kiến nới lỏng đối với tất cả các nhóm khách hàng và hầu hết các lĩnh vực, ngoại trừ 4 lĩnh vực: Cho vay đầu tư kinh doanh bất động sản; cho vay đầu tư kinh doanh chứng khoán; cho vay kinh doanh tài chính, ngân hàng và bảo hiểm; và lĩnh vực xây dựng. Các lĩnh vực này dự kiến vẫn tiếp tục thắt chặt nhưng xu hướng thắt chặt thu hẹp hơn so với 6 tháng đầu năm 2024.

Cho vay kinh doanh bất động sản dự kiến vẫn còn nhiều rủi ro

Về nhu cầu tín dụng tổng thể của khách hàng được các TCTD nhận định chỉ phục hồi nhẹ trong 6 tháng đầu năm 2024, thấp hơn nhiều so với mức kỳ vọng ghi nhận tại kỳ điều tra trước. Do vậy, các TCTD kỳ vọng nhu cầu tín dụng tổng thể của khách hàng được cải thiện tốt hơn trong 6 tháng cuối năm 2024, tập trung ở nhóm khách hàng doanh nghiệp và nhu cầu vay của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo.

Ba nhân tố ảnh hưởng tiêu cực đến nhu cầu tín dụng

Tính chung cả năm 2024, tỷ lệ TCTD dự kiến nhu cầu tín dụng tổng thể của khách hàng tăng so với năm 2023 là 79,4%. Trong đó, nhu cầu vay phục vụ đời sống và tiêu dùng có tỷ lệ TCTD dự báo tăng nhiều nhất trong năm 2024 thay vì lĩnh vực vay phát triển công nghiệp và xây dựng ghi nhận tại kỳ điều tra trước.

Các nhân tố được nhiều TCTD dự báo ảnh hưởng tích cực đến sự gia tăng nhu cầu tín dụng của nhóm khách hàng doanh nghiệp, cá nhân trong 6 tháng cuối năm và cả năm 2024, bao gồm: Diễn biến tăng trưởng kinh tế; diễn biễn lãi suất; thay đổi nhu cầu đầu tư vào sản xuất kinh doanh; thay đổi lãi suất cho vay của TCTD; cơ hội đầu tư, xuất nhập khẩu thay đổi; chất lượng phục vụ cải thiện; cải tiến sản phẩm cho vay.

Còn các yếu tố có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhu cầu tín dụng trong thời gian tới được các TCTD chỉ ra là: Diễn biến bất lợi trên thị trường bất động sản; Khả năng sử dụng nguồn tài chính thay thế của khách hàng; và Sự sụt giảm niềm tin của người tiêu dùng.

Có 4 động lực tăng trưởng tín dụng mạnh nhất trong năm 2024 và dự kiến 2025 được các TCTD chỉ ra là: Bán buôn, bán lẻ; Xuất, nhập khẩu; Thép và kim loại khác; Công nghiệp chế biến, chế tạo.

Theo đánh giá của các TCTD, rủi ro tín dụng của các khoản vay được nhận định tiếp tục tăng trong 6 tháng đầu năm 2024 và được dự báo tiếp tục xu hướng tăng nhẹ trong 6 tháng tới và cả năm 2024, nhưng tốc độ tăng dự báo chậm lại nhiều so với năm 2023.

Trong đó, rủi ro tín dụng của các khoản vay đầu tư kinh doanh bất động sản có tỷ lệ TCTD đánh giá tăng cao nhất trong 6 tháng đầu năm 2024, tiếp theo là rủi ro tín dụng của khoản vay đầu tư kinh doanh chứng khoán, tuy nhiên tỷ lệ TCTD đánh giá rủi ro của 2 lĩnh vực này tăng thấp hơn so với tỷ lệ TCTD dự báo tại kỳ điều tra trước.

Trong 6 tháng đầu năm 2024, các TCTD nhận định giữ ổn định các điều kiện và điều khoản cho vay tổng thể đối với khách hàng doanh nghiệp và thắt chặt hơn đối với khách hàng cá nhân.

Tuy nhiên, bước sang 6 tháng cuối năm, xu hướng sẽ nới lỏng các điều kiện và điều khoản cho vay tổng thể đối với khách hàng doanh nghiệp (nới lỏng đối với lĩnh vực cho vay sản xuất kinh doanh) và khách hàng cá nhân (dự kiến tập trung thu hẹp chênh lệch giữa lãi suất cho vay và chi phí vốn bình quân đối với lĩnh vực cho vay tiêu dùng, vay mua bất động sản để ở).

Nhật Linh