Ngăn ngừa tái khủng hoảng di cư

Bộ trưởng nội vụ các nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) nhấn mạnh quyết tâm hành động để ngăn chặn tình trạng di cư không kiểm soát từ Afghanistan, nhằm tránh lặp lại cuộc khủng hoảng di cư hỗn loạn hồi năm 2015 gây chia rẽ nội khối.

Hãng tin Reuters trích dự thảo tuyên bố cho thấy các bộ trưởng sẽ cam kết ngăn chặn mối đe dọa an ninh mới từ Afghanistan đối với công dân EU, cũng như thực hiện các biện pháp kiểm tra an ninh phù hợp cho những người đã sơ tán.

Trong bối cảnh Mỹ gấp rút hoàn tất hoạt động rút quân khỏi Afghanistan, một quan chức Mỹ cho biết các hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ đã đánh chặn 5 quả rốc-két nhắm vào sân bay ở thủ đô Kabul hôm 30-8.

Sau khi sơ tán khoảng 114.400 người, bao gồm cả công dân nước ngoài và những người Afghanistan có nguy cơ gặp nguy hiểm, các lực lượng Mỹ và đồng minh sẽ kết thúc việc rút quân trước thời hạn ngày 31-8 như thỏa thuận với các tay súng Taliban.

Nhà Trắng cho biết Tổng thống Joe Biden đã yêu cầu các chỉ huy quân sự thực hiện bất kỳ hành động cần thiết nào để bảo vệ lực lượng trên mặt đất sau khi ông được thông báo về cuộc tấn công.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đón linh cữu các binh sĩ thiệt mạng ở Afghanistan tại căn cứ Không quân Dover ở bang Delaware - Mỹ hôm 29-8 Ảnh: REUTERS

Trước đó 1 ngày, Mỹ cho hay máy bay không người lái của nước này đã làm nổ tung 1 chiếc xe chở những kẻ đánh bom liều chết của ISIS-K, một nhánh của tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, trước khi chúng kịp tấn công sân bay Kabul. Nhóm khủng bố ISIS-K đã nhận trách nhiệm thực hiện cuộc tấn công bên ngoài sân bay ở thủ đô Kabul hồi tuần trước, làm chết ít nhất 13 binh sĩ Mỹ và hơn 100 người Afghanistan.

Phản ứng về vụ không kích của Mỹ hôm 29-8, người phát ngôn của Taliban Zabihullah Mujahid hôm 30-8 cho rằng vụ không kích đã gây thương vong cho dân thường, đồng thời chỉ trích Washington không thông báo trước với Taliban.

Người phát ngôn này nói khoảng 7 người đã thiệt mạng và gọi hành động của Mỹ trên lãnh thổ nước ngoài là trái pháp luật. Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ cho biết đang điều tra thông tin thương vong của dân thường trong vụ không kích.

Liên quan tình hình Afghanistan, ông Joseph Borrell, đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại EU, cho rằng chính phủ các nước EU cần phải thúc đẩy một lực lượng phản ứng nhanh của châu Âu để chuẩn bị tốt hơn trước những cuộc khủng hoảng trong tương lai tương tự ở Afghanistan.

Theo hãng tin AP, Mỹ cùng 100 quốc gia cho biết đã yêu cầu Taliban cam kết bảo đảm những người có giấy thông hành vẫn có thể rời Afghanistan sau ngày 31-8. Ông Jake Sullivan, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, cho biết lực lượng nước này sẽ giúp sơ tán khoảng 300 công dân Mỹ vẫn còn ở Afghanistan rồi mới rút quân.

Theo ông Sullivan, Mỹ hiện không có kế hoạch duy trì đại sứ quán sau khi rút quân nhưng sẽ bảo đảm lối đi an toàn cho mọi công dân Mỹ, người thường trú hợp pháp của Mỹ và những người Afghanistan đã giúp đỡ Mỹ sau thời hạn ngày 31-8.

Liên quan vấn đề Afghanistan, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị hôm 29-8 đã điện đàm với Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho rằng cộng đồng quốc tế nên tích cực hướng dẫn cho lực lượng Taliban. Ông Vương kêu gọi Mỹ phối hợp cộng đồng quốc tế cung cấp viện trợ kinh tế, nhân đạo tại Afghanistan, giúp lực lượng Taliban thực hiện các chức năng điều hành bình thường, duy trì ổn định xã hội và ngăn đồng tiền nước này mất giá cũng như chi phí sinh hoạt gia tăng.

Nhà ngoại giao hàng đầu Trung Quốc cảnh báo việc rút lui vội vã của Mỹ có thể giúp các nhóm khủng bố trỗi dậy mạnh mẽ hơn.

XUÂN MAI