Ngành công nghiệp chế tạo cần các chính sách đặc thù để phát triển

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam tích cực tham gia triển lãm chuyên ngành nhằm tìm kiếm khách hàng, đối tác.

Theo Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI), thế giới đang có quá nhiều bất ổn, chuỗi cung ứng bị đứt đoạn. Trong khi đó, các doanh nghiệp ngành công nghệ hỗ trợ, công nghiệp chế tạo khá thụ động trong việc dịch chuyển, thụ động trong câu chuyện thị trường, logistics...

TIÊU CHUẨN SẢN PHẨM LUÔN LÀ BÀI TOÁN KHÓ

Là doanh nghiệp sản xuất, gia công chi tiết máy và sản xuất máy móc tự động hóa, ông Đặng Thanh Bình, Giám đốc Công ty cổ phần công nghiệp TCI, chia sẻ thương hiệu của TCI đã được định vị trong lòng các khách hàng lớn, nhất là khách hàng FDI, các tập đoàn lớn đang đầu tư vào Việt Nam, cụ thể như: Sumitomo, Panasonic, Denso…

Mặc dù có nhiều triển vọng, các doanh nghiệp trong ngành vẫn phải đối mặt với không ít thách thức. Vấn đề tiêu chuẩn luôn là bài toán đau đầu với đa số doanh nghiệp nhỏ, bởi chưa có sự đầu tư bài bản, cũng chưa sẵn sàng đầu tư nhiều do nội lực yếu, nên đôi khi khó có sự đồng bộ về các tiêu chuẩn.

Hay như việc quản lý về chất lượng cũng là một rào cản nhất định khi doanh nghiệp tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Bởi khách hàng trong chuỗi thường đòi hỏi rất cao về tính đồng đều, tính đối ứng hoặc tính sẵn sàng trong sản xuất….

Ngoài ra, vấn đề về nguyên vật liệu cho ngành chế biến, chế tạo cũng là một thách thức lớn. Bản thân các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay đang phụ thuộc khá nhiều vào nhập khẩu, nên đây cũng là điểm yếu khiến cho giá cả sản phẩm khó thực sự cạnh tranh trên các thị trường, nhất là so sánh với các doanh nghiệp cung ứng Trung Quốc.

Ông Đặng Thanh Bình cũng chỉ ra những khó khăn về chính sách thuế và pháp luật đầu tư, cũng như rào cản trong việc tiếp cận các chính sách hỗ trợ vay vốn, xây dựng nhà xưởng và ưu đãi thuế. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp nhỏ còn gặp vấn đề về tiêu chuẩn sản xuất, quản lý chất lượng và sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu.

Để thích ứng với những thách thức trong tình hình mới, TCI đang chủ động tìm cơ hội mở rộng thị trường, tìm kiếm khách hàng mới thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại. Ngoài khách hàng truyền thống đa phần là doanh nghiệp Nhật Bản, TCI đang xúc tiến tìm kiếm các khách hàng khác từ châu Âu, Mỹ thông qua các triển lãm chuyên ngành như triển lãm công nghiệp hỗ trợ Hà Nội (FBC ASEAN 2025). Đồng thời, qua các chương trình xúc tiến thương mại, TCI học hỏi thêm những kinh nghiệm, bám theo xu hướng thị trường để điều chỉnh chính sách, điều chỉnh sản phẩm phù hợp với nhu cầu của khách hàng.

CÓ CHÍNH SÁCH THÀNH LẬP CÁC TRUNG TÂM THỬ NGHIỆM

Để giải quyết những thách thức này, Hiệp hội Công nghiệp Hỗ trợ Việt Nam (VASI) đang nỗ lực đưa ra các đề xuất chính sách đặc thù lên Chính phủ. Ông Phan Đăng Tuất, Chủ tịch VASI, nhận định ngành công nghiệp chế tạo cần thiết phải có các chính sách cực kỳ đặc sắc để có cơ hội phát triển, cạnh tranh được với các doanh nghiệp chế tạo từ các nước trong khu vực, nhất là các doanh nghiệp thuộc công xưởng lớn là Trung Quốc.

Do đó, Hiệp hội đã đề xuất các chính sách hỗ trợ việc thành lập các trung tâm thử nghiệm, kiểm nghiệm hàng hóa để doanh nghiệp đạt chứng chỉ chất lượng gia nhập được cuộc chơi toàn cầu. Hay có các trung tâm khởi nghiệp như ở nhiều quốc gia khác, để doanh nghiệp có thể thuê xưởng và chế tạo thử các sản phẩm, dịch vụ.

Thông qua trung tâm này, doanh nghiệp sẽ biết được họ cần chế tạo theo chất lượng nào, phải đầu tư mua máy móc, công suất bao nhiêu để khỏi lãng phí công suất…

Một sáng kiến đáng chú ý khác mà VASI đang thảo luận là chính sách "mua chung, bán chung". Ý tưởng này cho phép các doanh nghiệp Việt Nam kết nối và cùng mua vật tư với số lượng lớn để giảm giá thành, cũng như giảm chi phí logistics. “Hiệp hội kỳ vọng sẽ ký kết các bản ghi nhớ với các nhà cung cấp vật tư đầu vào để thực hiện kế hoạch này, ước tính giúp giảm giá mua vật tư, nguyên phụ liệu từ 5-10%”, ông Tuất cho biết. Điều này tạo ra giá trị rất lớn cho các doanh nghiệp.

Về lâu dài, các doanh nghiệp và hiệp hội đang hướng tới mục tiêu lớn hơn, đó là chuyển đổi từ việc chế tạo linh kiện sang cung cấp các sản phẩm hoàn chỉnh. Theo ông Tuất, việc chỉ dừng lại ở sản xuất linh kiện sẽ làm gia tăng sự phụ thuộc vào thị trường. Vì vậy, các doanh nghiệp cần chung tay chế tạo các cụm chi tiết hoặc sản phẩm hoàn chỉnh.

Ông Hamada Shogo, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Daiwa Việt Nam, nhận định rằng trình độ của các doanh nghiệp chế tạo Việt Nam đã được nâng lên một tầm cao mới, có thể đáp ứng được các yêu cầu khắt khe của các thị trường khó tính như Mỹ, châu Âu và Nhật Bản.

"Với việc duy trì và tập trung vào chất lượng, ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam sẽ phát triển mạnh mẽ hơn nữa", ông Hamada tin tưởng; đồng thời, ông Hamada đề xuất bên cạnh việc chú trọng xuất khẩu, Việt Nam nên tập trung vào việc phát triển nghiên cứu sản phẩm mới trong nội địa để tạo ra những bước đi vững chắc hơn trong tương lai.

Vũ Khuê