Petrovietnam ngọn cờ tiên phong trong kỷ nguyên năng lượng xanh

TS Dư Văn Toán (Viện Khoa học Môi trường, Biển và Hải đảo, Bộ Nông nghiệp và Môi trường)

TS Dư Văn Toán

50 năm qua, Petrovietnam đã chứng minh được năng lực dẫn dắt trong lĩnh vực dầu khí truyền thống. Nhưng trong những thập niên tới, khi thế giới bước vào giai đoạn chuyển dịch năng lượng mạnh mẽ, kỳ vọng Tập đoàn sẽ định hình 3 lĩnh vực mũi nhọn gắn chặt với kinh tế biển.

Thứ nhất là các loại năng lượng tái tạo ngoài khơi, đặc biệt là điện gió. Việt Nam được đánh giá có tiềm năng điện gió ngoài khơi lên tới 1.000 GW, gấp gần 10 lần tổng công suất nguồn điện toàn quốc hiện nay. Petrovietnam, với kinh nghiệm nhiều thập niên trong thiết kế, chế tạo, vận hành giàn khoan và hạ tầng biển, hoàn toàn có thể trở thành lực lượng tiên phong trong phát triển chuỗi giá trị điện gió ngoài khơi.

Thứ hai là công nghiệp khí - điện - đạm gắn với biển. Hệ thống đường ống dẫn khí dài hơn 1.200km và các nhà máy điện - đạm hiện hữu đã chứng minh vai trò trung tâm của Petrovietnam trong bảo đảm an ninh năng lượng và an ninh lương thực. Trong tương lai, chuỗi công nghiệp khí, LNG nhập khẩu và điện khí - thậm chí là các Hub (trung tâm) năng lượng - sẽ là trụ cột chiến lược, đồng thời mở rộng sang hydrogen xanh và amoniac xanh phục vụ xuất khẩu.

Thứ ba là dịch vụ kỹ thuật biển công nghệ cao. Tập đoàn có thể phát triển mạnh các lĩnh vực như đóng mới, sửa chữa giàn khoan, tàu dịch vụ dầu khí, lắp đặt hạ tầng điện gió, khảo sát và logistics biển. Đây không chỉ là dịch vụ hỗ trợ mà còn có thể trở thành ngành xuất khẩu công nghệ biển của Việt Nam ra khu vực.

Mặc dù vậy, để Petrovietnam có thể phát triển vượt bậc trong giai đoạn tới, Nhà nước cần tập trung điều chỉnh chính sách ở 3 trụ cột: môi trường, tài nguyên biển và năng lượng.

Thứ nhất, về môi trường, cần hoàn thiện cơ chế đánh giá tác động môi trường chiến lược cho các dự án dầu khí và năng lượng tái tạo biển, áp dụng chuẩn mực quốc tế về giảm phát thải CO2, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ xanh. Đây cũng là điều kiện để Việt Nam thực hiện cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Thứ hai, về tài nguyên biển, cần cụ thể hóa Nghị quyết 139/2024/QH15 về Quy hoạch không gian biển quốc gia, tạo hành lang pháp lý cho việc tích hợp các hoạt động dầu khí truyền thống với năng lượng tái tạo như điện gió, sóng, thủy triều. Chẳng hạn, vùng biển Bình Thuận - Ninh Thuận có tiềm năng điện gió ngoài khơi trên 40 GW, nhưng nếu thiếu quy hoạch tích hợp, khó có thể triển khai đồng bộ với hạ tầng hiện hữu của Petrovietnam.

Thứ ba, về năng lượng, Nhà nước cần sớm ban hành Luật Năng lượng tái tạo và hoàn thiện cơ chế giá điện gió ngoài khơi, hydrogen xanh, LNG. Đây là nền tảng để Petrovietnam huy động vốn, mở rộng đầu tư và phát huy lợi thế sẵn có trong lĩnh vực khai thác biển. Thực tế, Tập đoàn hiện cung cấp khoảng 30% tổng cung năng lượng sơ cấp quốc gia; nếu được trao cơ chế thuận lợi, con số này không chỉ duy trì mà còn có thể tăng mạnh nhờ kết hợp giữa dầu khí, LNG và năng lượng tái tạo ngoài khơi.

Tóm lại, sự đồng bộ trong chính sách sẽ giúp Petrovietnam không chỉ giữ vai trò “xương sống” của ngành năng lượng, mà còn bứt phá để trở thành ngọn cờ tiên phong trong chuyển dịch năng lượng và phát triển kinh tế biển bền vững.

TS Trần Văn, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội (nay là Ủy ban Kinh tế và Tài chính)

TS Trần Văn

Petrovietnam sẽ không chỉ tiếp tục giữ vai trò “đầu tàu” kinh tế - tài chính - năng lượng của đất nước, mà còn đi đầu trong nghiên cứu, thăm dò và khai thác tại những bể trầm tích mới, các dạng hydrocarbon phi truyền thống với công nghệ tiên tiến, qua đó gia tăng trữ lượng và bảo đảm an ninh năng lượng lâu dài. Bên cạnh đó, Tập đoàn cần làm chủ khoa học công nghệ cốt lõi, phát triển đồng bộ từ dầu khí truyền thống đến các nguồn năng lượng tái tạo, mở rộng sang điện gió ngoài khơi, hydrogen xanh, LNG và các mô hình năng lượng tuần hoàn. Đây không chỉ là yêu cầu chiến lược, mà còn là cơ hội để Petrovietnam khẳng định bản lĩnh trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng toàn cầu.

Nếu tận dụng tốt các cơ chế chính sách mới, tăng cường hợp tác quốc tế và đổi mới quản trị, Petrovietnam hoàn toàn có thể trở thành một tập đoàn công nghiệp - năng lượng quốc gia hiện đại, ngang tầm với các tập đoàn năng lượng hàng đầu khu vực, đủ năng lực tham gia sâu vào chuỗi giá trị năng lượng toàn cầu. Quan trọng hơn, sự phát triển ấy sẽ góp phần trực tiếp vào việc thực hiện cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, nuôi dưỡng nguồn thu bền vững cho ngân sách, đồng thời đưa Việt Nam vươn lên vị thế một quốc gia có tầm ảnh hưởng trong lĩnh vực năng lượng xanh, gắn tăng trưởng kinh tế với bảo vệ môi trường và chủ quyền biển đảo.

Đồng thời, đến năm 2030, kỳ vọng Petrovietnam không chỉ giữ vững vai trò trụ cột ngân sách quốc gia mà còn bứt phá trong lĩnh vực năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, góp phần hiện thực hóa Chiến lược phát triển kinh tế biển và cam kết giảm phát thải khí nhà kính. Petrovietnam cần xây dựng hệ sinh thái năng lượng toàn diện, kết nối từ dầu khí truyền thống đến LNG, điện gió ngoài khơi, hydrogen xanh và các mô hình kinh tế tuần hoàn.

PGS.TS Nguyễn Chu Hồi, Đại biểu Quốc hội

PGS.TS Nguyễn Chu Hồi

Kỷ nguyên năng lượng mới với các lĩnh vực như điện gió ngoài khơi, hydro xanh, logistics biển thông minh... không chỉ là xu thế toàn cầu, mà còn là cơ hội chiến lược để Việt Nam tái cấu trúc kinh tế biển theo hướng xanh, hiệu quả và bền vững. Đây là thời điểm mà doanh nghiệp Việt, đặc biệt là các doanh nghiệp có “nền tảng biển” như Petrovietnam, cần nhận diện rõ thời cơ để bứt phá và dẫn dắt cuộc chơi.

Trước hết, Việt Nam có vị trí địa kinh tế, địa chiến lược thuận lợi trên tuyến hàng hải quốc tế; vùng biển rộng lớn, tốc độ gió cao và khá ổn định, tiềm năng điện gió ngoài khơi thuộc nhóm hàng đầu châu Á. Nếu biết tận dụng “lợi thế người đi sau”, chúng ta có thể rút ngắn thời gian triển khai, tận dụng công nghệ tiên tiến và đi thẳng vào năng lượng xanh, thay vì lặp lại mô hình cũ.

Trong bối cảnh đó, Petrovietnam có đầy đủ điều kiện để đóng vai trò “người dẫn dắt” của chuỗi giá trị năng lượng biển mới. Tập đoàn đã hình thành chuỗi giá trị năng lượng tương đối hoàn chỉnh: từ thăm dò - khai thác - chế biến - vận tải - đến dịch vụ kỹ thuật biển. Điều quan trọng là Petrovietnam không đi từ con số 0, mà có kinh nghiệm vận hành nhiều năm trong môi trường biển khắc nghiệt, năng lực công trình ngầm, quản trị rủi ro và hợp tác quốc tế.

Để vươn lên dẫn dắt chuỗi giá trị biển mới, Petrovietnam cần làm thật tốt 3 việc: Chủ động thể chế hóa, hiện thực hóa Kết luận 76-KL/TW ngày 24-4-2024 của Bộ Chính trị, xây dựng lộ trình chuyển dịch năng lượng riêng cho biển; dẫn đầu liên danh nội địa trong các dự án điện gió ngoài khơi, thay vì chỉ làm thầu phụ cho nước ngoài; phát triển mô hình logistics năng lượng tích hợp, gắn hạ tầng cảng, bãi, kho LNG, thiết bị siêu trọng… với chuỗi điện gió, hydro, amoniac xanh...

Petrovietnam sẽ trở thành “ngọn cờ tiên phong” trong phát triển năng lượng biển và chuyển dịch năng lượng xanh. Với kinh nghiệm nhiều năm trên các công trình ngoài khơi, Tập đoàn có đầy đủ điều kiện để gánh vác sứ mệnh xây dựng những trung tâm năng lượng biển quy mô quốc gia, dẫn dắt chuỗi giá trị logistics - dịch vụ kỹ thuật và vươn tầm khu vực.

Với những bước đi bài bản, Petrovietnam hoàn toàn có thể trở thành tập đoàn công nghiệp - năng lượng biển mang tầm khu vực, góp phần định hình vị thế Việt Nam trên bản đồ năng lượng mới toàn cầu.

Petrovietnam sẽ trở thành “ngọn cờ tiên phong” trong phát triển năng lượng biển và chuyển dịch năng lượng xanh. Với kinh nghiệm nhiều năm trên các công trình ngoài khơi, Tập đoàn có đầy đủ điều kiện để gánh vác sứ mệnh xây dựng những trung tâm năng lượng biển quy mô quốc gia, dẫn dắt chuỗi giá trị logistics - dịch vụ kỹ thuật và vươn tầm khu vực. Đây không chỉ là lợi thế về kỹ thuật, nhân lực và hạ tầng sẵn có, mà còn là sự cộng hưởng từ các chính sách lớn của Đảng và Nhà nước như Nghị quyết 36 về Kinh tế biển, Nghị quyết 41 về định hướng Chiến lược phát triển ngành dầu khí và Kết luận 76 về định hướng Petrovietnam trở thành Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia...

Trong kỷ nguyên năng lượng mới, Petrovietnam có thể đi đầu trong phát triển điện gió ngoài khơi, hydrogen xanh, LNG và các công nghệ carbon thấp, đồng thời biến kinh nghiệm khai thác dầu khí ngoài khơi thành lợi thế cạnh tranh trong các ngành công nghiệp biển thế hệ mới. Thông qua việc hình thành hệ sinh thái năng lượng biển, từ thăm dò, khai thác, chế biến đến logistics và dịch vụ kỹ thuật, Petrovietnam hoàn toàn có khả năng trở thành hạt nhân của chuỗi giá trị biển tích hợp, kết nối Việt Nam với mạng lưới năng lượng khu vực và toàn cầu.

Trung tâm Công nghiệp năng lượng và hậu cần kỹ thuật PTSC

Xa hơn, rất mong Petrovietnam sẽ trở thành biểu tượng về trí tuệ và bản lĩnh Việt Nam trên biển, vừa bảo đảm an ninh năng lượng và chủ quyền quốc gia, vừa mở ra con đường mới để Việt Nam tham gia sòng phẳng vào thị trường năng lượng toàn cầu. Khi đó, Petrovietnam không chỉ là “đầu tàu” của nền kinh tế quốc dân, mà còn là người kiến tạo vị thế của Việt Nam trong kỷ nguyên biển xanh và trung hòa carbon, góp phần hiện thực hóa khát vọng 2045: Một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, làm chủ không gian kinh tế biển.

TS sử học Khổng Đức Thiêm

TS sử học Khổng Đức Thiêm

Mong Petrovietnam sẽ viết tiếp trang sử hào hùng bằng 3 trụ cột: giữ vững vai trò “đầu tàu” tài chính - năng lượng của quốc gia, tiếp tục đóng góp lớn cho ngân sách, bảo đảm ổn định vĩ mô và nuôi dưỡng động lực phát triển dài hạn; đi đầu trong kiến tạo các trung tâm năng lượng biển, trở thành hạt nhân của chuỗi giá trị logistics - dịch vụ kỹ thuật ngoài khơi, gắn kết với các khu công nghiệp ven biển, hình thành hệ sinh thái công nghiệp - dịch vụ biển tích hợp; và tiên phong trong chuyển dịch xanh với các dự án điện gió ngoài khơi, LNG, hydro xanh, công nghệ carbon thấp và mô hình kinh tế tuần hoàn, tạo nền tảng cho cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Để hiện thực hóa khát vọng này, điều kiện tiên quyết là phải có “độ mở” thể chế đủ mạnh, cơ chế tài chính xanh để huy động nguồn vốn quốc tế, sự liên kết vùng ven biển để tối ưu hóa hạ tầng và chuỗi cung ứng, cùng với việc phát huy “ADN người dầu khí”: khát vọng vươn lên, bản lĩnh đối diện khó khăn, kỷ luật trong hành động và năng lực làm chủ công nghệ cao. Đó sẽ là những nhân tố quyết định giúp Petrovietnam tiếp tục giữ vị trí “cánh chim đầu đàn” của nền kinh tế Việt Nam trong kỷ nguyên phát triển xanh và hội nhập toàn cầu.

Thông qua việc hình thành hệ sinh thái năng lượng biển, từ thăm dò, khai thác, chế biến đến logistics và dịch vụ kỹ thuật, Petrovietnam hoàn toàn có khả năng trở thành hạt nhân của chuỗi giá trị biển tích hợp, kết nối Việt Nam với mạng lưới năng lượng khu vực và toàn cầu.

Minh Tiến