Ngành Công Thương hiến kế hoàn thiện cơ chế, tổ chức bộ máy chính quyền hai cấp

Chiều 30/7, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức hội nghị làm việc giữa Ban Thường vụ Đảng ủy, Lãnh đạo Bộ Công Thương với các đồng chí Giám đốc Sở Công Thương, Chi Cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố về việc tiếp tục triển khai các nhiệm vụ về sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp và phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại.

Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên chủ trì hội nghị.

Sở Công Thương Hà Nội đề xuất hoàn thiện mô hình chính quyền hai cấp từ thực tiễn

Tại hội nghị, Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Võ Nguyên Phong đã tham luận về công tác triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Toàn cảnh hội nghị

Theo ông Võ Nguyên Phong, Bộ Công Thương đã rất kịp thời trong việc tham mưu ban hành các văn bản, thông tư cần thiết để tổ chức triển khai thực hiện mô hình chính quyền hai cấp. Luật được ban hành đã tạo điều kiện thuận lợi để các địa phương chủ động, kịp thời tổ chức triển khai, sắp xếp lại chính quyền địa phương theo mô hình mới. Trên cơ sở đó, Sở đã trình UBND thành phố xem xét, ban hành các văn bản quy định về chức năng, nhiệm vụ cũng như tổ chức bộ máy để phù hợp với mô hình mới.

Ngoài ra, ở cấp xã, Sở cũng đã thành lập Phòng Kinh tế hoặc Phòng Kinh tế hạ tầng và đô thị. Tuy nhiên, trong tổng số biên chế của 126 Phòng Kinh tế, Phòng Kinh tế hạ tầng và đô thị với tổng biên chế hiện có là 3.056 cán bộ, số cán bộ trực tiếp làm công tác công thương chỉ có 245 người, chiếm tỷ lệ 7,9%, đây là con số tương đối thấp.

“Về năng lực, trình độ của đội ngũ công chức cũng đang được đánh giá lại. Thực tế cho thấy, lực lượng cán bộ hiện nay chưa đồng đều giữa các phường, xã. Đặc biệt, ở các vùng sâu, vùng xa, khu vực còn nhiều khó khăn của Hà Nội tình trạng thiếu hụt cán bộ Công Thương có chuyên môn vẫn còn khá phổ biến. Đây là một trong những khó khăn lớn trong quá trình triển khai nhiệm vụ quản lý nhà nước tại cơ sở, cả ở cấp tổ chức lẫn cá nhân”, Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho hay.

Ông Võ Nguyên Phong - Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội

Thông tin thêm về công tác tổ chức bộ máy, trong lĩnh vực quản lý thị trường, ông Võ Nguyên Phong cho biết, sau khi tiếp nhận lực lượng quản lý thị trường, Sở đã khẩn trương thực hiện việc kiện toàn bộ máy. Đồng thời, cùng với quá trình kiện toàn tổ chức, Sở từng bước củng cố lực lượng cán bộ, đảm bảo triển khai hiệu quả các nhiệm vụ chuyên môn được giao.

Về kiến nghị, đề xuất, ông Võ Nguyên Phong nêu rõ, hiện nay, cán bộ công chức Sở và công chức xã, phường chưa có kinh nghiệm trong việc thực hiện đối với các thủ tục hành chính mới được phân cấp, phân quyền; đặc biệt đối với các tổ chức hành chính cấp C/O, cán bộ chưa được đào tạo, hướng dẫn để xử lý hồ sơ cấp C/O trên Hệ thống quản lý và cấp chứng nhận xuất xứ điện tử của Bộ Công Thương (Hệ thống eCoSys) tại địa chỉ www.ecoysys.gov.vn.

Bên cạnh đó, sau khi tiếp nhận thêm các nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền từ Trung ương, Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội đề nghị Bộ Công Thương xem xét, có ý kiến với Bộ Nội vụ sớm hướng dẫn xây dựng đề án vị trí việc làm cho Sở Công Thương các tỉnh, thành phố, cán bộ công chức thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước ngành Công Thương tại cấp xã để đảm bảo biên chế, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao…

Sở Công Thương Quảng Ninh thích ứng nhanh, đề xuất hoàn thiện cơ chế pháp lý

Cũng tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Hiền, Giám đốc Sở Công Thương Quảng Ninh cho biết, sau khi Quảng Ninh triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp theo chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính, ngành Công Thương đã nhanh chóng thích ứng, ổn định tổ chức và triển khai nhiệm vụ hiệu quả nhờ sự chỉ đạo quyết liệt từ Bộ Công Thương và chính quyền tỉnh. Trong giai đoạn đầu chuyển đổi, việc phân cấp, phân quyền rõ ràng và sự ban hành kịp thời các văn bản hướng dẫn đã tạo hành lang pháp lý quan trọng, giúp Sở chủ động triển khai công việc và đạt được một số kết quả tích cực.

Bà Nguyễn Thị Hiền - Giám đốc Sở Công Thương Quảng Ninh

Về cải cách hành chính, Sở đã chủ động tham mưu cho UBND tỉnh ủy quyền nhiều nhiệm vụ quản lý nhà nước, đồng thời công bố hàng trăm thủ tục hành chính được thực hiện ở hai cấp với thời gian giải quyết được cắt giảm đáng kể. Đây được xem là bước đột phá giúp nâng cao hiệu quả giải quyết công việc, giảm tải cho người dân và doanh nghiệp.

Công tác kiện toàn tổ chức bộ máy cũng được tiến hành khẩn trương, đảm bảo hoạt động thông suốt. Sau khi Bộ Công Thương ban hành Thông tư hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh và cấp xã, Sở đã phối hợp với Sở Nội vụ để sớm hoàn thiện quy định chức năng nhiệm vụ của các phòng, ban.

“Việc tiếp nhận, phân công cán bộ, đảm bảo tài chính và duy trì lực lượng Quản lý thị trường trên toàn địa bàn được thực hiện đồng bộ, góp phần ổn định thị trường và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng”, bà Nguyễn Thị Hiền nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thị Hiền, trong quá trình thực hiện, Sở Công Thương Quảng Ninh cũng gặp một số khó khăn, vướng mắc. Cụ thể, khối lượng công việc tăng nhanh trong khi nhiều nhiệm vụ mới đòi hỏi chuyên môn sâu, như thương mại điện tử, bán hàng đa cấp... Do đó, Sở kiến nghị Bộ Công Thương sớm tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu cho cán bộ địa phương.

Bên cạnh đó, việc triển khai các quy định mới về phân cấp, phân quyền còn chưa thống nhất trong cách hiểu, đặc biệt liên quan đến việc quản lý hồ chứa thủy điện, quản lý chợ. Sự khác biệt trong cách tiếp cận giữa các đơn vị chuyên môn cũng khiến Sở gặp khó khăn khi tham mưu công bố thủ tục hành chính, ảnh hưởng tới hiệu quả triển khai ở cơ sở.

“Sở đề nghị Bộ Công Thương sớm ban hành hướng dẫn cụ thể để các địa phương có cơ sở áp dụng thống nhất”, bà Nguyễn Thị Hiền bày tỏ.

Cũng theo Giám đốc Sở Công Thương Quảng Ninh, có một vướng mắc khác liên quan đến ủy quyền cấp Giấy phép kinh doanh tại chợ biên giới. Trong khi Sở đã thực hiện ủy quyền cho địa phương nhằm tạo thuận lợi cho thương nhân, quy định mới của Luật Tổ chức chính quyền địa phương lại giới hạn đối tượng được ủy quyền, dẫn đến bất cập cần điều chỉnh lại quy định pháp lý hiện hành.

Về quản lý cụm công nghiệp, mặc dù Sở Công Thương là cơ quan đầu mối, nhưng thực tế các thủ tục đầu tư xây dựng lại do nhiều cơ quan khác nhau đảm nhiệm, gây khó khăn trong điều phối, theo dõi tổng thể. Việc phân tán thẩm quyền này ảnh hưởng đến tính đồng bộ trong quản lý phát triển cụm công nghiệp, nhất là với các dự án hạ tầng và dự án thứ cấp.

Đề xuất phân cấp thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp

Ông Phạm Ngọc Sơn, Chi Cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Đà Nẵng (đại diện cho Sở Công Thương Đà Nẵng) cho biết: Trên cơ sở triển khai Nghị định số 139/2025/NĐ-CP và Nghị định số 146/2025/NĐ-CP của Chính phủ, cùng các Thông tư hướng dẫn của Bộ Công Thương, Sở Công Thương TP Đà Nẵng đã tích cực thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước sau khi chính quyền địa phương được tổ chức lại theo mô hình hai cấp.

Trong đó, Sở đã tham mưu cho UBND thành phố ban hành quyết định quy định chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Sở Công Thương; đồng thời ban hành quyết định thành lập Văn phòng và các phòng chuyên môn, phê duyệt chức năng nhiệm vụ của từng đơn vị.

Ông Phạm Ngọc Sơn - Chi Cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Đà Nẵng (đại diện cho Sở Công Thương Đà Nẵng)

Cùng với đó, Sở cũng tiếp nhận nguyên trạng các đơn vị trực thuộc hai Sở Công Thương cũ, đồng thời thực hiện quy trình hợp nhất, tổ chức lại thành ba đơn vị mới. Việc kiện toàn tổ chức đi kèm với đảm bảo bộ máy hoạt động hiệu quả, phù hợp với phân cấp, phân quyền mới trong lĩnh vực Công Thương.

Sở cũng tham mưu UBND thành phố ban hành Quyết định số 2301/QĐ-UBND ngày 27/6/2025 về công bố danh mục thủ tục hành chính (TTHC) thuộc phạm vi quản lý của Sở và Quyết định số 599/QĐ-UBND ngày 23/7/2025 về công bố danh mục TTHC mới trong lĩnh vực khoáng sản. Trên cơ sở đó, Sở thực hiện tiếp nhận, xử lý hồ sơ, cung cấp dịch vụ công theo đúng quy định, đồng thời phối hợp chặt chẽ với cấp xã, phường để đảm bảo việc tiếp nhận, giải quyết hồ sơ được thông suốt, liên tục.

Bên cạnh triển khai công việc theo hướng dẫn, Sở còn chủ động rà soát các quy định tại Nghị định và Thông tư của Bộ Công Thương, qua đó tham mưu UBND thành phố trình Bộ ủy quyền cho Sở thực hiện 77 nhiệm vụ quản lý nhà nước với tổng cộng 133 thủ tục hành chính, thông qua Tờ trình số 2102/TTr-SCT ngày 30/6/2025. Hiện nay, Sở đang rà soát các ý kiến phản hồi của Sở Tư pháp để tiếp tục hoàn thiện nội dung liên quan.

Tiếp tục triển khai các văn bản chỉ đạo về phân cấp, phân quyền, Sở Công Thương đã có Công văn số 257/SCT-VP ngày 23/07/2025 đề nghị Sở Tư pháp tham gia góp ý cho dự thảo Tờ trình và Quyết định về việc phân quyền một số nhiệm vụ cho Sở.

Trong quá trình triển khai, Sở kiến nghị Bộ Công Thương điều chỉnh lại nội dung công bố tại Quyết định số 1752/QĐ-BCT, liên quan đến Nghị định số 09/2018/NĐ-CP và TTHC về Chi nhánh thương nhân nước ngoài tại Việt Nam; đồng thời, cập nhật lại nội dung công bố trên Cổng Dịch vụ công quốc gia.

Sở cũng đề xuất Bộ phân cấp cho UBND cấp tỉnh giải quyết ba thủ tục hành chính mới theo Quyết định số 1781/QĐ-BCT ngày 23/6/2025, nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Đối với lĩnh vực cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) và văn bản chấp thuận tự xuất xứ hàng, Sở đề xuất chuyển 2 chỉ tiêu biên chế từ Phòng Quản lý Xuất nhập khẩu khu vực Đà Nẵng (thuộc Bộ) về Sở để đảm bảo nguồn nhân lực có kinh nghiệm thực hiện công việc không bị gián đoạn.

Trước nhiều thay đổi về chính sách pháp luật liên quan đến công nghiệp, thương mại, năng lượng, lưu thông hàng hóa, khuyến công, xuất nhập khẩu, chuyển đổi số, Sở đề nghị Bộ Công Thương tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn để công chức địa phương nắm chắc các quy định và thực hiện hiệu quả nhiệm vụ được giao.

Đào tạo, tập huấn để nâng cao năng lực thực thi công vụ

Phó Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh Lê Huỳnh Minh Tú cho biết, ngay sau khi Chính phủ ban hành Nghị định số 139/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Công Thương và Nghị định số 146/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại; Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh đã triển khai đến các phòng chuyên môn thuộc Sở rà soát, hiệu chỉnh quy trình xử lý hồ sơ và điều chỉnh phân hệ phần mềm tương ứng kịp thời, không làm gián đoạn việc giải quyết hồ sơ.

Ông Lê Huỳnh Minh Tú - Phó Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh

Đồng thời, triển khai hướng dẫn UBND cấp xã về nhiệm vụ quản lý nhà nước được phân cấp ủy quyền (thuộc lĩnh vực Công Thương) và công tác phối hợp với Sở Công Thương để thực hiện khi nhận được yêu cầu hoặc quyết định phân cấp, phân quyền của cấp có thẩm quyền. Ngoài ra, để hỗ trợ công chức cấp xã kịp thời nắm bắt, triển khai thực hiện công tác tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính thuộc phạm vi, chức năng quản lý của ngành Công Thương thành phố, Sở Công Thương đã xây dựng tài liệu hướng dẫn tiếp nhận, xử lý, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính và văn bản hướng dẫn triển khai nội dung phối hợp thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước của ngành Công Thương triển khai đến các Ủy ban nhân dân cấp xã.

Ngoài ra, Sở Công Thương đã tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao sau khi triển khai chính quyền địa phương 2 cấp về công nghiệp và thương mại. Theo đó, hiện nay Sở Công Thương có 239 thủ tục hành chính (TTHC) thuộc thẩm quyền tiếp nhận của Sở đã được Ủy ban nhân dân Thành phố công bố. Trong đó, 102/239 TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của Sở Công Thương, 137/239 TTHC được Bộ Công Thương phân cấp về Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thuộc thẩm quyền tiếp nhận của Sở.

Theo thống kê số lượng hồ sơ hành chính tiếp nhận trong 06 tháng đầu năm 2025 của Sở Công Thương, số lượng hồ sơ tập trung nhiều ở lĩnh vực Thương mại quốc tế và Xúc tiến thương mại thuộc lĩnh vực phụ trách của Phòng Quản lý thương mại và Phòng Kinh tế Quốc tế.

Để thực hiện tốt các nhiệm vụ, giải quyết các thủ tục hành chính do Bộ Công Thương phân cấp, ủy quyền cho Sở Công Thương các địa phương; trên cơ sở nắm vững quy định pháp luật, nghiệp vụ xử lý hồ sơ, công việc với tính chất phức tạp hơn, yêu cầu chuyên môn sâu hơn; kiến nghị, đề xuất Bộ Công Thương tổ chức triển khai, đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành Công Thương tại địa phương, bảo đảm đủ năng lực thực thi nhiệm vụ được giao.

Nhóm phóng viên