Ngành điểm cao vẫn thiếu thí sinh: Vì đâu nên nỗi?

Nhiều trường đại học đang tiếp nhận hồ sơ xét tuyển bổ sung năm 2025. Ảnh: Lê Nguyễn

Nghịch lý là không chỉ các trường tốp giữa, mà cả những ngành “hot” như y dược, sư phạm cũng đang thiếu thí sinh.

Thực trạng này là hồi chuông về thách thức trong nguồn tuyển và đặt dấu hỏi lớn cho chính sách tuyển sinh hiện nay.

Nhiều ngành điểm cao vẫn trống chỗ

Mùa tuyển sinh năm nay chứng kiến điểm chuẩn ở nhiều ngành học tăng vọt, nhất là ở hai nhóm ngành vốn được xem là “vua tuyển sinh” , đó là y dược và sư phạm. Trái với kỳ vọng về một mùa tuyển sinh “no đủ”, nhiều trường đại học vẫn đang xét tuyển bổ sung, thậm chí có trường lần đầu tiên sau hàng chục năm phải làm điều này.

Điển hình như Trường Đại học Y Hà Nội, một trong những đơn vị đào tạo y khoa hàng đầu cả nước, sau hơn 10 năm không xét tuyển bổ sung, năm nay công bố tuyển thêm 80 chỉ tiêu cho ngành công tác xã hội, dù đây chỉ là ngành mới mở.

Dù không thuộc nhóm ngành “xương sống” như y đa khoa hay răng - hàm - mặt, nhưng việc một trường top đầu trong khối ngành y phải thông báo tuyển bổ sung vẫn gây bất ngờ.

Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại nhiều trường y khác. Trường Đại học Y Dược Hải Phòng tuyển bổ sung tới 210 chỉ tiêu ở các ngành trọng điểm như y khoa, răng - hàm - mặt, dược học, điều dưỡng và kỹ thuật xét nghiệm y học. Mức điểm sàn dao động từ 20 đến 25,33 điểm (xét theo điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông.

Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam tuyển bổ sung 33 chỉ tiêu ngành Y khoa, một ngành luôn “cháy hàng” trong mọi mùa tuyển sinh trước. Trường Đại học Y Dược Thái Bình cũng phải xét tuyển bổ sung 130 chỉ tiêu cho ba ngành y học dự phòng, điều dưỡng và kỹ thuật xét nghiệm y học, với điểm sàn dao động từ 17 đến 19,5 điểm. Trường Đại học Y khoa Vinh cũng cần tuyển bổ sung 113 chỉ tiêu cho ngành Dược học với mức sàn 19 điểm.

Không chỉ các trường công lập mới rơi vào tình cảnh này. Nhiều trường đại học tư thục có đào tạo nhóm ngành sức khỏe cũng buộc phải mở thêm đợt xét tuyển để lấp đầy chỉ tiêu.

Nếu như ngành y gặp khó khăn về nguồn tuyển thì nhóm ngành Sư phạm, vốn có điểm chuẩn cao ngất cũng đang tuyển bổ sung. Trường Đại học Quy Nhơn, nơi đào tạo sư phạm truyền thống thông báo xét tuyển bổ sung 5 ngành: Giáo dục tiểu học, sư phạm ngữ văn, sư phạm tin học, sư phạm lịch sử và sư phạm địa lý. Trong đó, điểm nhận hồ sơ cao nhất lên tới 27,21 điểm - thuộc nhóm cao nhất toàn quốc.

Tương tự, Trường Đại học An Giang tuyển bổ sung 11 ngành sư phạm với mức điểm sàn từ 23,01 đến 26,33 điểm. Trường Đại học Hồng Đức, Trường Đại học Hải Dương, Trường Đại học Sư phạm (Đại học Huế)… cũng đều có thông báo tuyển bổ sung.

Hiện tượng tuyển bổ sung có ở các ngành kinh tế, kỹ thuật, quốc phòng - an ninh, và thậm chí cả các trường top đầu như Trường Đại học Quốc tế (Đại học Quốc gia Hà Nội), Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh, Học viện Ngân hàng, Học viện Hàng không Việt Nam)...

Một số trường thuộc khối quân đội như Học viện Hậu cần, Học viện Khoa học Quân sự cũng tuyển sinh bổ sung chỉ tiêu hệ dân sự với hàng trăm chỉ tiêu.

Nghịch lý nguồn tuyển: "Cầu" tăng, "cung" giảm

Lý giải cho hiện tượng có sự khác lạ trong tuyển sinh đại học năm nay, các chuyên gia giáo dục cho rằng có nhiều nguyên nhân chồng chéo, nhưng nguyên nhân cốt lõi vẫn nằm ở sự thiếu hụt nguồn tuyển đủ điều kiện đầu vào theo quy định.

Năm 2025, cả nước chỉ có khoảng 47.000 thí sinh thi đủ ba môn tổ hợp B00. Ảnh: CTV

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Đình Tùng, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Y Hà Nội cho rằng, nguyên nhân đầu tiên đến từ việc sụt giảm nghiêm trọng số lượng thí sinh thi tổ hợp B00 (toán, hóa học, sinh học) - tổ hợp truyền thống xét tuyển khối ngành y dược.

Trong khi đó, theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, chỉ có khoảng 47.000 thí sinh dự thi đầy đủ ba môn B00. Năm 2024 con số này cao gấp 7 lần. Như vậy, số thí sinh đủ điều kiện xét tuyển khối ngành sức khỏe năm nay giảm mạnh.

Trong khi đó, tổng chỉ tiêu khối ngành y dược năm 2025 lại tăng gần 20%, đạt khoảng 53.000 chỉ tiêu. Khi lượng thí sinh có tổ hợp B00 chỉ còn bằng 1/7, nhưng chỉ tiêu tăng, sự mất cân đối là điều tất yếu.

Bên cạnh đó, khối ngành sức khỏe còn chịu ảnh hưởng bởi quy định tuyển sinh chặt chẽ. Nhiều trường vẫn chỉ xét duy nhất điểm thi tốt nghiệp trung học phổ thông, không xét học bạ hay điểm thi đánh giá năng lực. Điều này khiến các trường bị giới hạn nguồn tuyển, đặc biệt trong bối cảnh số thí sinh chọn học tổ hợp B00 đang ngày càng giảm.

Việc thí sinh không xác nhận nhập học cũng là nguyên nhân khiến nhiều trường phải xét bổ sung dù đã đủ số lượng trúng tuyển. Thông tin từ Trường Đại học Y Dược Thái Bình cho hay, nhiều thí sinh đã trúng tuyển đợt 1 nhưng không xác nhận nhập học vì thấy điểm sàn bổ sung ở trường khác hấp dẫn hơn hoặc phù hợp hơn với năng lực bản thân.

Một phần nguyên nhân khác đến từ việc các trường đưa ra thông báo tuyển bổ sung ngay trong thời gian thí sinh đang xác nhận nhập học, khiến tâm lý nhiều em dao động. Hệ quả là, số lượng thí sinh xác nhận thấp hơn số trúng tuyển, buộc các trường phải tiếp tục mở đợt bổ sung.

Thêm vào đó, nhiều trường sử dụng phương thức quy đổi bách phân vị để tính điểm chuẩn, dẫn đến mức điểm chuẩn “ảo” tăng cao, khiến thí sinh lỡ cơ hội xác nhận hoặc chọn phương án khác như học cao đẳng, học nghề, hoặc du học ngắn hạn.

Yếu tố tài chính cũng là một lý do khiến thí sinh “rút lui” sau khi trúng tuyển. Nhiều ngành học thuộc khối sức khỏe, công nghệ, thậm chí cả sư phạm tại các trường tự chủ tài chính có học phí cao, khiến không ít thí sinh dù đỗ vẫn không đủ điều kiện theo học.

Trong bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn, nhiều gia đình buộc phải hướng con em lựa chọn con đường học nghề, cao đẳng - nơi chi phí thấp hơn, thời gian học ngắn hơn và cơ hội việc làm nhanh hơn.

Việc hàng loạt trường đại học, trong đó có cả những trường và ngành hot phải xét tuyển bổ sung đã cho thấy những vấn đề cần xem xét trong mùa tuyển sinh năm nay. Sự mất cân đối giữa chỉ tiêu và nguồn tuyển, giữa kỳ vọng đào tạo và thực tế xã hội, đòi hỏi cần có những điều chỉnh mang tính hệ thống.

Thống Nhất