Ngành gỗ tìm cơ hội tăng trưởng bền vững

Theo ông Nguyễn Liêm, Chủ tịch Hiệp hội Chế biến gỗ Bình Dương (BIFA), dù đã được dự báo từ cuối năm 2022 nhưng việc thiếu đơn hàng khiến các nhà máy đều phải giảm công suất, giảm lao động, thậm chí nhiều nhà đầu tư trả mặt bằng, nhà xưởng... Hiện các doanh nghiệp (DN) thành viên BIFA đang cố gắng giữ chân người lao động bằng cách chia ca sản xuất luân phiên. Tín hiệu tích cực là đơn hàng đã bắt đầu trở lại từ cuối quý II-2023 dù chưa nhiều. DN ngành gỗ cũng đang tổ chức lại bộ máy sản xuất, tinh gọn mô hình để tiết giảm chi phí. Mặt khác, DN nỗ lực tận dụng hỗ trợ từ các cơ quan xúc tiến thương mại tìm kiếm thị trường mới.

Với sự quay trở lại của đơn hàng từ cuối quý II-2023 và nội lực của toàn ngành, mục tiêu xuất khẩu năm 2023 của ngành gỗ là hoàn toàn có thể đạt được. Trong ảnh: Hoạt động sản xuất tại Công ty TNHH RK Resources, KCN Bàu Bàng. Ảnh: QUỐC CHIẾN

Mới đây, tại diễn đàn Công nghiệp Gỗ & Nội thất Việt Nam với chủ đề “Giữ vị thế - Đón cơ hội”, ông Lê Hoàng Tài, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công thương, cho biết trong tình hình xuất khẩu 6 tháng đầu năm đối mặt với khá nhiều thách thức, ngành chế biến gỗ nhìn lại các giá trị nội hàm và tìm hướng phát triển mới là việc làm mang tính cấp thiết.

Từ ngày 9 đến 12-8, “Hội chợ máy và nguyên liệu gỗ quốc tế năm 2023 - BIFA WOOD VIETNAM 2023” sẽ diễn ra tại Trung tâm Triển lãm quốc tế (WTC Expo) Bình Dương. Hội chợ quy tụ hơn 700 gian hàng của hơn 100 DN hàng đầu trong nước và quốc tế, trưng bày giới thiệu sản phẩm, máy móc thiết bị, công nghệ tiên tiến với 3 nhóm ngành hàng chính: Máy móc, thiết bị công nghiệp về chế biến gỗ; phụ kiện, phụ liệu về ngành gỗ, nguyên liệu gỗ nhập khẩu; sản xuất, gia công, chế biến gỗ…

Xét về nội lực, theo chuyên gia kinh tế Phạm Phú Ngọc Trai, thực tế giảm đơn hàng hiện nay của ngành gỗ chỉ là tạm thời. Ngành nội thất Việt Nam có đủ dư địa để phát triển trong 5 đến 10 năm tới. “So với mức phát triển GDP trung bình của toàn cầu 3%, tốc độ tăng trưởng kép của ngành nội thất thế giới là 4,5%, ngành chế biến gỗ Việt Nam phát triển trung bình 15,4%/năm là một con số chứng tỏ vị thế và tiềm năng rất lớn”, ông Phạm Phú Ngọc Trai nói.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quốc Khanh, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ - Chế biến gỗ TP.Hồ Chí Minh (HAWA), cũng cho rằng bên cạnh tỷ lệ tăng trưởng ấn tượng, DN ngành gỗ cũng đang khẳng định tính chủ động trong hội nhập. Khi thị trường suy giảm, DN không hề bị động mà cố gắng thích ứng, tin vào triển vọng phát triển của ngành vẫn rất cao. Theo ông Nguyễn Quốc Khanh, trong những giải pháp ứng phó với tình hình hiện tại, ngành gỗ chứng kiến một đợt dịch chuyển mới, có thể gọi là mở rộng biên độ kinh doanh. Cụ thể là việc các thương hiệu nội thất lớn của Việt Nam đang mở rộng hiện diện ở các thị trường xuất khẩu tiềm năng, đặc biệt là thị trường của các nước siêu giàu ở Trung Đông để tiếp cận cơ hội cung ứng cho các siêu dự án bất động sản mới. Với nội lực của ngành, ông Khanh cho rằng mục tiêu xuất khẩu của năm 2023 hoàn toàn có thể đạt được bởi đơn hàng đã bắt đầu quay trở lại thời gian gần đây.

Chuyển đổi, nâng cao năng lực cạnh tranh

“Xanh hóa” sản xuất đang là xu thế toàn cầu mà DN bắt buộc phải triển khai để đạt mục tiêu phát triển bền vững. Ngành gỗ cũng không nằm ngoài cuộc chơi, khi mà thị trường đang đòi hỏi cấp thiết là tính bền vững trong sản phẩm nội thất. Đây không còn là đòi hỏi mang tính tự nguyện mà đã trở thành điều kiện bắt buộc, nếu muốn tham gia thị trường.

“Chuyển đổi xanh ngay từ bây giờ chính là con đường để có cơ hội nâng cao năng lực cạnh tranh”, ông Phạm Phú Ngọc Trai nhận định. Ngoài những quy định bắt buộc hiện hành, DN Việt Nam sẽ đối diện với những đòi hỏi mới như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) do Ủy ban châu Âu (EC) đề xuất, có hiệu lực từ tháng 10-2023. Hàng hóa nhập khẩu vào thị trường châu Âu sẽ phải chịu thêm chi phí, chuyển đổi mô hình sản xuất ít phát thải hơn để có tín chỉ carbon. Với hiện trạng ngành gỗ Việt Nam có trữ lượng rừng trồng đáng kể, ông Trai cho rằng nếu thiết lập lại và tổ chức kết nối tốt, thị trường tín chỉ carbon chính là cơ hội để DN nội thất Việt Nam gia tăng lợi thế. Chuyên gia này tư vấn ngành chế biến gỗ Việt Nam cần định vị lại mục tiêu, tầm nhìn trở thành trung tâm đồ nội thất thế giới xanh và bền vững.

Hoạt động sản xuất tại Công ty Cổ phần Chế biến gỗ Thuận An

Ông Chad Ovel, Tổng Giám đốc Mekong Capital, cũng nhận định: “Với những điển hình lớn như AA Corporation, An Cường, Trường Thành... ngành nội thất Việt Nam khá ấn tượng trong mắt các nhà đầu tư. Tôi tin rằng, ngành nội thất Việt Nam hoàn toàn có cơ hội đón nhận làn sóng đầu tư và làn sóng tăng trưởng hậu lạm phát. Vấn đề là cách thức thích ứng với khó khăn hiện nay và chiến lược phát triển bền vững của ngành được triển khai thế nào”.

Bình Dương được xem là “thủ phủ” ngành gỗ khi chiếm gần một nửa tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Bình Dương hiện có hơn 1.200 DN chế biến và xuất khẩu gỗ. Trong đó, có hơn 900 DN trong nước và hơn 300 DN có vốn đầu tư nước ngoài. Ngành chế biến gỗ cũng là ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Bình Dương, chiếm tỷ trọng xuất khẩu lớn nhất tỉnh.

Theo ông Nguyễn Liêm, Chủ tịch BIFA, hiện nhiều DN tại Bình Dương đã và đang lấy sản xuất “xanh” làm chiến lược và lợi thế cạnh tranh. Theo đó, các DN đã liên tục đổi mới, đẩy mạnh chuyển đổi mô hình theo chiều sâu, gắn với phát triển bền vững, thân thiện với môi trường. Những thách thức mới về thị trường liên quan đến sản xuất xanh cũng sẽ giúp ngành chế biến gỗ của tỉnh phát triển theo chiều hướng tích cực hơn, bền vững hơn.

NGỌC THANH