Ngành Hải quan: Dự báo thu ngân sách khó khăn trong những tháng cuối năm

Cán bộ Hải quan làm thủ tục cho doanh nghiệp. (Ảnh: Thu Hòa).

Có dấu hiệu chững lại

Theo thống kê sơ bộ, 8 tháng đầu năm 2024, tổng số thu ngân sách nhà nước (NSNN) của toàn ngành Hải quan vẫn đạt 274.035 tỷ đồng, bằng 73,1% dự toán được giao, tăng hơn 13% so với cùng kỳ năm 2023. Tuy nhiên, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu (XNK) chịu thuế của cả nước trong tháng 8/2024 giảm 1,9% so với tháng 7 (trong đó, chỉ tính riêng kim ngạch nhập khẩu (NK) chịu thuế đã giảm 1,5% so với tháng 7), khiến số thu trong tháng 8 của toàn ngành chỉ đạt 34.379 tỷ đồng, giảm 9% so với tháng 7/2024.

Đáng chú ý, là đơn vị chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu thu ngân sách XNK của cả nước, nhưng ngay từ đầu năm, công tác thu NSNN của Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh đã gặp rất nhiều khó khăn và ghi nhận nhiều tháng có mức thu giảm đáng kể.

Theo đánh giá, sự sụt giảm số thu tại địa bàn Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh quản lý có nguyên nhân chủ yếu từ cung - cầu thị trường và sức mua yếu, lượng xe ô tô NK tồn tại cảng còn rất lớn. Ngoài ra, nhiều mặt hàng NK có thuế suất cao bị cắt giảm thuế và sẽ còn giảm sâu hơn trong các năm tới theo lộ trình cắt giảm thuế quan đã cam kết trong các hiệp định thương mại tự do (FTA). Bên cạnh đó, trong 8 tháng, Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh đã thực hiện các thủ tục hoàn thuế, miễn thuế với số tiền trên 10.300 tỷ đồng cho doanh nghiệp…

Hay tại Cục Hải quan Hà Tĩnh - đơn vị có nguồn thu ổn định nhất khu vực miền Trung, tính đến ngày 31/8, tổng kim ngạch hàng hóa XNK qua địa bàn đạt hơn 3.991 triệu USD, giảm 6,6%, trong đó, kim ngạch chiều xuất khẩu ghi nhận giảm tới 17,2% (tương đương đạt hơn 1.628 triệu USD). Tác động từ kim ngạch giảm nên số thu ngân sách qua địa bàn trong 8 tháng đầu năm đạt gần 5.992 tỷ đồng. Mặc dù số thu vẫn tăng so với cùng kỳ năm 2023 và tăng so với tháng 7/2024, song chỉ số tăng đang có dấu hiệu chậm lại và xu hướng giảm trong những tháng cuối năm.

Chủ động đánh giá sát nguồn thu

Để nỗ lực triển khai các giải pháp phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu ở mức cao nhất, Cục Hải quan Hà Tĩnh đã chỉ đạo các đơn vị trong toàn Cục tiếp tục bám sát và triển khai nghiêm túc quy định của các cấp về việc tạo thuận lợi thương mại, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, quyết liệt triển khai nhiệm vụ thu.

Trong đó, yêu cầu các chi cục cửa khẩu tập trung, triển khai các giải pháp, cụ thể như cải cách thủ tục hành chính; thu hút doanh nghiệp tham gia hoạt động XNK qua các cửa khẩu trên địa bàn, tạo nguồn thu mới hiệu quả; triển khai các biện pháp chống thất thu NSNN qua công tác kiểm tra, giám sát thực hiện thủ tục hải quan, quản lý thuế, kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, kiểm tra nội bộ, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại.

Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh cho biết sẽ đẩy mạnh chống thất thu qua giá, thuế để bảo đảm thực hiện tốt nhất nhiệm vụ thu ngân sách năm 2024. Song song với đó, Cục tập trung kiểm tra các trường hợp có dấu hiệu gian lận, trốn thuế; tăng cường kiểm tra sau thông quan đối với các lô hàng có rủi ro cao, đặc biệt là các lô hàng được miễn, giảm, hoàn thuế…

Đại diện Cục Thuế XNK, Tổng cục Hải quan nhấn mạnh, những khó khăn của tình hình kinh tế, sức tiêu thụ hàng hóa, nhất là thiệt hại do ảnh hưởng của bão Yagi, lũ lụt đã và đang xảy ra tại hầu hết các tỉnh phía Bắc cho thấy nguồn thu ngân sách từ hoạt động XNK trong 4 tháng cuối năm của ngành Hải quan đối mặt với nhiều thách thức.

Trong khi đó, từ nay đến cuối năm, chính sách giảm thuế giá trị gia tăng tiếp tục được thực hiện, dự kiến làm giảm thu khoảng 18.000 tỷ đồng. Ngành Hải quan cũng thực hiện kỳ hoàn thuế NK đối với linh kiện ô tô, sẽ làm giảm tổng thu khoảng 6.000 tỷ đồng. Đây là những thách thức khá lớn đối với nhiệm vụ thu NSNN trong hoạt động XNK của ngành Hải quan.

Theo đó, nhằm bảo đảm công tác thu đạt hiệu quả, Tổng cục Hải quan yêu cầu các đơn vị trong toàn ngành quyết liệt triển khai chuyển đổi số, nhất là đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong thu, chi ngân sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý thu, chi NSNN; bảo đảm thu đúng, thu đủ, thu kịp thời, mở rộng cơ sở thu và chống thất thu thuế, đặc biệt là từ thương mại điện tử, để bù đắp số thu bị giảm do thực hiện các chính sách hỗ trợ; phấn đấu hoàn thành dự toán được giao ở mức cao nhất.

T.Công