Ngành nhựa mở rộng dư địa tăng trưởng

Theo thống kê của Hiệp hội Nhựa Việt Nam (VPA), cả nước hiện có hơn 4.000 doanh nghiệp đang hoạt động trong ngành nhựa, trong đó 90% là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, với hơn 250.000 lao động. Sản phẩm nhựa Việt Nam đã có mặt tại hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ, với các thị trường lớn gồm Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và ASEAN. Tốc độ tăng trưởng bình quân của ngành đạt từ 10 - 12%/năm.

Trong tháng 7/2025, Cục Hải quan cho biết, kim ngạch nhập khẩu chất dẻo nguyên liệu (nguyên liệu nhựa) của Việt Nam đạt hơn 841.000 tấn, trị giá trên 1 tỷ USD. So với tháng trước, con số này tăng 17,5% về lượng và tăng 6,4% về giá trị. Tính chung 7 tháng đầu năm 2025, cả nước đã nhập khẩu hơn 5,5 triệu tấn chất dẻo nguyên liệu, trị giá khoảng 7,32 tỷ USD. So với cùng kỳ năm 2024, lượng nhập khẩu tăng 19,7% và giá trị tăng 13,4%. Đây được xem là tín hiệu cho thấy nhu cầu nguyên liệu phục vụ sản xuất trong nước tiếp tục gia tăng.

Chia sẻ với Báo Đầu tư Chứng khoán, ông Đinh Đức Thắng, Chủ tịch VPA, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc điều hành Tập đoàn Stavian đánh giá, ngành nhựa Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển đầy tiềm năng. Với đặc tính phát thải carbon thấp và thấp hơn nhiều so với các vật liệu truyền thống, nhựa đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu. Các ngành vận tải như ô tô, xe máy, hàng không vũ trụ… ngày càng ưu tiên sử dụng linh kiện nhựa nhờ tính nhẹ, góp phần giảm phát thải khí nhà kính.

Mặt khác, xu hướng đô thị hóa nhanh chóng, đặc biệt tại các nước đang phát triển như Việt Nam, đang làm gia tăng mạnh mẽ nhu cầu nhựa trong lĩnh vực xây dựng. Trong đó, ngành bất động sản đang dần ổn định khi ghi nhận tín hiệu tái khởi động các dự án và chính sách hỗ trợ nhà ở, là yếu tố tích cực cho nhu cầu xây dựng trung hạn, thúc đẩy tiêu thụ các sản phẩm nhựa xây dựng, nhất là ống nhựa. Hay các dự án chiến lược của chu kỳ đầu tư công trung hạn 2025 – 2030 như Đường vành đai 3 (TP. HCM) có tổng mức đầu tư 75.400 tỷ đồng, dự án Cao tốc Bắc - Nam mở rộng với tổng mức đầu tư là 152.000 tỷ đồng, sẽ là những động lực lớn cho ngành nhựa.

Bên cạnh đó, VPA nhận thấy, sự trỗi dậy của tầng lớp trung lưu toàn cầu và bùng nổ thương mại điện tử cũng thúc đẩy tiêu dùng các sản phẩm nhựa gia dụng, bao bì và đóng gói. Hiện có khoảng 70% người tiêu dùng Việt Nam thường xuyên mua sắm trực tuyến, với tốc độ tăng trưởng duy trì 20 - 25% mỗi năm. Nếu giữ được đà này, đến năm 2030, quy mô tiêu dùng qua thương mại điện tử có thể gấp ba lần hiện nay (Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam tính toán).

Cùng với làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, Việt Nam đang trở thành một trung tâm sản xuất quan trọng trong khu vực, thu hút nhiều nhà máy lớn dịch chuyển hoặc đầu tư mới.

Tất cả những điều trên sẽ tiếp tục tạo đòn bẩy cho ngành nhựa trong nước mở rộng sản xuất và gia tăng năng lực cạnh tranh.

Tuy nhiên, vấn đề mà thị trường lo ngại với ngành nhựa hiện tại là ô nhiễm môi trường và không phù hợp với định hướng phát triển bền vững.

Đại diện VPA khẳng định: "Nhựa không phải là “vấn đề”. Nếu được sử dụng, thu gom và tái chế đúng cách, nhựa không phải là gánh nặng môi trường mà sẽ trở thành nguồn nguyên liệu đầu vào giá trị cho nhiều ngành".

Ngày nay, nhựa tái chế đã được ứng dụng trong thời trang, vật liệu xây dựng, thiết bị gia dụng và một số linh kiện công nghiệp. Cùng với đó, việc nghiên cứu – ứng dụng các dòng vật liệu sinh học đang mở thêm lựa chọn, góp phần giảm phụ thuộc vào tài nguyên hóa thạch và hỗ trợ mục tiêu giảm phát thải. Cụ thể, nhiều thương hiệu thời trang trên thế giới như Adidas, Nike, Uniqlo… đã sử dụng nhựa tái chế để sản xuất giày, áo và phụ kiện.

Trong xây dựng và công nghệ, nhựa tái chế cũng được ứng dụng giúp giảm tỷ lệ khai thác tài nguyên rừng, tiết kiệm chi phí mà vẫn đảm bảo an toàn và bền vững.

Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp tiên phong như Tập đoàn Stavian, Duy Tân, An Phát… đã đầu tư mạnh vào công nghệ tái chế, xây dựng hệ thống thu gom, từng bước hình thành mô hình kinh tế tuần hoàn trong ngành nhựa.

“Với nền tảng sản xuất – thương mại ngày càng hoàn thiện và cam kết phát triển bền vững, ngành nhựa Việt Nam có điều kiện để đóng góp tích cực cho mục tiêu tăng trưởng xanh. Khi có sự chung tay của cơ quan quản lý, doanh nghiệp, đối tác và người tiêu dùng trong việc: thiết kế sản phẩm dễ tái chế, tối ưu sử dụng, phân loại rác tại nguồn, thu gom hiệu quả và tái sinh vật liệu, nhựa chắc chắn sẽ trở thành một phần giải pháp trong hành trình kiến tạo tương lai xanh cho Việt Nam”, ông Thắng nêu quan điểm.

Hồng Ân