Ngành thép 2026: Động lực từ thị trường nội địa và biến số VinMetal

Nhu cầu tiêu thụ nội địa là động lực tăng trưởng

Trước áp lực từ các hàng rào thuế quan và biện pháp bảo hộ thương mại toàn cầu, giá thép của Việt Nam được đánh giá đã đi qua vùng đáy và đang dần hình thành một chu kỳ tăng mới trong giai đoạn 2025 - 2026. Động lực chính đến từ sự phục hồi của thị trường nội địa và chi phí nguyên vật liệu đầu vào giảm, đồng thời đẩy mạnh tiêu thụ nội địa dần trở thành chiến lược chính của các doanh nghiệp ngành thép.

Theo dữ liệu từ Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), trong 10 tháng năm 2025, sản lượng sản xuất thép thành phẩm đạt 26,5 triệu tấn, tăng 8,4% so với cùng kỳ 2024. Các nhóm sản phẩm chính gần như đều ghi nhận mức tăng trưởng từ 7–30%, phản ánh sự cải thiện đáng kể trong hoạt động sản xuất.

Số liệu cũng cho thấy đà tăng của sản xuất đang song hành với sự cải thiện trong tiêu thụ khi sản lượng bán hàng 10 tháng năm 2025 cũng tăng 6,8% so với cùng kỳ. Việc sản xuất và bán hàng đi cùng pha cho thấy độ hấp thụ của thị trường đang phục hồi và nhu cầu thực gia tăng. Đây là những tín hiệu tích cực với ngành thép trong thời gian tới.

Trong năm 2025, ngành thép đã trải qua nhiều vụ điều tra chống bán phá giá và các rào cản thương mại từ EU, Mỹ, Ấn Độ hay Thái Lan đã khiến nhu cầu trong nước chuyển hướng sang sản phẩm các doanh nghiệp nội địa.

Dựa vào các cơ sở dữ liệu trên, PSI dự báo thị trường nội địa sẽ tiếp tục là thị trường chủ lực của ngành thép năm 2026 do nhu cầu trong nước tăng lên.

Nhờ sự phục hồi của thị trường BĐS và làn sóng đầu tư công; chính sách thuế quan và các hàng rào bảo hộ thương mại toàn cầu tiếp tục tạo rào cản cho xuất khẩu; cạnh tranh từ các nhà sản xuất nước ngoài có khả năng giảm bớt nhờ biện pháp chống bán phá giá của Bộ Tài chính, giúp cải thiện môi trường kinh doanh cho các doanh nghiệp nội địa.

Tuy nhiên, ngành thép cũng có một rủi ro cần đặc biệt theo dõi đối với tiêu thụ và giá bán thép đó là nguy cơ gia tăng cạnh tranh khi ngành Thép khu vực vẫn đang chứng kiến tình trạng dư cung và thị trường tiêu thụ chính là thị trường nội địa mới chỉ có những dấu hiệu phục hồi nhẹ.

Trong bối cảnh này, nếu các nhà sản xuất thép trong khu vực xuất khẩu vào Việt Nam với giá bán cạnh tranh hơn, giá bán thép trong nước có thể chịu áp lực giảm. Đồng thời, khả năng phục hồi nhu cầu nội địa còn hạn chế, chủ yếu tập trung ở mảng BĐS và đầu tư công, khiến sức hấp thụ của thị trường có thể sẽ là không đủ để cân bằng cung cầu.

HRC dẫn dắt tăng trưởng ngành

Về giá, sau khi tăng nhẹ trong quý 2, giá thép có xu hướng giảm trong quý 3/2025. Biến động này chủ yếu xuất phát từ yếu tố cầu trên thị trường khi đầu tư công giải ngân cao đột biến trong quý 2 và các doanh nghiệp thận trọng về nguồn cung trước diễn biến khó lường của chính sách thuế quan.

PSI dự báo giá bán thép có thể được hưởng lợi khi thị trường tiêu thụ từ nay đến hết năm và năm 2026 có thể dần ấm lên nhờ nhu cầu lớn từ hoạt động đầu tư công và sự cải thiện của ngành BĐS. Đồng thời, xu hướng tăng gần đây của giá nguyên vật liệu đầu vào như quặng sắt và than cốc có thể đẩy cao chi phí giá vốn, buộc giá thép thành phẩm phải điều chỉnh tăng để đảm bảo biên lợi nhuận cho các doanh nghiệp.

Trong 10 tháng đầu năm 2025, tôn mạ là sản phẩm duy nhất ghi nhận suy giảm ở cả sản lượng và tiêu thụ, lần lượt giảm 8% và 13.7% so với cùng kỳ, chủ yếu do thị trường xuất khẩu chịu áp lực từ các biện pháp chống bán phá giá.

Ngược lại, thép xây dựng, ống thép và HRC đều ghi nhận sự cải thiện rõ rệt về sản lượng và doanh số.

Đáng chú ý, HRC tiếp tục dẫn dắt tăng trưởng toàn ngành với mức tăng 14,4% về sản lượng và 21,3% về tiêu thụ. Kết quả này được hỗ trợ bởi việc áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại đối với HRC nhập khẩu từ Trung Quốc, cùng với việc phân kỳ 1 dự án Dung Quất 2 của Hòa Phát đi vào vận hành, bổ sung khoảng 2,8 triệu tấn công suất HRC trong năm 2025 và dự kiến tăng thêm 5,6 triệu tấn trong năm 2026.

Trong bối cảnh nhu cầu HRC nội địa vẫn cao hơn tổng công suất sản xuất trong nước, triển vọng tiêu thụ mặt hàng này được đánh giá còn nhiều dư địa tăng trưởng.

Một biến số mới cho ngành thép Việt Nam là sự xuất hiện của VinMetal sẽ chính thức khởi công nhà máy thép tại Hà Tĩnh vào ngày 19/12, với tổng vốn đầu tư 80,000 tỷ đồng, công suất thiết kế 5 triệu tấn/năm, tập trung vào các dòng thép xây dựng dân dụng, HRC, thép cường độ cao và thép hợp kim đặc chủng phục vụ sản xuất xe điện và hạ tầng giao thông tốc độ cao. Bên cạnh tăng cường công suất sản xuất của nhóm doanh nghiệp trong nước, động thái này nhiều khả năng cũng sẽ tạo ra những dịch chuyển đáng kể trong cục diện thị phần ngành thép Việt Nam.

Sự xuất hiện của một doanh nghiệp có quy mô lớn sẽ đặt ra thách thức mới với các doanh nghiệp hiện hữu trong vấn đề cạnh tranh giá bán cũng như khả năng tìm kiếm đầu ra cho các sản phẩm. Đồng thời, động thái này cũng phản ánh rõ xu hướng khép kín chuỗi giá trị của doanh nghiệp, giảm thiểu phụ thuộc vào các nguồn cung bên ngoài cho các dự án BĐS hay xe điện và hạ tầng giao thông, qua đó đòi hỏi các doanh nghiệp khác phải có những chiến lược hoạt động linh hoạt nhằm thích ứng với khả năng suy giảm nguồn tiêu thụ từ các dự án này.

PSI đánh giá triển vọng ngành thép Việt Nam trong nửa cuối năm 2025 và năm 2026 vẫn tích cực, với thị trường nội địa tiếp tục là điểm tựa chính, dù rủi ro từ giá nguyên liệu và xuất khẩu vẫn hiện hữu.

Trong nhóm cổ phiếu thép, Tập đoàn Hòa Phát (HPG) và Nam Kim (NKG) được PSI đánh giá là những mã đáng chú ý cho năm 2026. Theo đó, HPG ghi nhận sản lượng HRC 9 tháng năm 2025 tăng 51% so với cùng kỳ, hưởng lợi từ dự án Dung Quất và chu kỳ đầu tư công, dù vẫn đối mặt rủi ro phòng vệ thương mại từ EU.

Với NKG, dự án mở rộng Nhà máy Nam Kim Phú Mỹ được kỳ vọng tạo động lực tăng trưởng mới từ năm 2026, song doanh nghiệp vẫn chịu rủi ro lớn do tỷ trọng xuất khẩu cao và các hàng rào thuế quan tại Mỹ, EU.

Thơ Hoàng