Ngành thuế áp dụng AI để siết chặt nạn trục lợi từ hóa đơn điện tử

Tổng cục Thuế cho biết, thời gian qua vẫn phát hiện hiện tượng doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân lợi dụng việc phát hành, sử dụng hóa đơn điện tử để xuất khống, mua bán hóa đơn trục lợi, vi phạm pháp luật.

Trung bình 1 năm các doanh nghiệp phát hành khoảng 4 tỷ hóa đơn điện tử. Với khối lượng hóa đơn khổng lồ này, nếu chỉ xử lý bằng nhân sự thông thường khó có thể phát hiện ra các tổ chức, cá nhân có dấu hiệu gian lận trong việc sử dụng hóa đơn. Tuy nhiên, với dữ liệu lớn (Big data) và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ làm được điều này.

Tổng cục Thuế cho biết ứng dụng Big data và AI sẽ ngăn chặn được tình trạng trục lợi từ hóa đơn điện tử.

Do đó, ngày 24/4 Tổng cục Thuế đã triển khai “Hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu và quản lý hóa đơn điện tử”. Theo đó, Trung tâm Cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử ra đời với chức năng phân tích dữ liệu hóa đơn điện tử, phục vụ cho việc quản lý rủi ro về hóa đơn điện tử trong toàn ngành thuế.

Quyền Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Mai Xuân Thành cho biết, với việc thành lập Trung tâm cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử giúp cơ quan thuế đẩy mạnh áp dụng phân tích big data và AI để quản lý thuế, quản lý hóa đơn góp phần kiểm soát, phát hiện nhanh người nộp thuế gian lận về hóa đơn.

Ví dụ như các hóa đơn kê khai, mua vào, bán ra số lượng không trùng nhau. Cùng một loại hàng hóa nhưng giá cả mua bán có sự chênh lệch lớn giữa các doanh nghiệp. Có doanh nghiệp chỉ bán mà không mua, hoặc chỉ mua mà không bán, hóa đơn có dấu hiệu quay vòng để trốn thuế…

Tất cả những dấu hiệu bất thường trên đều bị cán bộ thuế dễ dàng nhận ra, thông qua hệ thống dữ liệu lớn của hóa đơn điện tử và trí tuệ nhân tạo. Tính riêng 2 tháng đầu năm nay, nhờ giải pháp này mà toàn ngành thuế đã phát hiện ra 120 nghìn trường hợp có dấu hiệu rủi ro về thuế, với số tiền khoảng trên 400 nghìn tỷ đồng.

Bà Nguyễn Thị Thu Trà, Trưởng Ban quản lý rủi ro, Tổng cục thuế cho biết: "Phân tích tên hàng hóa dịch vụ để lọc ra hóa đơn có cùng hàng hóa dịch vụ, từ đó căn cứ để tìm ra được những giá bất thường trong những loại hàng hóa dịch vụ đó. Có thể phát hiện ra được những doanh nghiệp có nghi ngờ về mua bán, có gian lận về hoàn thuế, sử dụng hóa đơn".

Đồng thời, Tổng cục Thuế cho biết, việc chính thức đưa vào vận hành, triển khai “Hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu và quản lý hóa đơn điện tử”, cơ quan thuế các cấp sẽ tập trung thực hiện rà soát, phân tích để kịp thời phát hiện các dấu hiệu rủi ro trong việc phát hành hóa đơn điện tử; giúp ngăn ngừa, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về hóa đơn chứng từ nói riêng và về thuế nói chung. Điều này, góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế cũng như tạo môi trường kinh doanh lành mạnh bình đẳng cho cộng đồng doanh nghiệp và người nộp thuế.

Theo Tổng cục Thuế, đến ngày 15/3, cơ quan thuế đã tiếp nhận đã tiếp nhận và xử lý tổng số lượng hóa đơn điện tử đạt hơn 3,3 tỷ hóa đơn, trong đó 860 triệu hóa đơn điện tử có mã và 2,5 tỷ hóa đơn điện tử không mã.

Về triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền đã có trên 10.000 doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế khởi tạo từ máy tính tiền thành công, vượt kế hoạch triển khai giai đoạn 1, với số lượng hóa đơn có mã khởi tạo từ máy tính tiền gần 1,8 triệu hóa đơn.

Thanh Hoa