Ngành văn hóa 80 năm đồng hành cùng dân tộc, kiến tạo sức mạnh nội sinh

Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội

Ngày 28/8/1945, ngay sau thành công của Cách mạng Tháng Tám, Chính phủ Lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa quyết định thành lập 12 bộ, trong đó có Bộ Thông tin và Tuyên truyền (nay là Bộ VH-TT&DL). Năm 2001, Thủ tướng Chính phủ chọn ngày 28/8/1945 làm Ngày truyền thống ngành Văn hóa.

Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Văn hóa phải làm thế nào cho mỗi người dân Việt Nam từ già đến trẻ, cả đàn ông và đàn bà, ai cũng hiểu cái nhiệm vụ của mình và biết hưởng cái hạnh phúc của mình nên được hưởng, văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”.

Thiếu nữ Gia Rai ở làng Chốt (xã Sa Thầy) tập luyện múa xoang ở nhà rông của làng. Ảnh: Đ.THÀNH

Những thông điệp quan trọng của Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất về văn hóa soi đường cho quốc dân đi đã truyền cảm hứng cho những người làm việc trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật phấn đấu hết mình cho sự nghiệp cách mạng. Suốt 80 năm đã trôi qua, thực tế lịch sử đã chứng minh, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về việc xây dựng và phát triển văn hóa được phát biểu tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất đã thực sự trở thành kim chỉ nam xuyên suốt mọi hoạt động của ngành văn hóa.

Ngành VH-TT&DL cả nước nói chung, Quảng Ngãi nói riêng đã đạt nhiều thành tựu nổi bật trên tất cả các mặt công tác bảo tồn văn hóa, phát triển du lịch, thể thao, góp phần đưa giá trị văn hóa lan tỏa sâu rộng trong đời sống xã hội. Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở ngày càng được quan tâm. Nhiều lễ hội truyền thống được khôi phục và tổ chức trang trọng. Công tác bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể như dân ca, dân nhạc, nghề thủ công truyền thống, nghi lễ của đồng bào các dân tộc thiểu số được chú trọng gìn giữ và phát huy...

Các nghệ nhân đồng bào Cor biểu diễn nghệ thuật đấu chiêng.

Anh Đồng Việt Hòa, cán bộ Trung tâm Cung ứng Dịch vụ công ở xã Sơn Tây Thượng là người nhiều năm gắn bó với công tác chiếu phim lưu động vùng cao chia sẻ, chúng tôi không chỉ mang lại phút giây giải trí, mà còn lồng ghép tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, lan tỏa tri thức, nâng cao đời sống tinh thần cho bà con đồng bào Ca Dong. Đó là niềm tự hào và cũng là trách nhiệm để tôi gắn bó, cống hiến với nghề.

Các nghệ nhân người Hrê ở xã Sơn Hà biểu diễn nhạc cụ truyền thống.

Các hoạt động nghệ thuật trên địa bàn tỉnh được tổ chức thường xuyên với hình thức đa dạng, phong phú, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của nhân dân. Giám đốc Trung tâm Văn hóa – Nghệ thuật tỉnh Trần Như Tuấn cho biết, Trung tâm luôn đổi mới, sáng tạo, tổ chức nhiều chương trình nghệ thuật đặc sắc vừa phục vụ nhiệm vụ chính trị, vừa đáp ứng nhu cầu thưởng thức của nhân dân. “Đó cũng là cách văn hóa đến gần hơn với cộng đồng, bồi đắp tình yêu quê hương, đất nước và khơi dậy khát vọng vươn lên trong mỗi người dân Quảng Ngãi”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Sau hợp nhất, Quảng Ngãi sở hữu nhiều lợi thế vừa có biển, vừa có rừng, vừa giáp Lào và Campuchia, tạo điều kiện phát triển toàn diện các lĩnh vực từ kinh tế biển, nông nghiệp, công nghiệp, logistics cho đến du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng. Khi núi rừng đại ngàn gặp biển xanh cát trắng, khi bản sắc văn hóa Tây Nguyên hòa quyện cùng di sản biển đảo, một bức tranh du lịch “rừng - biển - đảo” đang dần hiện lên, nhiều màu sắc và đầy sức hút.

Đặc biệt, phía Tây của tỉnh nổi tiếng với vẻ đẹp hùng vĩ của núi rừng, nơi sinh sống của nhiều cộng đồng dân tộc thiểu số với bản sắc văn hóa phong phú. Không gian văn hóa cồng chiêng, những ngôi nhà rông, lễ hội dân gian… là nét đặc sắc riêng, tạo nên sức hút đối với du khách. Các tour nghỉ dưỡng, dã ngoại khám phá rừng đang mở ra nhiều tiềm năng để Quảng Ngãi phát triển du lịch.

Trong khí đó, phía Đông của tỉnh hội tụ đầy đủ các yếu tố của một điểm đến hấp dẫn: Bãi biển Mỹ Khê trải dài với cát trắng mịn; biển Sa Huỳnh hoang sơ; đặc khu Lý Sơn kỳ vĩ với những vách đá núi lửa dựng đứng bên sóng biển. Các dòng sông như Trà Khúc, Trà Bồng uốn lượn qua những cánh đồng phì nhiêu; cùng với các khu kinh tế, khu du lịch, địa điểm nghỉ dưỡng đang dần hình thành. Các loại hình du lịch cộng đồng, trải nghiệm, sinh thái ngày càng được ưa chuộng với các hoạt động như chèo thuyền, khám phá làng chài, tìm hiểu văn hóa ngư dân bản địa, nghỉ dưỡng giữa thiên nhiên…

Lễ mở kho lúa của người Rơ Măm (xã Mô Rai). Ảnh: Đ.THÀNH

Theo số liệu kiểm kê của Sở VH-TT&DL đến tháng 7/2025, toàn tỉnh có 5 di tích quốc gia đặc biệt, 38 di tích quốc gia, 194 di tích cấp tỉnh; 2 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh, 5 bảo vật quốc gia, 19 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Toàn tỉnh có 6 nghệ nhân nhân dân, 125 nghệ nhân ưu tú trên các lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể.

Phát huy giá trị văn hóa trong thời kỳ mới

Trong giai đoạn phát triển mới, văn hóa không chỉ là di sản cần được bảo tồn mà còn trở thành động lực, sức mạnh mềm giúp Quảng Ngãi khẳng định vị thế phát triển

Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL Phan Văn Hoàng cho biết, với phương châm hành động: “Văn hóa là nền tảng - Thông tin là mạch dẫn - Thể thao là sức mạnh - Du lịch là nhịp cầu kết nối”, ngành VHTT&DL tiếp tục khai thác lợi thế, tiềm năng văn hóa, cảnh quan thiên nhiên, phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng, hấp dẫn. Đồng thời, chú trọng thúc đẩy thể thao phong trào, thể thao thành tích cao ngày càng phát triển.

Để thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ này, ngành tập trung kiện toàn hệ thống quản lý di tích từ tỉnh đến cơ sở; tăng cường đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ hiện đại trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch. Đồng thời tiếp tục bảo tồn, phát huy tốt các giá trị di sản văn hóa, nâng cao chất lượng hoạt động nghệ thuật. Ngành đặt mục tiêu đến năm 2030 có 87% gia đình đạt chuẩn văn hóa, 85% thôn, tổ dân phố đạt chuẩn văn hóa; 100% xã, phường có nhà văn hóa; 100% thôn, làng đồng bào dân tộc thiểu số được bảo tồn và phát huy giá trị không gian văn hóa truyền thống…

“Với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, cùng sự đồng hành của các cấp, ngành và toàn xã hội, ngành VH-TT&DL quyết tâm phát huy truyền thống 80 năm, tiếp tục đổi mới, sáng tạo, triển khai đa dạng các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch, đóng góp thiết thực vào sự phát triển chung của tỉnh trong giai đoạn mới”, ông Hoàng nhấn mạnh.

Bài, ảnh: KIM NGÂN