Ngày đầu năm mới 2025: Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực

Ngày đầu Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực, người tham gia giao thông chấp hành khá tốt quy định mới. Ảnh: N.N

Vượt ẩu để muốn đi nhanh...

Thống kê cho thấy, năm 2024 toàn quốc xảy ra 21.532 vụ tai nạn giao thông (TNGT) đường bộ, làm chết 9.954 người, bị thương 16.044 người. Trong đó, có 23 vụ đặc biệt nghiêm trọng xảy ra trên đường bộ, làm chết 76 người, bị thương 17 người.

Phân tích nguyên nhân xảy ra tai nạn giao thông, có 3.065 vụ TNGT do người điều khiển phương tiện đi không đúng chiều đường, phần đường, làn đường quy định làm chết 1.423 người, bị thương 2.764 người ; 360 vụ TNGT do người điều khiển phương tiện không chấp hành tín hiệu đèn giao thông (vượt đèn đỏ), làm chết 122 người bị thương 301 người; 143 vụ TNGT do phương tiện giao thông đi ngược chiều làm chết 38 người, bị thương 141 người…

Như vậy, việc tùy tiện tham gia giao thông, bất chấp, coi thường pháp luật về trật tự (TT) ATGT, nhất là quy tắc giao thông là nguyên nhân cơ bản dẫn đến tai nạn và những cái chết thương tâm không đáng có. Nhiều trường hợp thú nhận với cơ quan Công an là chỉ vì mong muốn của bản thân khi tham gia giao thông ngại không muốn dừng xe, thấy các xe khác cũng vượt đèn đỏ, muốn đi về sớm… lâu dần thành thói quen vượt đèn đỏ, nhất là tại các nút giao thông không có lực lượng CSGT hay vào khi đường vắng.

Tuy nhiên, trong nhiều lần vượt đèn đỏ, đã có một lần xảy ra TNGT. Việc tăng nặng mức phạt tiền với các hành vi và nhóm hành vi vi phạm quy tắc giao thông, vi phạm quy định về quản lý Nhà nước trong lĩnh vực TTATGT đường bộ và kèm theo đó là các hình thức xử lý nghiêm khắc như: tịch thu phương tiện, tước giấy phép lái xe có thời hạn, trừ điểm giấy phép lái xe quy định tại Nghị định 168/2024/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe, chính là một trong những biện pháp ngăn chặn hữu hiệu bằng luật pháp. Từ đó, có cơ sở để giảm thiểu vi phạm TTATGT, giảm thiểu nguy cơ xảy ra TNGT và thiệt hại do TNGT gây ra.

Áp dụng hình thức trừ điểm bằng lái

Trao đổi với PV, đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền, điều tra, giải quyết tai nạn giao thông - Cục Cảnh sát giao thông cho biết, để đảm bảo triển khai thi hành Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định số 168/2024/NĐ-CP, quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe.

Nghị định có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, thay thế cho Nghị định 100/2019/NĐ-CP. Để kế thừa những kết quả đạt được của Nghị định 100/2019/NĐ-CP và quy định bắt buộc đội mũ bảo hiểm… kết hợp với tham khảo kinh nghiệm của nhiều quốc gia, ban soạn thảo nghị định nhận thấy rằng cần thiết phải tăng mức xử phạt đủ mạnh để bảo đảm tính răn đe đối với một số nhóm hành vi, hành vi vi phạm.

“Các lỗi được tăng mạnh mức xử lý là các hành vi có tính cố ý, là nguồn nguy hiểm cao độ và là nguyên nhân trực tiếp gây tai nạn ", đại tá Nguyễn Quang Nhật cho biết và nhấn mạnh, việc cần thiết phải tăng mức xử phạt đủ mạnh để bảo đảm tính răn đe, phòng ngừa. Bên cạnh việc tăng mức xử phạt, cơ quan chức năng còn quy định các hình thức xử phạt bổ sung đó là trừ điểm và tước bằng lái xe.

Ngày đầu áp dụng quy định mới của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ trên phố Hà Nội.

Theo đó, tùy theo tính chất vi phạm, lái xe sẽ bị trừ tối thiểu là 2 điểm và tối đa là 10 điểm đối với mỗi hành vi vi phạm. Đối với các hành vi có tính chất nguy hiểm, xâm phạm trật tự an toàn giao thông đường bộ, cơ quan chức năng sẽ áp dụng hình thức tước ngay bằng lái, không quy định việc trừ tối đa 12 điểm như dự thảo trước đây.

Theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, tài xế có nồng độ cồn vượt quá 50mg/100ml máu hoặc 0,25 mg/l khí thở sẽ bị trừ 4 điểm giấy phép lái xe (quy định hiện hành là bị tước bằng 10-12 tháng). Tài xế có nồng độ cồn vượt quá 50-80mg/100ml máu hoặc vượt quá 0,25-0,4 mg/l khí thở sẽ bị trừ 10 điểm giấy phép lái xe (quy định hiện nay là bị tước bằng lái xe 16-18 tháng). Đáng chú ý, với mức vi phạm nồng độ cồn cao nhất là: vượt quá 80 mg/100 ml máu hoặc vượt quá 0,4 mg/l khí thở, lái xe bị tước ngay bằng lái 22-24 tháng.

Quy định về việc áp dụng hình thức trừ điểm bằng lái được quy định trong Nghị định. Một số vi phạm khác bị trừ điểm như: không chấp hành hiệu lệnh đèn tín hiệu (trừ 4 điểm), chạy quá tốc độ trên 35km/h (trừ 6 điểm)… “Cơ quan soạn thảo quy định điều này dựa trên việc đánh giá tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi”, ông Nguyễn Quang Nhật cho biết thêm.

Sẵn sàng cơ sở dữ liệu áp dụng từ ngày 1/1/2025 Để các quy định có hiệu lực từ 1/1/2025, đại tá Nguyễn Quang Nhật cho biết, Cục Cảnh sát giao thông và lực lượng cảnh sát giao thông toàn quốc đã hoàn thành việc tập huấn, xây dựng phương án, rà soát bố trí lực lượng, phương tiện để tuyên truyền tới người dân và sẵn sàng xử lý nghiêm các vi phạm.

Lực lượng chức năng sẽ ưu tiên sử dụng hệ thống giám sát, camera cầm tay, đeo trên người của cán bộ chiến sĩ để ghi hình tuyên truyền nhắc nhở, xử lý người tham gia giao thông, góp phần dần hình thành thói quen tốt khi tham gia giao thông.

Đối với việc trù điểm bằng lái xe, Cục Cảnh sát giao thông đã sẵn sàng tương thích các phần mềm xử lý vi phạm, cập nhật các quy định tại Nghị định mới. Đồng thời, các cơ sở dữ liệu cũng đã được liên thông, kết nối trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Trước đó, việc tước bằng lái qua VneID đã được thực thi từ 15-8, nên cơ sở dữ liệu trừ điểm cũng hoàn toàn sẵn sàng từ ngày 1/1/2025. Cơ quan chức năng cũng khuyến cáo người dân có bằng lái xe được cấp trước 1/7/2012 nên đổi sang bằng lái mới.

Đồng thời, nên cập nhật kết nối bằng lái xe với ứng dụng VneID để có thể theo dõi số điểm và tình trạng của bằng lái dễ dàng. Bên cạnh việc xử lý nghiêm vi phạm đối với tài xế, lãnh đạo Bộ Công an và Cục Cảnh sát giao thông đã chỉ đạo lực lượng thực thi phải thượng tôn pháp luật, không có vùng cấm, không có ngoại lệ.

“Cán bộ chiến sĩ thực thi nếu vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật và ngành Công an”, đại tá Nguyễn Quang Nhật cho biết.

Trước một số ý kiến bày tỏ băn khoăn về việc không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông được tăng mức phạt lên cao theo Nghị định mới, trong khi xuất hiện thông tin sẽ “bỏ đếm giây đèn tín hiệu”, đại diện Cục Cảnh sát giao thông cho biết việc bỏ đếm giây đèn tín hiệu chỉ là đề xuất và thí điểm diện hẹp, ở một vài nút giao tại TP Hồ Chí Minh.

Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ, quy định rõ đèn giao thông có 3 màu vàng, xanh, đỏ. Đồng thời, luật cũng quy định đèn tín hiệu vẫn có loại có đồng hồ đếm giây.

Về băn khoăn cho rằng một số giao lộ đèn tín hiệu có thể gặp trục trặc, đại diện Cục Cảnh sát giao thông cho biết tại các nút giao thông hiện nay, đại đa số đều được trang bị hệ thống camera giám sát.

Đồng thời, người dân khi gặp trường hợp bị lập biên bản xử phạt chưa thỏa đáng, họ có quyền khiếu nại theo quy định, thậm chí khởi kiện ra tòa án hành chính. Khi nhận được khiếu nại, lực lượng cảnh sát giao thông chắc chắn sẽ có sự đối chiếu, xem xét các yếu tố liên quan.

Đối với việc xử lý khi gặp pha đèn vàng, đại diện Cục Cảnh sát giao thông cho hay tài xế phải dừng trước vạch khi đèn chuyển tới pha màu vàng. “Trường hợp đã đi qua vạch dừng vẫn được phép đi tiếp”.

Đồng thời, vị này cũng khẳng định trường hợp lái xe không chấp hành tín hiệu đèn để nhường đường cho xe ưu tiên, xe cấp cứu… sẽ không bị xử phạt. Nguyên nhân là Luật xử lý vi phạm hành chính quy định không xử phạt vi phạm hành chính đối với trường hợp thực hiện hành vi vi phạm hành chính trong tình thế cấp thiết.

Luật này cũng nêu rõ, tình thế cấp thiết là tình thế của cá nhân, tổ chức vì muốn tránh một nguy cơ đang thực tế đe dọa lợi ích của Nhà nước, của tổ chức, quyền, lợi ích chính đáng của mình hoặc của người khác mà không còn cách nào khác là phải gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa.

Nhật Nam