Ngày xuân bàn về... đặt tên

Việc này dễ mà khó, bởi chọn tên cho con đồng thời cũng muốn gởi gắm, mong sao tương lai con mình thành người tài giỏi, có ích cho xã hội, làm rạng rỡ dòng tộc nên thường là Hiển, Vinh, Phú, Quý, Tài, Đức… được đặt lên hàng đầu. Ngặt nỗi, kéo gia phả ra lại trùng với tên ông cố, ông sơ, đành phải lái qua là Thành, là Đạt…, nhưng lập tức bị vợ nạt ngang: “Tên bên tui đó!”. Thôi thì số phận của đứa trẻ không như mong đợi, tức cảnh mới... sinh tên! Ngó ra đồng lúa…, ờ thì đặt cho thằng nhỏ cái tên nghe dân dã là Ruộng; đi ngang đám rẫy, con nhỏ gắn luôn với tên Hẹ cho dễ nhớ, xem như suốt đời phải gắn bó với ruộng nương, vườn tược.

Ảnh minh họa

Riết rồi chẳng cần lựa chọn gì ráo, cứ chung quanh thấy gì đặt đó, con trai có những cái tên nghe hết sức gần gũi: Tí, Tèo, Chum, Phích…; còn đám trẻ gái thì cứ bông hoa, hương đồng cỏ nội mà đặt cho xong: Lài, Lựu, Lan, Sen, Cúc, Quýt, Thơm, Ngọt… Thấy vậy chớ tên của mấy cô đã đi vào nghệ thuật sân khấu, trong đó có vở cải lương Chuyện tình Lan và Điệp, Đời cô Lựu… Xem mặt mà bắt hình dong thì có tên Đèo, Đẹt, Ròm, Thai… để nhớ lại thời kỳ thai nghén, sản phụ không chịu dùng thuốc dưỡng hiệu Nhành Mai. Giận nhà chồng đối xử tệ bạc hay gặp Sở Khanh đến nỗi phải ôm bụng bầu về ngoại thì tên Hận là lựa chọn số một cho các chị em, thậm chí là Trường Hận để nhớ… mà hận thấu xương, chẳng kịp nghĩ đến nỗi đau sẽ vận vào đời con trẻ.

Hết tên thì cứ theo số thứ tự mà xếp: con Hai, thằng Ba… đến con Mười. Thêm đứa nữa thì gọi thằng Út... như ngầm quy ước với nhau không đẻ đái gì nữa, nhiều quá rồi, đặt tên không kịp lấy gì nuôi? Thấm thoắt, lời thề bay theo gió, thêm đứa nữa ra đời, vừa cắt rún lại có thêm Út Mót hay Út Nữa. Ái mộ nghệ sĩ thì cứ lấy tên mấy người này mà đặt, mong sao con mình cũng được nổi tiếng như họ. Nhưng hỡi ôi, mơ ước thì diệu vợi, thực tế mới phũ phàng. Ai nỡ lòng nào nhẫn tâm biến Hùng Cường thành đứa trẻ chăn trâu, Chế Linh bán báo, Minh Vương đánh giày, còn Kim Cương đi bán chuối nướng...

Ông cùng các cháu

Gửi gắm niềm mong ước, nhiều bậc phụ huynh lấy tên Bạch Tuyết đặt cho đứa nhỏ sinh ra đã sở hữu làn da bánh mật, cô gái lớn lên mặc cảm với cái tên, đi tắm trắng muốn chết, nước da mới sáng lên đôi phần. Khẳng định giới tính thì có các tên Nam, Cu, Đực, thằng Trai…; bên kia thì có Nữ, Gái, rồi Gái Lớn, Gái Nhỏ…Muốn cho người ta biết tuổi tác, năm sinh thì cứ 12 con giáp mà xài. Riêng mấy ông văn nghệ sĩ đố ông nào dám lấy đó làm nghệ danh, bút danh; duy nhất chỉ nhạc sĩ Nguyễn Văn Tí sinh năm con chuột, ấy vậy mà những ca khúc do ông sáng tác từ hơn nửa thế kỷ trước đến nay vẫn còn vang vọng.

Lại có những cái tên quá đỗi bình thường, giản dị như một tờ giấy trắng chẳng hề kỳ vọng gì hết thì lại thành công ngoài mong đợi: tên Trang. Trên trời có Việt Nam Airlines thì dưới đất có Phương Trang Express. Mới đầu còn nghèo, lèo tèo vài chiếc xe, đến khi nỗi khổ sang trang thì sở hữu hàng trăm chiếc toàn loại delux với giường nằm máy lạnh, wifi phủ sóng hiện đại, đi xe này còn sướng hơn ngồi máy bay hạng thương gia.

Thành công nhất là bên thể thao, quần vợt có nữ hoàng người Khánh Hòa tên Kim Trang, thống lĩnh ngai vàng trên chục năm mong muốn được một lần cầu bại vẫn không thành, nản quá đành xách vợt về Nha Trang ở ẩn. Lập tức sau đó nổi lên cái tên hoa mỹ Huỳnh Đào Phương Trang, nghe nói nếu như cô này không bận đi lấy chồng bỏ cuộc chơi thì còn lâu bộ môn ấy mới có người kế vị.

Bóng bàn thì có cô gái Mai Hoàng Mỹ Trang, huy chương vàng một rổ vậy mà còn muốn kiếm thêm vài cái về treo cho đầy Từ đường gia tộc họ Mai. Mấy cô này đã tài giỏi mà còn suy nghĩ hơn người, ít ra là trong hôn nhân. Hỏi mười cô tên Trang thích chọn người phối ngẫu tên gì, hết tám cô trả lời không chút do dự: tên Tân. Sao không là tên khác? Mấy cô giải thích: Món đồ gì khi đã xài qua, theo thời gian, phải cũ. Tình yêu cũng vậy, nó đã cũ thì chịu khó Tân Trang lại chút xíu, mới liền hà!

Tên Vương chưa nghe có ai làm vua, nhưng nếu thêm dấu nặng thì lại là người giàu nhất Việt Nam. Còn tên Giàu? Đa số đều đủ sống. Nói vậy để thấy đôi khi cái tên cũng quyết định số phận một con người, nhưng mà thường thì… tréo ngoe!

Lê Trang