Nghệ An bàn giải pháp nâng cao chất lượng chế biến gỗ và lâm sản

Ngành chế biến gỗ không chỉ đáp ứng nhu cầu trong tỉnh Nghệ An mà còn đóng góp lớn vào xuất khẩu.

Trước yêu cầu phát triển bền vững và nâng cao giá trị gia tăng, ngày 15/9/2025, UBND tỉnh Nghệ An tổ chức hội thảo nhằm tìm giải pháp đồng bộ cho giai đoạn 2025 – 2030.

Theo báo cáo tại hội thảo, tính đến năm 2024, tổng diện tích có rừng toàn tỉnh Nghệ An đạt hơn 973.000 ha. Trong đó, rừng tự nhiên chiếm 790.396,60 ha, rừng trồng hơn 182.615 ha, ngoài ra còn có 63.120 ha rừng trồng chưa đạt tiêu chí thành rừng. Đáng chú ý, Nghệ An hiện có trên 34.000 ha rừng trồng gỗ lớn, chiếm gần 20% diện tích rừng trồng.

Đến nay, diện tích rừng được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững đạt 32.630 ha, trong đó rừng trồng chiếm 30.880 ha, rừng tự nhiên 1.749 ha. Bên cạnh đó, 3.088 ha rừng tự nhiên có giá trị bảo tồn cao (HCVs) cũng đã được đưa vào diện quản lý nghiêm ngặt theo quy trình. Các diện tích rừng có chứng chỉ chủ yếu do doanh nghiệp phối hợp hộ gia đình, cá nhân trồng rừng để phục vụ nhu cầu truy xuất nguồn gốc nguyên liệu trong sản xuất, xuất khẩu.

Toàn cảnh hội thảo.

Trong giai đoạn 2020 – 2024, diện tích rừng trồng hàng năm duy trì gần 20.000 ha, sản lượng khai thác gỗ không ngừng tăng cao, đạt 7,9 triệu m3, bình quân 1,58 triệu m3/năm. Riêng năm 2024 đạt 1,74 triệu m3 – mức cao nhất từ trước tới nay, với tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng 20%/năm.

Toàn tỉnh hiện có hơn 1.050 cơ sở chế biến gỗ và lâm sản. Nghệ An đã ban hành nhiều chính sách thu hút đầu tư vào lĩnh vực này, nhất là các cơ sở có quy mô lớn, công nghệ hiện đại. Nhờ đó, một số nhà máy lớn đã đi vào hoạt động như: Công ty Biomass Fuel Việt Nam, Công ty BVN Thanh Chương, Công ty Đông Bắc, Nhà máy gỗ MDF Nghĩa Đàn (Công ty Lâm nghiệp Tháng Năm), Nhà máy MDF Tân Việt Trung, MDF Nghệ An (Công ty Thanh Thành Đạt)...

Ngành chế biến gỗ không chỉ đáp ứng nhu cầu trong tỉnh mà còn đóng góp lớn vào xuất khẩu. Giai đoạn 2020 – 2024, kim ngạch xuất khẩu lâm sản bình quân đạt 254 triệu USD/năm; riêng năm 2024 đạt kỷ lục 304 triệu USD. Các sản phẩm xuất khẩu chủ yếu gồm dăm gỗ, viên nén, nhựa thông, ván MDF, đồ gỗ và thủ công mỹ nghệ, được tiêu thụ tại hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Ông Nguyễn Văn Diện – Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm tham luận các giải pháp trong quản lý rừng bền vững, chứng chỉ FSC và phát triển rừng gỗ lớn.

Ngành chế biến gỗ và lâm sản đã trở thành nguồn thu quan trọng của ngân sách, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho lao động nông thôn và thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở địa phương.

Mặc dù đạt nhiều kết quả, nhưng ngành chế biến gỗ Nghệ An vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng. Diện tích rừng gỗ lớn còn khiêm tốn; rừng được cấp chứng chỉ quản lý bền vững mới chiếm tỷ lệ nhỏ. Sản phẩm xuất khẩu chủ yếu ở dạng sơ chế, giá trị gia tăng thấp, thiếu thương hiệu mạnh. Các cơ sở chế biến phần lớn quy mô nhỏ lẻ, manh mún, thiếu liên kết trong chuỗi sản xuất – chế biến – tiêu thụ.

Trong khi đó, thị trường quốc tế ngày càng khắt khe về tiêu chuẩn kỹ thuật, chứng chỉ nguồn gốc hợp pháp và yếu tố bền vững. Đây là thách thức lớn đặt ra cho ngành lâm nghiệp tỉnh.

Ông Trần Quang Luận – Chủ tịch Hiệp hội chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ tỉnh Nghệ An tham luận về giải pháp phát triển công nghiệp gỗ trên địa bàn tỉnh Nghệ An

Kết luận hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Đệ nhấn mạnh: Nghệ An đặt mục tiêu xây dựng ngành chế biến gỗ và lâm sản thành trụ cột của kinh tế nông nghiệp. Tỉnh sẽ tập trung phát triển vùng nguyên liệu gỗ tập trung, đặc biệt là rừng gỗ lớn gắn với chứng chỉ quản lý bền vững; khuyến khích liên kết giữa doanh nghiệp – hợp tác xã – hộ trồng rừng; huy động nguồn lực hỗ trợ chủ rừng nâng cao năng suất, chất lượng nguyên liệu.

Tỉnh ưu tiên phát triển công nghiệp chế biến theo hướng hiện đại, gắn với công nghệ tiên tiến, chú trọng chế biến sâu như ván MDF, ván ghép, viên nén, đồ gỗ nội thất, thủ công mỹ nghệ. Đồng thời, hỗ trợ doanh nghiệp xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, thâm nhập các thị trường cao cấp như EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ.

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm là triển khai Khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao vùng Bắc Trung Bộ tại Nghệ An, hướng tới trung tâm chế biến gỗ hiện đại, hạt nhân thu hút các dự án công nghệ cao. Cùng với đó, tỉnh Nghệ An sẽ đẩy mạnh đào tạo nhân lực, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong sản xuất; tăng cường quản lý, hoàn thiện cơ chế, gắn phát triển kinh tế rừng với bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu.

Nguyễn Thuấn