Nghệ An: Biến bờ kênh thành… đất ở?

Nhiều ngôi nhà được xây dựng phần móng “chớp nhoáng” trên hành lang kênh Vách Bắc.

Dọc tuyến kênh tiêu Vách Bắc dài gần 4km đoạn qua xã Đô Thành, huyện Yên Thành, nhiều năm nay “mọc” lên hàng trăm ngôi nhà cao tầng san sát với mặt tiền hướng ra đường liên xã, lưng tựa xuống lòng kênh. Đây là tuyến kênh tiêu dài hơn 20km, được xây dựng từ năm 1976 để tiêu úng cho hàng chục nghìn héc ta đất nông nghiệp của 2 huyện Diễn Châu và Yên Thành. Giờ đây, vai trò phòng, chống úng lụt của tuyến kênh đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi người dân xây nhà trái phép. Không chỉ những ngôi nhà kiên cố đã hình thành từ lâu, hiện có thêm nhiều căn mới đang xây dựng dang dở. Một số móng nhà còn chưa kịp san lấp, sắt thép chờ sẵn, chỉ đợi “đêm xuống” là thành hình.

Chủ tịch UBND xã Đô Thành, ông Luyện Xuân Huệ thừa nhận: Có gần 200 căn nhà đã xây dựng trên hành lang bảo vệ và cả trong lòng kênh. Dù chính quyền hiện nay lập biên bản, tuyên truyền, thậm chí túc trực ngăn chặn, nhưng tình trạng xây dựng trái phép vẫn tiếp diễn. “Có người tranh thủ giữa đêm mưa gió, hoặc ngày lễ, tết để dựng móng, chỉ một đêm là xong. Khi triển khai cao tốc Bắc - Nam đi qua địa phận xã, có 8 hộ xây nhà trái phép trên hành lang kênh vẫn được bồi thường với mức giá lên tới 12,5 triệu đồng/m2. Thế là các hộ khác viện dẫn trường hợp đó để đua nhau vi phạm tiếp” - ông Huệ chia sẻ.

Không riêng gì Vách Bắc, kênh tiêu Vũ Giang dài hơn 10km đi qua xã Liên Thành cũng đang bị xâm chiếm nghiêm trọng. Kênh vốn có chức năng tiêu thoát nước mùa mưa lũ cho 4 xã trong vùng, nay nhiều đoạn bị lấp đất, đổ cọc bê tông, cơi nới ra lòng kênh để dựng nhà cửa. Nguyên nhân cũng tương tự, khi cách đây hàng chục năm (trước 1993), chính quyền xã Liên Thành đã bán đất trái thẩm quyền cho 76 hộ dân ven kênh. Việc bán đất “giao bằng miệng”, chỉ tính theo mặt tiền đường mà không rõ ranh giới, diện tích. Đến nay, gần 30 hộ đã được cấp sổ đỏ, số còn lại vẫn sinh sống, xây cất kiên cố như thể đó là đất của mình.

Ông Nguyễn Bá Tấn - Chủ tịch UBND xã Liên Thành cho biết: Đây là hệ lụy đã kéo dài nhiều năm. Việc xử lý rất khó vì vướng pháp lý và kinh phí. Hai phương án được đưa ra, một là di dời 76 hộ đến khu tái định cư mới, hai là xây kè 2 bên và hợp thức hóa. Nhưng cả hai đều… chưa có hướng triển khai cụ thể. Phương án tái định cư thì “vướng” tiền, phương án hợp thức hóa thì “vướng” pháp luật.

UBND huyện Yên Thành đã yêu cầu xã Đô Thành lập 2 tổ gồm: Công an, công chức xã, giao 2 Phó Chủ tịch xã chỉ huy thay nhau túc trực ngày đêm tại các vị trí người dân đã xây móng nhà và những điểm đang có nguy cơ tiếp tục xây nhà trái phép trên kênh Vách Bắc. UBND huyện Yên Thành lập một tổ công tác nhằm hướng dẫn, đôn đốc xã Đô Thành xử lý các hộ dân cố tình vi phạm, xác định mức độ vi phạm cụ thể của từng hộ và tham mưu biện pháp xử lý.

Ông Nguyễn Văn Dương - Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Thành cho biết: Trong khi chờ phương án xử lý, UBND huyện Yên Thành yêu cầu xã Đô Thành và xã Liên Thành cắt cử lực lượng túc trực để kịp thời ngăn chặn và xử lý việc xây nhà lấn chiếm hành lang, lòng kênh. Riêng tại xã Đô Thành, huyện sẽ có phương án cưỡng chế phá dỡ đối với những hộ dân cố tình xây nhà trái phép trên kênh Vách Bắc.

Đã đến lúc tỉnh Nghệ An và các bộ, ngành liên quan phải vào cuộc quyết liệt, để xây dựng phương án tổng thể, xử lý dứt điểm những vi phạm này. Việc quy hoạch tái định cư không thể mãi nằm trên giấy, việc xử lý sai phạm không thể dừng ở mức “xử lý vi phạm hành chính”. Bởi nếu không, mùa mưa bão sắp tới, hàng vạn héc ta đất sản xuất ở Diễn Châu, Yên Thành sẽ ngập úng, hàng trăm hộ dân sống ngay bên dòng kênh không còn khả năng thoát nước sẽ đối diện hiểm họa.

Điền Bắc