Nghề làm lồng bè nuôi cá trên sông Tiền

Anh Trung ngắm nghía, cân chỉnh trong lúc thi công bè cá cho người dân.

Ở cù lao Thới Sơn (phường Thới Sơn, tỉnh Đồng Tháp), nghề nuôi cá lồng bè hình thành, phát triển khoảng 30 năm nay. Theo các tài liệu, nghề này đã có mặt ở Đồng bằng sông Cửu Long từ sau giải phóng, bắt đầu từ tỉnh An Giang, do các ngư dân Việt kiều từ Campuchia mang về.

Ban đầu, lồng bè rất đơn sơ, chủ yếu làm bằng tre lồ ô, kết lại như chiếc thuyền. Về sau, người dân cải tiến sang dùng gỗ sao, gỗ bên rồi lưới inox và hệ thống phao bằng thùng phuy hoặc ống nhựa composite chắc chắn như hiện nay.

Từ An Giang, nghề nuôi cá lồng bè lan tỏa mạnh mẽ đến Đồng Tháp và khắp các tỉnh miền Tây, trong đó có cù lao Thới Sơn, trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn của cả vùng.

Ở cù lao Thới Sơn, anh Lê Chí Trung là người có thâm niên trong nghề làm lồng bè nuôi cá. Nhiều người nghĩ rằng, muốn làm nghề này, chắc hẳn phải là người sinh ra và lớn lên ngay tại làng bè. Nhưng câu chuyện của anh Trung lại là cơ duyên rất thú vị.

Công việc đóng lồng bè cá đòi hỏi sự tỉ mỉ và kinh nghiệm.

Anh Trung quê gốc ở Chợ Gạo (tỉnh Tiền Giang cũ). Cách đây khoảng 25 năm, anh về cù lao Thới Sơn này làm rể. Cũng như bao người dân ở xứ cù lao, anh bắt đầu “sự nghiệp” bằng nghề nuôi cá, gắn bó với sông nước.

Thời điểm đó, cha vợ của anh Trung là một thợ cơ khí lão làng của vùng, với kinh nghiệm gần 50 năm chuyên sửa chữa máy móc, ghe tàu. Khi làng bè bắt đầu phát triển mạnh, ông chuyển hướng sang đóng lồng bè. Thế là anh Trung vừa nuôi cá, vừa qua xưởng của cha vợ làm thợ phụ để học hỏi, quan sát.

Anh học nghề theo kiểu truyền tay, không qua trường lớp bài bản nào. Anh học từ tiếng máy hàn, từ cách đi một đường sắt sao cho thẳng, chắc.

Cách đây khoảng 7 năm, khi cha vợ tuổi cao sức yếu, anh Trung chính thức nối nghiệp, trở thành người thợ cơ khí chuyên đóng bè cá cho người dân.

Nghề nuôi cá bè phát triển mạnh dọc theo sông Tiền.

Anh vừa là người chế tạo ra lồng bè, vừa là người sử dụng. Hiện tại, ngoài việc đóng bè theo đơn đặt hàng, anh Trung vẫn đang trực tiếp nuôi 12 lồng bè cá basa, diêu hồng, lăng... Chính vì vậy, hơn ai hết, anh hiểu “đứa con tinh thần” của mình cần gì.

Anh Trung chia sẻ, nhiều khi anh đóng một cái bè xong mang ra nuôi, anh mới thấy nó không hợp chỗ này, vướng nơi kia. Lúc mới làm, anh hay để các góc cạnh sắt lộ ra. Khi ghe tàu ghé vào hay bị cấn gây thủng. Thế là ở những bè sau, anh rút kinh nghiệm, tìm cách giấu hết các góc cạnh đó, làm cho bè trơn mượt, an toàn.

Đó là những cải tiến không đến từ bản vẽ kỹ thuật mà đến từ chính trải nghiệm thực tế, từ những đêm thức canh cá và những lần ghe va vào bè.

Anh Trung tâm sự: “Nghề đóng bè thực ra không khó, chỉ cần biết hàn và nguồn điện phải thật mạnh. Song để làm ra một cái bè “nuôi được”, làm hài lòng người nuôi thì phải thực sự sống với nó, tỉ mỉ, đam mê từng chút một”.

Trải qua hơn 20 năm gắn bó với sông nước, 7 năm trực tiếp đứng máy hàn, anh Trung đã “xây” nên hàng trăm "ngôi nhà" cho cá. Tuy nhiên, công việc này cũng gắn liền với sự bấp bênh của nghề nuôi thủy sản.

Anh Trung chia sẻ: “Có những lúc làng bè phát triển rực rỡ cách đây 12 - 13 năm, xưởng của tôi làm không hết việc. Song cũng có những lúc như hiện tại, giá cá diêu hồng rớt từ 52.000 đồng/kg xuống còn 32.000 đồng/kg, người nuôi lỗ nặng. Khi người nuôi lỗ thì nhu cầu đóng bè mới cũng chậm lại”.

Những lồng bè du khách thấy trên sông Tiền không chỉ là những khung sắt vô tri, mà chính là mồ hôi của sự kế thừa từ cha vợ và là sự cải tiến không ngừng từ chính những người thợ “hai vai” như anh Trung.

Họ chính là những người đang ngày đêm dựng nên những ngôi nhà vững chắc nhất, để nuôi giấc mơ ấm no của cả một làng bè.

ANH THƯ