Nghề nuôi tôm hùm ở Đắk Lắk cố gắng hài hòa với môi trường biển

Trong tầm mắt, Vịnh Xuân Đài bạt ngàn những phao nổi và nhà nổi. 3.380 ha mặt nước gần như bị phủ kín, tất cả đều là của những hộ nuôi tôm hùm ở phường Sông Cầu và phường Xuân Đài, tỉnh Đắk Lắk. Trong đó, chỉ riêng phường Sông Cầu đã có hơn 92.800 lồng nuôi. Ông Võ Ngọc Điệp, ngư dân phường Sông Cầu chia sẻ, mật độ lồng nuôi tôm dày đặc khiến môi trường nước ô nhiễm, tôm dễ mắc bệnh, tổn thất mùa vụ cao:

“Trước kia môi trường nước thông thoáng, dễ nuôi, nhưng giờ dày đặc lồng bè, ô nhiễm nặng. Mùa nắng phải nâng lồng lên, nếu để dưới tôm chết nhiều, bà con thất thoát không ít”.

Mật độ lồng bè dày đặc cùng bất cập trong quản lý đang đặt ra thách thức lớn về môi trường, dịch bệnh cho nghề nuôi tôm hùm ở Vịnh Xuân Đài.

Ngoài áp lực môi trường, nghề nuôi tôm hùm còn bấp bênh do phụ thuộc nguồn giống nhập khẩu từ Indonesia, Philippines. Việc vận chuyển giống khó kiểm soát, nhiều hộ tự mua bán vào ban đêm, tiềm ẩn nguy cơ dịch bệnh. Thức ăn cho tôm cũng phải chở từ nhiều nơi về, chưa có điểm tập kết tập trung nên quản lý càng phức tạp. Ông Phạm Bá Tòng, hộ nuôi tôm hùm ở phường Xuân Đài, thừa nhận:

“Nuôi tôm giờ khó hơn, giá thức ăn ngày càng cao, tiêu hao nhiều, nước thì ô nhiễm. Lợi nhuận giảm rõ rệt so với trước”.

Trước thực trạng này, các phường Sông Cầu, Xuân Đài đã siết chặt quản lý, đặc biệt về môi trường. UBND phường tiến hành đánh số, lập hồ sơ lồng bè; thành lập các tổ cộng đồng để người dân cùng tự quản, hỗ trợ nhau, nâng cao trách nhiệm tập thể. Ông Huỳnh Đình Quang, Phó Chủ tịch UBND phường Sông Cầu, cho biết:

“Chúng tôi đã triển khai đánh số, tuyên truyền bà con sắp xếp lại lồng bè; đồng thời thành lập tổ cộng đồng để nâng cao quyền làm chủ, chấm dứt tình trạng nuôi trồng không phép, trái phép trên đầm, vịnh”.

Phường Xuân Đài cũng coi bảo vệ môi trường là nhiệm vụ then chốt. Ông Nguyễn Thái Hải Anh, Trưởng phòng Kinh tế - Hạ tầng phường Xuân Đài, thông tin:

“Chúng tôi kiên quyết ngăn chặn việc đưa vật liệu xuống đầm đóng mới lồng, hạn chế tối đa phát sinh lồng mới. Đồng thời triển khai thu gom rác thải từ lồng bè, đưa vào bờ xử lý để giảm ô nhiễm, từng bước thực hiện mục tiêu giảm lồng theo Đề án 190”.

Nghề nuôi tôm hùm ở Vịnh Xuân Đài, tỉnh Đắk Lắk mang lại nguồn thu nhập chủ lực cho hàng nghìn hộ dân, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn ven biển.

Lợi thế của Vịnh Xuân Đài là vùng nước mở, dòng chảy lớn, khả năng tự làm sạch tốt hơn nhiều khu vực khác. Đây là tiềm năng để phát triển thủy sản, nhưng nếu mật độ lồng bè quá cao, môi trường biển vẫn sẽ bị tổn hại lâu dài. Do đó, chính quyền địa phương đang nỗ lực cân bằng giữa phát triển thủy sản và bảo vệ hệ sinh thái, đồng thời gắn nuôi trồng với du lịch ven bờ để tạo thêm nguồn thu nhập. Ông Hồ Hồng Nam, Bí thư Đảng ủy phường Xuân Đài, cho biết:

“Chúng tôi tập trung chỉ đạo, kêu gọi đầu tư các dự án phát triển kinh tế biển, gắn du lịch trải nghiệm với du lịch biển, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương theo Nghị quyết đại hội Đảng bộ phường”.

Chính quyền phường Xuân Đài, tỉnh Đắk Lắk vận động người dân thu gom rác thải từ lồng bè, đưa vào bờ xử lý để giảm ô nhiễm nguồn nước.

Sau khi sáp nhập Đắk Lắk với Phú Yên, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk yêu cầu các phường ven vịnh rà soát, xác định rõ khu vực được giao mặt nước theo Luật Thủy sản; quy định cụ thể số lượng lồng bè cho từng hộ. Tỉnh cũng đặt mục tiêu xử lý dứt điểm tình trạng nuôi nghêu, hàu, vẹm lấn chiếm mặt nước trước năm 2026. Nếu thực hiện tốt những giải pháp đã đề ra, nghề nuôi tôm hùm tại Vịnh Xuân Đài sẽ phát triển theo hướng bền vững, vừa mang lại giá trị kinh tế cao, vừa bảo vệ môi trường biển.

Hương Lý/VOV-Tây Nguyên