Nghệ sĩ chèo Lưu Nga: Tuổi xế chiều sống ở xứ người, hạnh phúc bên con cháu

Nghệ sĩ là "cô Tấm của thế kỷ"

Nghệ sĩ Lưu Nga

Nghệ sĩ Lưu Nga - mẹ đẻ ca sĩ Bằng Kiều - tên thật là Nguyễn Thị Nga nhưng khi trở thành diễn viên kịch và nghệ sĩ hát chèo đã lấy nghệ danh là Lưu Nga. Lưu là họ của mẹ, khi ghép lại thành Lưu Nga, bà muốn ví mình như con thiên nga lưu lạc, hoặc như ánh trăng sáng về đêm, lưu lại cho đời điều gì đó thật dịu dàng, mát mẻ. Bà là một diễn viên sân khấu kiêm nghệ sĩ chèo nổi tiếng tại Hà Nội trong thập niên 1960.

Sinh ra trong một gia đình không có ai theo nghệ thuật, nhưng nghệ sĩ Lưu Nga lại có bố ruột hát tài tử, chơi đàn rất hay, lại giỏi làm thơ nên từ bé bà đã được kế thừa đam mê âm nhạc, sống trong những thanh âm điệu cổ.

Bà sở hữu giọng nói đậm chất Hà Nội thanh lịch, hát văn, quan họ và ngâm thơ rất hay.

Trước khi đến với nghệ thuật chèo, nghệ sĩ Lưu Nga từng gặt hái nhiều thành công trên sân khấu kịch nói, đạt Huy chương vàng biểu diễn chuyên nghiệp toàn quốc. Bà sở hữu giọng nói đậm chất Hà Nội thanh lịch, hát văn, quan họ và ngâm thơ rất hay, uyển chuyển trong thanh điệu, ấm áp trong âm sắc.

Đa tài như vậy nhưng nghệ sĩ Lưu Nga lại không sinh ra trong gia đình truyền thống nghệ thuật. Bà kể, dù không ai theo nghệ thuật nhưng bố bà hát rất hay, đàn rất giỏi, cụ lại làm thơ, nên chắc bà có gen từ bố. Mẹ Bằng Kiều kể: "Từ bé tôi đã có khiếu hát hay lắm rồi, hát ru em bằng những bài hát từ truyện thơ như Truyện Kiều, Phạm Công Cúc Hoa là những sách mà tôi đã mê thích và thuộc làu từ nhỏ".

Nghệ sĩ Lưu Nga

Nghệ sĩ Lưu Nga nổi tiếng nhất vai Tấm trong vở kịch "Tấm Cám" của tác giả Lưu Quang Thuận (là bố của tác giả đạo diễn Lưu Quang Vũ). Theo lời nghệ sĩ Lưu Nga kể, khi làm việc, ông rất hài lòng với cách làm việc cũng như cách ứng diễn thông minh, đầy chất nghệ sĩ, có cá tính sáng tạo của bà. Ông từng ví von bà là "cô Tấm của thế kỷ" vì tài nghệ xuất sắc khi hóa thân vào vai diễn, giúp vai Tấm trở nên sống động, nổi bật nhất thuở cuối thập niên 1960- những năm đầu thập niên 1970.

Ngoài vai diễn Tấm còn có Kịch thơ Ngọc Hân Công Chúa, vai Ngọc Hân; vai Thị Kính vở chèo Quan Âm Thị Kính… Bà đóng vai nào ra vai đó, vì bà là diễn viên kịch, biết phân tích nhân vật trước khi hóa thân vào vai diễn.

Tuổi xế chiều bình yên bên con cháu

Tuy đa tài và xinh đẹp là vậy, nhưng đường đời của nghệ sĩ Lưu Nga cũng khó khăn. Bà từng có một đời chồng đầu và hai con riêng, nhưng sớm chia tay và phải từ bỏ đam mê sân khấu đi làm xí nghiệp để một tay nuôi hai con.

Sau đó, nghệ sĩ Lưu Nga làm vợ bác sĩ Bằng Bùi (ông cũng đã có 2 người con riêng) và sinh ra Bằng Kiều. Vì cuộc sống khó khăn, nhà lại đông con nên đã có một thời gian nghệ sĩ Lưu Nga phải mở quán phở để bán.

Một tay buôn bán lo kinh tế cho cả nhà nhiều miệng ăn nhưng nghệ sĩ Lưu Nga luôn giữ cho gia đình được nề nếp, quy củ nhờ những quy tắc riêng. Thời điểm đó, đứa con nào không đi làm còn đi học thì bà nuôi nhưng đã đi làm thì phải trả tiền ăn.

Nghệ sĩ Lưu Nga cùng con cháu.

Sau này, khi các con đều trưởng thành và thành đạt, nghệ sĩ Lưu Nga quyết định sang Mỹ định cư cùng con trai là Bằng Kiều. Nhiều năm qua, bà vẫn luôn chăm sóc cho con trai từng li từng tí. Những lần con trai về Việt Nam biểu diễn, bà lại một mình trông nom nhà cửa, chăm sóc vườn cây và quán xuyến việc lớn việc nhỏ trong nhà.

Nghệ sĩ Lưu Nga cùng các bạn bè tại nhà.

Không chỉ chăm lo cho con cái, nghệ sĩ Lưu Nga còn thường xuyên giúp đỡ đồng nghiệp, cưu mang những nghệ sĩ đàn em. Chính vì vậy, bà được đông đảo nghệ sĩ yêu mến, kính trọng. Dù đã ở tuổi ngoài 80 nhưng nghệ sĩ Lưu Nga vẫn thường xuyên được các đàn em, con cháu nghệ sĩ tới thăm rồi rủ đi hội họp, chơi đây đó.

Hiện tại, nghệ sĩ Lưu Nga có cuộc sống bình yên bên con cháu. Bà trẻ đẹp so với tuổi 84 của mình. Khi có người thắc mắc về tình duyên lận đận của con trai, nghệ sĩ Lưu Nga chỉ đáp: "Bằng Kiều lao đao thì hát mới hay". Cũng trải qua những gian truân trong hôn nhân, cũng lận đận với nghề nên bà luôn hiểu và đồng cảm với con trai.

Tùng Lâm (t/h)