Nghệ sĩ Vân Phi: Con tằm lặng lẽ nhả tơ

1. Khi Hội Văn học Nghệ thuật Phú Yên tổ chức tưởng niệm tròn 1 năm nhà thơ Văn Công về miền mây trắng, nghệ sĩ Vân Phi ngâm 2 bài thơ ông sáng tác lúc sinh thời. Vẫn chất giọng trong, mượt mà truyền cảm như cách đây 40 năm, khi chị ngâm bài thơ Dòng sữa mẹ tại Hội diễn Nghệ thuật quần chúng tỉnh Phú Khánh, tổ chức tại TP Nha Trang và được trao HCB.

“Bộ sưu tập” huy chương, bằng khen của nghệ sĩ Vân Phi đã phần nào cho thấy đóng góp của chị trên lĩnh vực văn hóa, trong đó phải kể đến HCV Liên hoan hát ru các dân tộc Việt Nam lần thứ I năm 1992, HCB Liên hoan giai điệu quê hương, HCB Liên hoan sân khấu không chuyên toàn quốc khu vực phía Nam năm 2001 với vai Mí Tu trong vở ca kịch của đoàn nghệ thuật Phú Yên, HCB Liên hoan đàn và hát dân ca giai điệu quê hương lần thứ III năm 2001, tại TP Huế... Khi đó, Vân Phi vào Nam tham gia diễn kịch xong thì tức tốc ra Huế để kịp thi dân ca.

Năm 2005, Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức Liên hoan tiếng hát dân ca Việt Nam tại Cung văn hóa hữu nghị Việt - Xô, Vân Phi tham gia, được trao giải C và bằng khen. Năm đó, Vân Phi là giọng ca duy nhất của Phú Yên dự thi. Lần đầu tiên trong đời được đến Thủ đô, chị ngơ ngác, lạ lẫm... Thí sinh đoàn Nghệ An cho chị mượn trang phục phù hợp để lên sân khấu. Đó là một trong rất nhiều kỷ niệm khó quên của chị.

2. Vân Phi sinh năm 1958 nơi vùng quê Phụng Tường (xã Hòa Trị, huyện Phú Hòa). Sớm mồ côi cha nên cô bé Vân Phi phải đỡ đần mẹ và chăm lo cho đàn em nhỏ. Vân Phi làm ruộng, trông giữ trẻ, chạy chợ, may vá thuê…, cuộc sống vẫn thiếu trước hụt sau. May trời phú cho chất giọng và năng khiếu nghệ thuật nên cô thôn nữ Vân Phi tham gia những chương trình văn nghệ ở quê nhà, nhờ vậy có thêm hạt lúa đem về. Lúa ở đây là hiểu theo nghĩa đen. Hòa Trị là xã thuần nông, mỗi năm trồng 2 vụ lúa. Chính quyền khoán cho đội văn nghệ xã mỗi tháng biểu diễn 12 đêm tại các thôn phục vụ bà con xã viên và Nhân dân, chấm công điểm từng thành viên. Cuối vụ mùa, các diễn viên quy công điểm, nhận lúa.

Vân Phi đa năng. Chị hát nhạc nhẹ, hô bài chòi, ca vọng cổ, hát dân ca, ngâm thơ, tấu hài, diễn kịch, dẫn chương trình… nên lãnh được 500kg lúa mỗi vụ, tính ra bình quân cũng chỉ được gần 7kg lúa cho mỗi đêm diễn. Trong hàng chục năm, chị hoạt động nghệ thuật và nhận thù lao bằng lúa. Khán giả biết đến Vân Phi ngày càng nhiều.

Sau khi Phú Yên tái lập tỉnh, Vân Phi càng tích cực tham gia, đóng góp cho phong trào nghệ thuật quần chúng tỉnh nhà. Chị là cộng tác viên tích cực của Đội thông tin lưu động thuộc ngành Văn hóa. Cùng với các thành viên trong đội, Vân Phi như người lính xung kích trên mặt trận tuyên truyền các chủ trương đường lối, chính sách từ trung ương đến cơ sở, thông qua hoạt động văn hóa văn nghệ đến mọi tầng lớp nhân dân, nhất là bà con ở vùng sâu vùng xa. Với những đóng góp tích cực đó, chị nhiều lần được Sở VH-TT (nay là Sở VHTT&DL) khen thưởng. Năm 1995, Vân Phi được Sở VH-TT tuyển dụng.

Không chỉ hoàn thành tốt nhiệm vụ tại Đội thông tin lưu động, Vân Phi còn được nhiều cơ quan, ban ngành, đoàn thể trong tỉnh mời tham gia cộng tác mỗi khi có sự kiện lớn. Đặc biệt, chị là một trong những nghệ sĩ gắn bó với Hội thơ Nguyên tiêu Phú Yên và Đài Tiếng nói nhân dân Phú Yên. Sau này, chị còn tham gia lĩnh vực điện ảnh, đóng vai vợ một chiến sĩ cách mạng trong bộ phim Những người lính biển của đạo diễn Trần Vịnh nói về tàu Không số…

Với những đóng góp không mệt mỏi cho ngành và các chương trình phối hợp, trong đó có chương trình phối hợp với BĐBP, tại hội nghị tổng kết 20 năm thực hiện chương trình phối hợp giữa Bộ VHTT&DL với Bộ Tư lệnh BĐBP (giai đoạn 1993-2013), Vân Phi được tặng bằng khen.

Sau khi nghỉ hưu, chị Vân Phi vào Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa) sống cùng gia đình con gái, thi thoảng trở về thăm quê nhà. Nguyên tiêu vừa qua, chị trở về quê hương, gặp gỡ đồng nghiệp, ngâm thơ và đắm mình trong không khí hội thơ sau 10 năm xa vắng. Chị Vân Phi thổ lộ: “Tôi hồi hộp, run, giống như lần đầu lên sân khấu. Tôi cảm thấy rất hạnh phúc”.

NGUYỄN TƯỜNG VĂN