Nghị định 253: Quỹ hỗ trợ phát triển HTX có 'luật chơi' mới, thủ tục 3 ngày là xong

Ngày 26/9/2025, Chính phủ chính thức ban hành Nghị định số 253/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 45/2021/NĐ-CP về thành lập, tổ chức và hoạt động của Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã (HTX). Đây được xem là bước điều chỉnh quan trọng nhằm hoàn thiện khung pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các Quỹ HTX địa phương, đồng thời nâng cao hiệu quả hỗ trợ thành viên và thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể trong giai đoạn mới.

Thủ tục đăng ký Quỹ HTX địa phương được rút gọn và minh bạch.

Bổ sung thủ tục đăng ký Quỹ HTX địa phương

Một trong những điểm mới nổi bật của Nghị định 253/2025/NĐ-CP là bổ sung quy định về thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký Quỹ HTX địa phương hoạt động theo mô hình hợp tác xã. Theo đó, sau khi Hội nghị thành lập hoặc Đại hội thành viên thông qua nghị quyết, người được ủy quyền sẽ thực hiện thủ tục đăng ký tại Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã. Hồ sơ có thể nộp trực tiếp, qua dịch vụ bưu chính hoặc trực tuyến trên Hệ thống thông tin về đăng ký hợp tác xã.

Hồ sơ hợp lệ phải đáp ứng đủ điều kiện: hoàn chỉnh theo mẫu, có tên Quỹ được điền rõ ràng, thông tin người được ủy quyền và lệ phí đăng ký theo quy định (trừ trường hợp được miễn). Thời gian xử lý được rút ngắn còn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Nếu hồ sơ chưa hợp lệ, cơ quan tiếp nhận phải có văn bản thông báo yêu cầu sửa đổi, bổ sung. Người được ủy quyền có tối đa 60 ngày để hoàn thiện, nếu quá hạn hồ sơ sẽ bị hủy trên hệ thống.

Quy định mới cũng cho phép người được ủy quyền có thể đề nghị dừng thủ tục đăng ký trong quá trình xem xét. Trong trường hợp này, Cơ quan đăng ký kinh doanh sẽ hủy hồ sơ trong vòng 03 ngày làm việc kể từ khi nhận được đề nghị hợp lệ.

Nghị định mới quy định chi tiết thành phần hồ sơ đăng ký Quỹ HTX địa phương gồm: giấy đề nghị đăng ký, nghị quyết của hội nghị thành lập hoặc đại hội thành viên, điều lệ tổ chức và hoạt động, danh sách thành viên góp vốn và danh sách người đại diện theo pháp luật. Việc thanh toán lệ phí đăng ký thực hiện theo quy định hiện hành về đăng ký HTX, liên hiệp HTX, chi nhánh và văn phòng đại diện.

Đáng chú ý, Nghị định bổ sung mẫu biểu thống nhất kèm theo phụ lục, đồng thời quy định rõ thủ tục trong trường hợp thay đổi nội dung Giấy chứng nhận đăng ký. Điều này giúp chuẩn hóa quy trình, giảm bớt sai sót và bảo đảm tính minh bạch.

Một điểm mới quan trọng khác là yêu cầu công khai thông tin đăng ký Quỹ HTX địa phương hoạt động theo mô hình HTX trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp. Các thông tin được công bố bao gồm: tên Quỹ, mã số, địa chỉ trụ sở, ngành nghề kinh doanh, tên người đại diện theo pháp luật và tình trạng pháp lý. Đây là bước tiến lớn về minh bạch, giúp cơ quan quản lý, thành viên HTX và đối tác dễ dàng tra cứu, qua đó nâng cao niềm tin đối với hoạt động của Quỹ.

Ngoài ra, Nghị định 253/2025/NĐ-CP cũng bổ sung quy định về thông báo tạm ngừng hoặc tiếp tục hoạt động trở lại của Quỹ HTX địa phương. Thời hạn tạm ngừng tối đa 12 tháng cho mỗi lần thông báo, hồ sơ phải được gửi trước ít nhất 03 ngày làm việc. Cơ quan đăng ký có trách nhiệm cập nhật tình trạng pháp lý trên hệ thống, bảo đảm thông tin được phản ánh kịp thời và chính xác.

Điều 51 được sửa đổi, bổ sung, quy định rõ hơn trách nhiệm của Bộ Tài chính. Bộ sẽ hướng dẫn cơ chế quản lý tài chính, đánh giá hiệu quả hoạt động, xử lý vấn đề tài chính khi tổ chức lại hoặc chuyển đổi mô hình Quỹ HTX. Đồng thời, Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các bộ, ngành và địa phương hoàn thiện khung pháp lý, cân đối và bố trí vốn đầu tư công để bổ sung vốn điều lệ cho Quỹ HTX trung ương.

Đặc biệt, Bộ Tài chính sẽ theo dõi, kiểm tra việc sử dụng vốn ngân sách nhà nước cấp cho Quỹ HTX trung ương, bảo đảm minh bạch, đúng mục đích, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công.

Bãi bỏ, thay thế nhiều quy định không còn phù hợp

Nghị định 253/2025/NĐ-CP cũng tiến hành bãi bỏ và thay thế nhiều quy định cũ để phù hợp với bối cảnh pháp luật hiện hành. Trong đó có việc bỏ yêu cầu “chứng minh nhân dân” trong hồ sơ, thay thế bằng “thẻ căn cước” hoặc “thẻ căn cước công dân”; điều chỉnh tên gọi một số cơ quan từ “Sở Kế hoạch và Đầu tư” sang “Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tại khu vực” hoặc “Bộ Nội vụ” thay cho “Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội”. Việc chuẩn hóa này nhằm thống nhất với hệ thống pháp luật hiện tại, tránh chồng chéo và tạo thuận lợi cho thực thi.

Đồng thời, Nghị định bổ sung đối tượng Quỹ HTX địa phương hoạt động theo mô hình HTX trên Hệ thống thông tin đăng ký hợp tác xã, thay thế, chuẩn hóa hàng loạt cụm từ để đồng bộ hóa với các văn bản pháp luật mới, trong đó có Luật Các tổ chức tín dụng số 32/2024/QH15.

Việc ban hành Nghị định 253/2025/NĐ-CP có ý nghĩa quan trọng trong việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho Quỹ hỗ trợ phát triển HTX. Không chỉ đơn thuần là thủ tục hành chính, nghị định mới giúp nâng cao tính minh bạch, chuẩn hóa quy trình, tạo điều kiện thuận lợi cho HTX địa phương tiếp cận vốn, mở rộng quy mô hoạt động và nâng cao hiệu quả hỗ trợ thành viên.

Trong bối cảnh Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đang thúc đẩy mạnh mẽ phát triển kinh tế tư nhân, sự thay đổi này càng có ý nghĩa, bởi Quỹ HTX chính là công cụ để hỗ trợ thành viên, nhiều người trong số đó đang chuyển từ nông dân, hộ kinh doanh cá thể lên doanh nghiệp nhỏ và vừa. Việc tháo gỡ vướng mắc thủ tục và minh bạch hóa hoạt động sẽ khuyến khích các HTX đổi mới, đồng hành cùng kinh tế tư nhân phát triển.

Nghị định 253/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực từ ngày 26/9/2025, mở ra giai đoạn mới cho hoạt động của Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, qua đó góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của kinh tế tập thể, đồng thời tạo động lực quan trọng để thực hiện mục tiêu phát triển khu vực kinh tế tư nhân trong giai đoạn tới.

Trung Việt