Xây dựng mô hình sản xuất giống cá chim sạch bệnh
Trong bối cảnh nghề nuôi biển đang đứng trước yêu cầu đổi mới và phát triển bền vững, Dự án “Xây dựng mô hình sản xuất giống cá chim vây vàng (Trachinotus falcatus) quy mô công nghiệp, sạch bệnh phục vụ phát triển bền vững nghề nuôi biển” tại Khánh Hòa do Phân viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản Bắc Trung Bộ chủ trì thực hiện đã cho thấy tính khả thi và hiệu quả rõ rệt. Kết quả nghiệm thu cho thấy, mô hình đã mang lại những kết quả tích cực, góp phần chủ động nguồn giống chất lượng cao cho ngành thủy sản.
Hiệu quả bước đầu
Ở khu vực ương nuôi cá giống của ông Hà Văn Chung tại phường Bắc Nha Trang có hàng chục bể cá. Ông Chung cho biết, ông gắn bó với nghề ương nuôi giống thủy sản gần 20 năm qua. Ban đầu, ông làm thuê cho các hộ ương giống, sau đó ra mở riêng, chuyên ương nuôi, cung cấp giống cá bớp, cá mú, cá chẽm và cung cấp giống cá chim trong gần 10 năm qua. Ông tham gia dự án với 57 bể ương, 22 cặp cá bố mẹ đạt chuẩn. Sau nhiều tháng áp dụng quy trình, đến nay, mô hình đã thu về những kết quả rất khả quan. Cá bố mẹ nuôi ngoài biển, trứng được thu về ấp nở. Qua tính toán, các chỉ số về sinh trưởng, hao hụt… của cá con đều nằm trong ngưỡng cho phép. Sau 50 - 60 ngày ương nuôi, cá giống đạt kích cỡ xuất bán (khoảng 5cm/con). Với 22 cặp bố mẹ, mỗi năm, ông Chung thu về khoảng 1,5 triệu con cá giống. Với giá bán trung bình khoảng 3.500 đồng/con, sau khi trừ chi phí, ông thu được khoảng 1 tỷ đồng.
Ông Hà Văn Chung (bên trái) chăm sóc đàn cá giống trong bể ương nuôi.
Không đơn thuần về hiệu quả kinh tế, tham gia mô hình, ngư dân làm chủ được quy trình, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật và chuẩn hóa quá trình ương nuôi giống cá chim. “Cùng với kinh nghiệm của bản thân, việc áp dụng quy trình khoa học đã mang về hiệu quả tốt hơn. Đặc biệt, dự án đã hoàn thiện quy trình cho cá ăn - công đoạn có tính chất quyết định đến thành bại của mẻ cá ương nuôi”, ông Chung khẳng định.
Ông Lê Văn Tuấn - cán bộ kỹ thuật hỗ trợ dự án cho biết, một trong những điểm nổi bật của dự án là việc cung ứng kịp thời và đầy đủ các loại giống, vật tư, thiết bị cho các hộ dân. Hệ thống vật tư hỗ trợ bao gồm thức ăn nuôi vỗ cá bố mẹ (mực, cá tạp), kích dục tố (HCG, LRHa), động vật phù du, DHA Protein Selco, thức ăn công nghiệp cho cá hương, cùng các loại hóa chất xử lý nước và bộ test môi trường. Quá trình cấp phát được thực hiện qua nhiều đợt, đúng tiến độ mùa vụ. Tất cả vật tư đều đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng, tạo nền tảng quan trọng cho việc vận hành mô hình đúng kỹ thuật.
Chủ động nguồn giống chất lượng
Không chỉ mang lại hiệu quả bước đầu, những con cá chim vây vàng được ương nuôi từ mô hình còn hội đủ các điều kiện để được cấp “giấy khai sinh”, truy xuất nguồn gốc. Đây là yêu cầu, đòi hỏi gần như bắt buộc trong các quy định hiện hành, cũng đang là vấn đề không ít cơ sở ương nuôi giống chưa đạt được. “Toàn bộ cá bố mẹ, quy trình ương nuôi cho đến khi cá con xuất bán đều được minh chứng bằng quy trình đầy đủ. Mỗi mẻ cá xuất bán đều được cơ quan chuyên môn kiểm nghiệm các chỉ số phát triển, an toàn dịch bệnh... trước khi đến với người nuôi”, ông Hà Văn Chung nhấn mạnh.
Kỹ sư Tăng Thị Thảo - Phân viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản Bắc Trung Bộ, chủ nhiệm dự án cho biết, mô hình góp phần giải quyết việc chủ động nguồn giống chất lượng, giảm lệ thuộc vào thị trường tự do, hạn chế rủi ro dịch bệnh. Việc chủ động con giống sạch bệnh còn tạo điều kiện cho các hộ nuôi trồng thủy sản yên tâm đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, tạo thêm việc làm, nâng cao thu nhập và bảo vệ nguồn lợi tự nhiên. Trong thời gian tới, quy trình tiếp tục được hoàn thiện, trong đó có sự gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu, sản xuất giống và nuôi thương phẩm, tiến tới xây dựng chuỗi giá trị khép kín cho cá chim vây vàng - loài cá biển giàu tiềm năng xuất khẩu. Qua kết quả mô hình, phân viện đã tổ chức các lớp tập huấn nhằm trang bị kiến thức về kỹ thuật sinh sản và ương giống cá chim vây vàng cho nông dân. Trong năm 2025, mô hình sẽ được nhân rộng cho các ngư dân và tổ chức hội nghị sơ kết để ngư dân, nhà khoa học, doanh nghiệp cùng trao đổi, thảo luận và định hướng liên kết, phối hợp phát triển quy trình nuôi cá chim từ khâu cung cấp giống, nuôi và cung ứng cho thị trường trong thời gian tới.
Có thể thấy, mô hình sản xuất giống cá chim vây vàng quy mô công nghiệp đã chứng minh tính khả thi và hiệu quả. Sản lượng vượt kế hoạch, chất lượng đảm bảo, lợi nhuận cao, tác động lan tỏa rộng. Đây là bước đi thiết thực, phù hợp với định hướng thúc đẩy nuôi biển và bảo vệ nguồn lợi thủy sản, góp phần đưa nghề nuôi biển Việt Nam phát triển bền vững.
