Nghị quyết 66-NQ/TW: Cải cách thể chế tạo đà tăng trưởng bứt phá

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hồ Quốc Tuấn, Đại học Bristol (Anh) trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN tại Anh. Ảnh: Hữu Tiến/PV TTXVN tại Anh

Theo PGS. TS Hồ Quốc Tuấn, Đại học Bristol (Anh) cho biết Việt Nam khó có thể đạt được tốc độ tăng trưởng cao nếu không có những cải cách thế chế đột phá. Ông chỉ ra rằng hệ thống pháp lý và thể chế hoạt động kinh doanh trước đây là một trong những nguyên nhân cản trở tăng trưởng.

PGS. TS Hồ Quốc Tuấn đánh giá Nghị quyết 66-NQ/TW mở đường cho những thử nghiệm xây dựng hệ thống luật lệ mới, cho phép thực hiện sáng tạo trong cách thành lập cũng như thiết kế những định chế mới, khơi thông mọi nguồn lực phục vụ tăng trưởng. Theo ông, với tinh thần cải cách của Nghị quyết, các doanh nghiệp có cơ hội được thử nghiệm các mô hình mới về chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, tạo cơ sở để Việt Nam bứt phá, vượt mức tăng trưởng dưới 7,5% trước đây và đạt tăng trưởng 8% trong những năm tới.

Theo PGS. TS Hồ Quốc Tuấn, điểm quan trọng nhất của Nghị quyết là hướng tới một môi trường pháp lý trong đó doanh nghiệp tư nhân có thể cạnh tranh một cách sòng phẳng với các doanh nghiệp khác trong nền kinh tế. Ông dẫn chứng hiện nay, các doanh nghiệp nước ngoài được hưởng nhiều ưu đãi vượt trội so với doanh nghiệp tư nhân, hoặc là một số loại hình doanh nghiệp trong nước có những lợi thế trong tiếp cận vốn, đất đai, cũng như ưu đãi của chính quyền địa phương nhiều hơn so với các doanh nghiệp tư nhân vừa, nhỏ và siêu nhỏ. Môi trường cạnh tranh bình đẳng là yếu tố quan trọng để doanh nghiệp tư nhân nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh. PGS. TS Hồ Quốc Tuấn cho rằng định hướng của Nghị quyết phải được cụ thể hóa thành một hệ thống với các sáng kiến hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân cạnh tranh bình đẳng với các loại hình doanh nghiệp khác.

Chia sẻ về các kinh nghiệm quốc tế trong hoàn thiện hệ thống pháp lý gắn với chuyển đổi số, PGS. TS Hồ Quốc Tuấn cho biết Việt Nam có thể tham khảo một số kinh nghiệm phù hợp của các quốc gia trong khu vực như Singapore và Hàn Quốc. Singapore rất thành công trong triển khai chính phủ số trong khi Hàn Quốc đạt nhiều thành tựu về chuyển đổi trong một số lĩnh vực, đặc biệt về đổi mới sáng tạo, với Samsung là ví dụ điển hình. Bài học từ hai quốc gia này là đẩy mạnh và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) về đổi mới sáng tạo với những ưu đãi về thuế, hỗ trợ về nguồn lực và cơ chế thu hút nhân tài. Theo ông, đây là những bài học Việt Nam có thể tham khảo trong giai đoạn hiện nay khi đất nước đang cần thu hút nhân tài và nguồn lực tài chính để phát triển; thúc đẩy R&D cũng như cơ chế cho việc ứng dụng các nghiên cứu.

Tuy nhiên, PGS. TS Hồ Quốc Tuấn chỉ ra rằng Việt Nam ở một vị thế khác so với giai đoạn của Singapore và Hàn Quốc khi họ quyết định thay đổi trong những lĩnh vực bứt phá. Giai đoạn chuyển đổi của hai nước là chuyển đổi sản xuất điện tử hoặc chuyển đổi công nghệ số khi thương mại điện tử bắt đầu phát triển. Hiện nay, những lĩnh vực này đã phát triển khá nhiều, vì vậy Việt Nam chỉ có thể tham khảo thay vì sao chép những mô hình này bởi chúng không còn phù hợp cho giai đoạn này. PGS. TS Hồ Quốc Tuấn nhấn mạnh Việt Nam phải có lựa chọn khác, đi nhanh hơn so với cách tiếp cận của các quốc gia này.

Nói về vai trò của chuyển đổi số trong việc cải thiện hiệu quả thi hành pháp luật tại các quốc gia châu Âu, PGS. TS Hồ Quốc Tuấn cho biết chuyển đổi số giúp người dân không phải đến cơ quan hành chính để làm thủ tục giấy tờ. Mọi biểu mẫu, văn bản giấy tờ pháp luật cũng như quy định đều được đưa lên mạng với quy trình thực hiện đơn giản nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân.

Theo PGS. TS Hồ Quốc Tuấn, đơn giản hóa và minh bạch hóa thủ tục hành chính là những bài học Việt Nam có thể tham khảo từ các nước châu Âu, giúp doanh nghiệp và người dân tránh được cơ chế xin cho khi mọi quy định, thủ tục đều rõ ràng và được thực hiện trực tuyến, đặc biệt phù hợp trong giai đoạn hiện nay ở Việt Nam khi việc sáp nhập các tỉnh thành sẽ phát sinh các thủ tục giấy tờ hành chính.

Tuy nhiên, PGS. TS Hồ Quốc Tuấn lưu ý quá trình chuyển đổi số này đòi hỏi đổi mới về công nghệ, không đơn thuần là việc đưa tất cả văn bản pháp luật lên trang mạng, bởi điều này sẽ không giúp người dân tìm được những quy định họ cần. Ông cho biết đổi mới công nghệ số, trong đó có công nghệ trí tuệ nhân tạo, mở ra cơ hội cho những ứng dụng của chuyển đổi số và công nghệ số trong hành chính, giúp người dân tìm kiếm nhanh những thủ tục liên quan và không cần đến cơ quan công quyền, mang lại hiệu quả thiết thực, tiết kiệm thời gian, công sức và chi phí cho xã hội.

Minh Hợp - Hữu Tiến - Phong Hà (TTXVN)