Xóa độc quyền sản xuất vàng miếng: Giá vàng liệu có 'hạ nhiệt'?

Cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng bị bãi bỏ

Xóa bỏ độc quyền, siết chặt quản lý

Mặc dù Nghị định 232/2025 đã xóa bỏ độc quyền Nhà nước đối với việc sản xuất vàng miếng và xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng, nhưng theo đánh giá của luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, Trọng tài viên VIAC điều này không đồng nghĩa với việc "mở bung" thị trường, mà vẫn chỉ là hé mở. Diễn đạt bằng con số, nếu coi đóng cửa là 0%, mở toang là 100%, thì chính sách mới mở cửa đâu đó 50%.

Nguyên do là Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vẫn kiểm soát rất chặt việc sản xuất vàng miếng và nhập khẩu vàng nguyên liệu. Cụ thể, doanh nghiệp muốn sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng, không vi phạm hành chính chưa khắc phục, có quy trình nội bộ về sản xuất và kiểm soát chất lượng.

Ngân hàng thương mại muốn sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ tối thiểu 50.000 tỷ đồng, cùng các điều kiện tương tự.

Quan trọng hơn, đó chỉ là điều kiện cần, còn điều kiện đủ là phải được cấp giấy phép kinh doanh mua bán vàng miếng. Tương tự, với việc nhập khẩu vàng nguyên liệu, xuất nhập khẩu vàng miếng, NHNN cũng sẽ cấp hạn mức hàng năm và giấy phép từng lần cho doanh nghiệp, ngân hàng thương mại.

Như vậy, có thể thấy quy mô "mở cửa" là khá hạn chế. Đơn cử theo quy mô vốn điều lệ hiện hành, chỉ có một số doanh nghiệp đáp ứng được quy định, như: PNJ, DOJI, SJC. Tương tự, chỉ một số ngân hàng đáp ứng được quy định về vốn như: Vietcombank, VietinBank, Agribank, BIDV, Techcombank, VPBank, MB,…

Đó là chưa kể việc cấp hạn mức từng năm, giấy phép từng lần mang ý nghĩa "cân đong đo đếm" tới từng lượng vàng.

"Trước đây NHNN tự quyết định sản xuất cụ thể bao nhiêu miếng vàng thì giờ giao cho một số ít công ty tự quyết, nhưng vẫn là người quyết định tổng sản lượng vàng miếng thông qua việc cấp phép từ nguyên liệu nhập khẩu đầu vào cho đến việc đầu ra là đúc, rập cụ thể vàng miếng”, luật sư Trương Thanh Đức nói và đánh giá Nhà nước vẫn quản rất chặt việc cấp phép xuất nhập khẩu vàng miếng, nhập vàng nguyên liệu.

Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, Trọng tài viên VIAC. Ảnh: Đình Huy

Cũng theo Giám đốc Công ty Luật ANVI, trên thực tế, không phải ngân hàng nào cũng muốn sản xuất - xuất nhập khẩu vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu, vì nhiều lý do như: quy mô không lớn nên lời lãi không nhiều, tốn kém nguồn lực và quan trọng nhất là không hỗ trợ cho hoạt động cốt lõi của ngân hàng.

Luật sư Đức cho rằng việc nới lỏng có kiểm soát đối với thị trường vàng của Nhà nước ở Nghị định 232/2025 là bước đi hợp lý, bởi tâm lý "sùng" vàng ở Việt Nam vẫn rất mạnh mẽ.

Trong bối cảnh tiền rẻ, nếu cho sản xuất, xuất nhập khẩu, mua bán thoải mái thì hoàn toàn có thể đưa đến tình trạng người dân, tổ chức kinh doanh đổ xô mua bán vàng, khiến nền kinh tế đối mặt với nguy cơ bất ổn.

"Nghị định 24/2012 có ý nghĩa quan trọng đối với việc giữ ổn định kinh tế vĩ mô. Vì vậy Nghị định 232/2025 dẫu sửa đổi một số điểm của Nghị định 24/2012 nhưng vẫn kế thừa tinh thần quản lý chặt chẽ thị trường vàng nói chung và vàng miếng nói riêng.

Điều đó là cần thiết, không thể vì bối cảnh thay đổi nhiều là thả cửa ngay được. Còn trong tương lai, khi nền tảng vĩ mô đã chắc chắn, giá trị đồng nội tệ đã vững mạnh, dân không còn ‘nghiện’ vàng thì chẳng lý gì không nới lỏng cho đến lúc tự do hóa thị trường", luật sư Trương Thanh Đức nói.

Giá vàng sẽ giảm

Dù việc "mở cửa" thị trường vàng còn hạn chế, song giới chuyên gia nhận định Nghị định 232/2025 sẽ khiến giá vàng "hạ nhiệt" trong thời gian tới.

Nguyên nhân là từ nay trở đi, các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại đáp ứng điều kiện sẽ cung ứng ra thị trường vàng nhiều sản phẩm mới có chất lượng bảo đảm. Nguồn cung gia tăng, mức độ cạnh tranh cũng được nâng lên, giá vàng sẽ thôi "nhảy múa".

Điều quan trọng hơn cả là với Nghị định 232/2025, tâm lý người dân sẽ thay đổi đáng kể, tâm lý "chuộng" vàng giảm bớt. Cảnh tượng xếp hàng, chen lấn, bị giới hạn số lượng vàng mỗi lần giao dịch cũng sẽ không còn. Giá vàng mất đi động lực từ phía cầu, khả năng giảm là rất lớn.

Việc xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng được sẽ giúp giá vàng "hạ nhiệt" trong thời gian tới. Ảnh: HT

Tuy vậy, luật sư Trương Thanh Đức lưu ý rằng, giá vàng là một biến số, rất khó đoán định. Ngoài phụ thuộc vào quyết sách của Nhà nước, giá vàng còn có tính quốc tế hóa cao, chịu ảnh hưởng chính từ giá vàng thế giới liên quan đến các biến động chính trị - kinh tế toàn cầu.

Vì vậy, dù có lực kéo giảm, nhưng mức độ chênh lệch giá vàng với thế giới giảm tới đâu, bao giờ giảm vẫn cần quan sát, chờ đợi thêm.

Vị luật sư cũng cho rằng trong bối cảnh hiện nay, nhà đầu tư vàng nên linh hoạt ra quyết định, tùy theo mục tiêu tích sản hay đầu tư sinh lợi của mình, thay vì tiếp tục theo đuổi các quan điểm đã được hình thành trong giai đoạn trước đây.

Ghi nhận cho thấy, sáng 27/8, một ngày sau khi Nghị định 232/2025 được công bố, giá vàng vẫn gia tăng. Giá vàng miếng SJC tăng lên mức 126 triệu đồng/lượng chiều mua vào và 128 triệu đồng/lượng chiều bán ra. Đây cũng là mức giá cao nhất từ trước đến nay của vàng miếng SJC.

Giá vàng nhẫn cũng tăng tương ứng. Tại SJC, giá vàng nhẫn được nâng lên mức 119,9 triệu đồng/lượng chiều mua vào và 122,4 triệu đồng/lượng chiều bán ra.

Điều này phản ánh tính chất biến động mạnh mẽ, khó đoán định của giá vàng, độ trễ trong tác động của chính sách, cũng cho thấy việc giá vàng giảm vẫn còn là một kỳ vọng.

Hải Thu