Nghị quyết mới tạo khuôn khổ pháp lý, tự chịu trách nhiệm để phát triển TP.HCM
Nghị quyết mới sẽ mở rộng phân cấp, phân quyền cho TP.HCM trong các lĩnh vực như: đầu tư, tài chính ngân sách, quản lý đô thị, tài nguyên môi trường, về văn hóa xã hội….
Nghị quyết số 31 ngày 31/12/2022 của Bộ Chính trị về phát triển TP.HCM định hướng, mục tiêu đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, TP.HCM là đô thị phát triển ngang tầm các đô thị lớn trên thế giới, là trung tâm kinh tế, tài chính, dịch vụ của châu Á.
Để hiện thực hóa chủ trương này của Bộ Chính trị, Chính phủ đang trình Quốc hội Nghị quyết mới với những cơ chế vượt trội thay thế cho Nghị quyết 54 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM.
TP.HCM được định hướng là trung tâm tài chính của châu Á, động lực tăng trưởng của Vùng và cả nước (Ảnh: H.K)
Nghị quyết phải đi trước một bước
Nghị quyết 54 năm 2017 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM góp phần giúp thành phố tăng trưởng từ 7,22% giai đoạn 2011-2015 lên mức 7,72% trong giai đoạn 2016-2019.
Từ cơ chế, chính sách đặc thù, TP.HCM đã chủ động thực hiện các dự án đầu tư công theo chủ trương của HĐND TP, giúp thành phố triển khai nhanh hơn các dự án đầu tư công nhóm A với tổng mức vốn đầu tư hơn 12.900 tỷ đồng như dự án: Xây dựng Nhà hát giao hưởng, Nhạc và Vũ kịch; Xây dựng trung tâm điều hành đô thị thông minh của TP.HCM…
Song song đó, chính sách thu nhập tăng thêm cũng góp phần cải thiện đời sống của cán bộ, công chức, viên chức. Cơ chế ủy quyền cho các cơ quan chuyên môn, địa phương phát huy hiệu quả, phù hợp với đặc điểm, thế mạnh của từng địa phương….
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai Nghị quyết 54, hiệu quả mang lại vẫn chưa như mong muốn. Trong đó, lớn nhất là nguồn thu từ cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước, từ bán tài sản công gắn liền với đất, hay nguồn thu từ thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chưa được thực hiện triệt để. Chính sách huy động nguồn lực trong phát triển hạ tầng còn hạn chế...
TP.HCM phải đảm bảo vai trò hạt nhân trong phát triển của Vùng (Ảnh: H.K)
Những hạn chế trong triển khai Nghị quyết 54 của TP.HCM không chỉ bởi do yếu tố con người mà từ cơ chế chính sách, từ sự chồng chéo trong quy định của pháp luật. Vì vậy đã đến lúc phải thay thế Nghị quyết 54 bằng một nghị quyết mới cho TP. HCM phát triển như kỳ vọng.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, Nghị quyết 54 phải sửa đổi và phải đi trước một bước thì mới giải quyết được. Hiện nay “cái áo” đối với TP.HCM đang mặc chật hẹp lâu rồi, khoảng 4-5 năm nay nhưng chưa giải quyết được, thì lúc này phải tập trung giải quyết.
"Đã có lúc chúng ta mong muốn có luật nhưng chưa được thì bây giờ ít nhất có Nghị quyết", Phó Thủ tướng cho biết.
Nâng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm
TP.HCM được kỳ vọng sẽ là đô thị phát triển ngang tầm các đô thị lớn trên thế giới, trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, dịch vụ của châu Á; là hạt nhân, cực tăng trưởng, dẫn dắt kinh tế của Vùng, của cả nước. Chính bởi vậy, khi tổng kết 5 năm Nghị quyết 54, Quốc hội đã yêu cầu Chính phủ và TP.HCM xây dựng một Nghị quyết mới với tư duy đột phá, với một số cơ chế, chính sách đặc thù để thành phố phát triển.
Dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ trì phối hợp với TP.HCM cùng các Bộ, ngành Trung ương xây dựng và đang trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết mới. Dự thảo này quán triệt theo tinh thần của Nghị quyết 24, Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị về phát triển vùng Đông Nam Bộ, phát triển TP.HCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Ông Phan Văn Mãi - Chủ tịch UBND TP.HCM cho biết, dự thảo Nghị quyết mới về TP.HCM tập trung vào hai nhóm vấn đề. Nhóm thứ nhất là cơ chế chính sách đột phá, vượt trội để giúp TP.HCM khai thác tiềm năng, nguồn lực để phát triển. Nhóm thứ hai là cơ chế phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn để tạo sự chủ động cho TP.HCM trong triển khai các chủ trương, chính sách.
"Thành phố mong muốn nghị quyết lần này tạo khuôn khổ pháp lý toàn diện hơn để giúp cho các sáng kiến, những suy nghĩ, dám nghĩ, dám làm và có cơ sở thực hiện. Cán bộ các cơ quan được bảo vệ để làm tốt hơn", ông Phan Văn Mãi cho biết.
Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi - ảnh Hà Khánh.
Theo Tiến sĩ Trần Du Lịch, thành viên Tổ tư vấn của Thủ tướng, Nghị quyết mới sẽ mở rộng phân cấp, phân quyền cho TP.HCM trong các lĩnh vực như: đầu tư, tài chính ngân sách, quản lý đô thị, tài nguyên môi trường, về văn hóa xã hội…. Từ đó giúp thành phố chủ động, sáng tạo và đặc biệt là tự chịu trách nhiệm trong quản lý Nhà nước trên địa bàn ở một số lĩnh vực mà trước đây thuộc thẩm quyền của Bộ, ngành Trung ương hoặc thẩm quyền của Chính phủ.
Đặc biệt là vấn đề tổ chức bộ máy chính quyền, cùng với một cơ chế cho TP.Thủ Đức. Riêng với TP.Thủ Đức rất cần một cơ chế mở rộng phân cấp, phân quyền cao hơn quy định hiện nay, để giúp TP.Thủ Đức tự chủ hơn trong vận hành và phát triển.
TS Trần Du Lịch khẳng định: "Đây là một Nghị quyết tương đối mang tính hệ thống về cơ chế, chính sách; phù hợp với quy mô một đô thị trên 10 triệu dân như TP.HCM. Nếu thực thi được như vậy, đây là lần đầu tiên thành phố có một cơ chế phù hợp với mô hình chính quyền đô thị, một siêu đô thị như TP.HCM".
Tiến sĩ Trần Du Lịch, thành viên Tổ tư vấn của Thủ tướng.
Một trong những nội dung rất quan trọng của dự thảo Nghị quyết mới thay thế Nghị quyết 54, đó là để tạo đột phá cho TP.HCM, Chính phủ đã xây dựng một cơ chế thí điểm các chính sách mà hiện nay luật chưa quy định, hoặc đã quy định nhưng không còn phù hợp với thực tiễn nhưng thấy cần thiết cho sự phát triển của TP.HCM.
Theo nhiều chuyên gia, việc thực hiện cơ chế thí điểm rất phù hợp với xu thế phát triển của các quốc gia trên thế giới. Và nếu những cơ chế, chính sách thí điểm thành công hoàn toàn mở rộng ra các địa phương, từ đó góp phần giúp đất nước phát triển toàn diện./.
