Nghi vấn minh bạch trong sao kê của DOGE

Tỷ phú Elon Musk, đồng lãnh đạo Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE). Ảnh: Reuters.

Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE) do ông Elon Musk đồng lãnh đạo đã công bố báo cáo cắt giảm chi tiêu liên bang lần thứ ba vào đầu tháng 3, nâng tổng số tiền tiết kiệm được cho chính phủ lên 105 tỷ USD, tăng đáng kể so với con số 65 tỷ USD trong báo cáo trước.

Tuy nhiên, tính xác thực của con số này vẫn chưa thể kiểm chứng do cơ quan này chỉ công bố một phần nhỏ tài liệu chứng minh, theo ABC News.

Việc tiết kiệm chi tiêu liên bang là một trong những trọng tâm chính sách của DOGE nhằm cải tổ bộ máy hành chính. Dù vậy, báo cáo của cơ quan này liên tục bị điều chỉnh, với nhiều hợp đồng bị xóa khỏi danh sách tiết kiệm sau khi giới truyền thông và các chuyên gia tài chính đặt nghi vấn về tính chính xác của số liệu.

Danh sách cắt giảm chứa nhiều lỗ hổng

Trong báo cáo, DOGE liệt kê 2.334 hợp đồng bị hủy với số tiền tiết kiệm ước tính là 8,8 tỷ USD. Con số này thực tế thấp hơn mức 9,6 tỷ USD từ 2.299 hợp đồng được công bố tuần trước đó, cho thấy sự thiếu nhất quán trong việc xác định mức tiết kiệm thực tế.

Một trong những trường hợp đáng chú ý là hợp đồng lớn nhất trong danh sách - một thỏa thuận trị giá 1,9 tỷ USD của Sở Thuế vụ Mỹ (IRS) liên quan đến hiện đại hóa công nghệ thông tin.

Hợp đồng này đã bị xóa khỏi danh sách tiết kiệm của DOGE sau khi nhà thầu Centennial Technologies xác nhận với New York Times rằng hợp đồng thực chất đã bị hủy từ thời chính quyền cựu Tổng thống Biden.

Hợp đồng hiện đại hóa công nghệ thông tin giữa IRS và Centennial Technologies được xác nhận là đã bị hủy từ trước khi DOGE tiến hành cắt giảm. Ảnh: Reuters.

Ngoài ra, DOGE cũng đã phải sửa đổi một sai sót nghiêm trọng trong báo cáo trước đó, khi mức tiết kiệm từ một hợp đồng bị hủy được giảm từ 8 tỷ USD xuống chỉ còn 8 triệu USD. Theo giới phân tích, điều này đặt ra câu hỏi về độ chính xác trong phương pháp tính toán của cơ quan này.

Một số hợp đồng khác cũng đã bị loại bỏ khỏi danh sách, bao gồm hợp đồng trị giá 150 triệu USD của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) với sáng kiến "Hoạt động Tương lai châu Á" và hợp đồng 149 triệu USD của Viện Y tế Quốc gia (NIH). Cả hai hợp đồng này đều không có phản hồi chính thức từ các đơn vị liên quan khi được truyền thông liên hệ.

Bên cạnh việc cắt giảm hợp đồng, DOGE còn báo cáo đã tiết kiệm 660 triệu USD từ việc chấm dứt các hợp đồng thuê bất động sản thuộc Tổng cục Dịch vụ Hành chính (GSA).

Tuy nhiên, khác với những báo cáo trước đây, phần lớn các hợp đồng bất động sản bị hủy lần này không ghi rõ cơ quan chủ quản, làm giảm tính minh bạch của thông tin, theo ABC News.

Một văn phòng trống trơn ở San Francisco sau đợt cắt giảm hợp đồng thuê bất động sản của DOGE. Ảnh: Reuters.

Ngoài ra, DOGE cũng tuyên bố đã chấm dứt 3.389 khoản trợ cấp liên bang, tiết kiệm 10,3 tỷ USD. Trong đó, phần lớn đến từ USAID (8,7 tỷ USD) và Bộ Ngoại giao (1,1 tỷ USD).

Dẫu vậy, các báo cáo chỉ liệt kê tên cơ quan cấp phát mà không có thông tin chi tiết về mục đích của những khoản trợ cấp bị cắt giảm.

Mức độ hiệu quả của DOGE

Dù danh sách cắt giảm hợp đồng khá dài, một số nhà phân tích tài chính cho rằng không phải tất cả khoản này đều thực sự giúp tiết kiệm ngân sách liên bang.

Theo báo cáo mới nhất, hơn 940 hợp đồng mà DOGE tuyên bố đã bị hủy thực tế đã hoàn thành toàn bộ nghĩa vụ tài chính, đồng nghĩa rằng khoảng 40% hợp đồng bị cắt không giúp giảm ngân sách chính phủ.

Khi được ABC News hỏi về vấn đề này, một quan chức Nhà Trắng giải thích rằng DOGE áp dụng cách tính truyền thống, tức là chỉ trừ đi số tiền đã được cam kết từ mức trần hợp đồng, dù trên thực tế nhiều hợp đồng có mức trần cao hơn nhiều so với số tiền dự kiến chi tiêu.

Dù đối mặt với nhiều tranh cãi, DOGE vẫn tiếp tục công bố danh sách hợp đồng bị hủy mới trong tuần qua. Một trong số đó là hợp đồng trị giá 256 triệu USD của USAID cho sáng kiến "Xây dựng Niềm tin Ukraine" với số tiền tiết kiệm được cho là 170 triệu USD.

Ngoài ra, DOGE cũng tuyên bố đã chấm dứt chương trình Đào tạo Y tế Toàn cầu USAID, một sáng kiến đáng lẽ kéo dài đến năm 2029 với ngân sách 682 triệu USD. Theo báo cáo, việc hủy bỏ chương trình này giúp tiết kiệm 284 triệu USD.

Hợp đồng lớn nhất được liệt kê tuần này là một thỏa thuận dịch vụ công nghệ thông tin bảy năm giữa USAID và nhà thầu Salient CRGT Inc., với mức trần 597 triệu USD. DOGE không công bố số tiền tiết kiệm cụ thể từ hợp đồng này.

DOGE báo cáo đã cắt giảm một loạt khoản chi của USAID. Ảnh: Reuters.

Ban đầu, DOGE tuyên bố sẽ cập nhật báo cáo hai lần một tuần để đảm bảo tính minh bạch. Tuy nhiên, báo cáo mới nhất vẫn được công bố sau một tuần, giống như hai báo cáo trước đó. Điều này làm dấy lên lo ngại về khả năng cung cấp thông tin kịp thời của cơ quan này.

Bất chấp những tuyên bố mạnh mẽ về việc tiết kiệm ngân sách liên bang, DOGE vẫn chưa thể chứng minh đầy đủ tính chính xác của số liệu công bố.

Việc thay đổi danh sách hợp đồng bị hủy, cùng với sự thiếu minh bạch trong các khoản trợ cấp và hợp đồng bất động sản, tiếp tục đặt ra câu hỏi về tính hiệu quả thực sự của chương trình cắt giảm chi tiêu này.

Khi được hỏi về vấn đề này, một số chuyên gia tài chính cảnh báo rằng các sai sót và thiếu sót trong báo cáo có thể làm suy giảm niềm tin vào nỗ lực cải cách của DOGE.

"Việc tiết kiệm ngân sách là điều cần thiết, nhưng điều quan trọng không kém là phải đảm bảo tính minh bạch và độ chính xác của thông tin", ABC News dẫn lời một chuyên gia kinh tế nhận định.

Đại Hoàng