Nghi vấn thảm kịch bị ém nhẹm

Theo The New York Times, quân đội Mỹ vẫn luôn khẳng định các cuộc không kích nhằm vào IS là “chiến dịch ném bom chính xác và nhân đạo nhất” trong lịch sử của lực lượng này. Tất cả báo cáo về thương vong của thường dân đều được điều tra và mọi kết quả điều tra đều được công khai.

Thế nhưng, các cuộc không kích của quân đội Mỹ tại thị trấn Baghuz của Syria vào ngày 18-3-2019 lại cho thấy điều ngược lại.

Phóng viên của The New York Times đã tiến hành một cuộc điều tra trong nhiều tháng liền dựa trên những tài liệu mật thu thập được cũng như các cuộc phỏng vấn với những quan chức giấu tên có liên quan trực tiếp tới vụ việc.

The New York Times phát hiện ra rằng, trong giai đoạn cuối của cuộc chiến chống IS tại Syria, vào ngày 18-3-2019, khi đang tìm kiếm các mục tiêu quân sự tại thị trấn Baghuz, máy bay không người lái của quân đội Mỹ đã ném bom trúng một đám đông thường dân toàn là phụ nữ và trẻ em.

Đánh giá thiệt hại sơ bộ cho thấy, có khoảng 70 thường dân đã thiệt mạng. Đây được xem là một trong những vụ tấn công gây nhiều thương vong nhất cho thường dân trong cuộc chiến chống IS của Mỹ.

Cảnh người dân tháo chạy khỏi giao tranh tại thị trấn Baghuz của Syria vào ngày 18-3-2019. Ảnh: Getty Images

Giới chức quân sự Mỹ được cho là gần như đều nắm bắt được con số thương vong ngay lập tức. Thế nhưng, quân đội Mỹ lại tiến hành các động thái nhằm bưng bít thông tin về thảm kịch.

“Số người thiệt mạng bị hạ xuống. Các báo cáo bị trì hoãn, “tẩy trắng” và được đóng dấu mật. Lực lượng liên quân do Mỹ dẫn đầu đã cho xe ủi san phẳng hiện trường. Giới lãnh đạo chóp bu không được thông báo về vụ việc. Một cuộc điều tra độc lập, toàn diện chưa bao giờ được tiến hành”, The New York Times khẳng định.

Theo The New York Times, trong chiến dịch chống IS tại Syria và Iraq, quân đội Mỹ đã tiến hành gần 1.000 cuộc không kích hồi năm 2019, sử dụng 4.729 quả bom và tên lửa. Công bố chính thức của quân đội Mỹ về số thường dân thiệt mạng trong các cuộc không kích trong cả năm 2019 chỉ là 22 người. Và tất nhiên là các cuộc không kích tại thị trấn Baghuz vào ngày 18-3-2019 không hề được quân đội Mỹ đề cập đến.

The New York Times phát hiện các cuộc không kích tại thị trấn Baghuz do một đơn vị bí mật của quân đội Mỹ có tên là Lực lượng đặc nhiệm số 9 tiến hành.

Đơn vị này hoạt động bí mật tới mức “nhiều lúc thậm chí không hề thông báo cho các đơn vị đối tác trong quân đội Mỹ” về hành động của họ. Trong trường hợp Baghuz, Bộ tư lệnh Không quân Mỹ đóng tại Qatar không hề hay biết về vụ tấn công.

The New York Times đã gửi kết quả điều tra cho Bộ chỉ huy Trung tâm của quân đội Mỹ (CENTCOM)-cơ quan giám sát các chiến dịch quân sự của nước này tại Trung Đông. Lần đầu tiên, CENTCOM thừa nhận về vụ việc xảy ra tại thị trấn Baghuz. CENTCOM cho biết, có tới 80 người thiệt mạng, trong đó có 16 tay súng IS và 4 thường dân.

Đối với 60 người thiệt mạng còn lại, CENTCOM cho rằng không rõ họ có phải là thường dân hay không, “một phần là bởi vì phụ nữ và trẻ em trong khu vực do IS kiểm soát có những lúc cũng được trang bị vũ khí để chiến đấu”.

Phát ngôn viên của Lầu Năm Góc John F.Kirby cho biết, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin mới đây đã chỉ đạo tiến hành điều tra vụ việc. Tướng Michael X.Garrett, Tư lệnh các lực lượng Lục quân Mỹ được giao phụ trách cuộc điều tra kéo dài 90 ngày này.

Theo ông Kirby, quyết định điều tra được ông chủ Lầu Năm Góc đưa ra sau cuộc thảo luận với tướng Kenneth F.McKenzie Jr, Tư lệnh CENTCOM, “phản ánh thái độ xem xét vấn đề một cách nghiêm túc” của Bộ trưởng Austin. Lầu Năm Góc đã thông báo quyết định điều tra với Quốc hội Mỹ. Các Ủy ban Quân vụ của Thượng viện và Hạ viện Mỹ xác nhận cũng đang tiến hành điều tra vụ việc.

Mặc dù vậy, The New York Times cho biết, nhiều chuyên gia quân sự đã lên tiếng chỉ trích Lầu Năm Góc vì không yêu cầu tiến hành điều tra độc lập đối với các cuộc không kích tại thị trấn Baghuz.

“Một lần nữa, chúng ta sẽ lại được yêu cầu phải tin rằng quân đội Mỹ có thể tự đánh giá công việc của mình. Tôi đã thấy có nhiều cuộc điều tra về thương vong đối với thường dân tại Afghanistan, Iraq và Syria. Và kết quả là không có cuộc điều tra nào trong số này bắt ai đó phải chịu trách nhiệm”, bà Sarah Holewinski, cựu cố vấn cao cấp của Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ nhận xét.

HOÀNG VŨ