Nghịch lý ở trung tâm cần sa của châu Âu

Cảnh sát đã đột kích 662 cơ sở trồng cần sa ở khu tự trị Catalonia thuộc Tây Ban Nha vào năm 2021, tức là trung bình 2 vụ mỗi ngày. Con số này gần gấp đôi số vụ đột kích với năm 2020 và gần gấp 3 lần so với năm 2016.

Cần sa phổ biến ở Catalonia

Joan Carles Granja, một sĩ quan thuộc lực lượng cảnh sát Catalonia, nói rằng khí hậu của Catalonia lý tưởng cho sự phát triển của cần sa. Ngoài ra, nhiều tòa nhà vẫn trống trải sau cuộc khủng hoảng tài chính 2008, nên các băng nhóm tội phạm đã lợi dụng để trồng cần sa.

Tây Ban Nha có vị trí địa lý chiến lược đối với các loại ma túy mà giới tội phạm nhập lậu vào châu Âu từ châu Phi và châu Mỹ. Nhưng đối với hoạt động trồng cần sa, Catalonia là nơi thích hợp vì nó gần các thị trường mà giới tội phạm hướng tới (chẳng hạn như Pháp). Vì thế, giới truyền thông thường gọi Catalonia là "trung tâm cần sa của châu Âu".

Cảnh sát cảnh báo về sự gia tăng mạnh của hành vi phạm pháp liên quan đến cần sa, với số người bị bắt vào năm ngoái tăng gần gấp đôi so với năm năm trước. Gần một nửa số người bị bắt năm ngoái không có tiền án, tiền sự, cho thấy nhiều người chưa từng “nhúng chàm” đã tham gia hoạt động buôn cần sa trong thời gian gần đây.

“Yếu tố khác khiến Catalonia trở thành tâm điểm của hoạt động sản xuất cần sa là nạn thất nghiệp. Tỷ lệ thất nghiệp ở đây lên tới 10,16% trong quý cuối cùng của năm 2021, trong khi ở những người từ 16 tuổi đến 24 tuổi, con số này là 27%”, Joan Carles Granja nói.

Cảnh sát ở vùng tự trị Catalonia của Tây Ban Nha. Ảnh: The New York Times

Cần sa cũng là chất gây nghiện phổ biến nhất ở Catalonia, sau rượu và thuốc lá. Tiến sĩ Joan Colom, người phụ trách các chính sách cai nghiện ma túy của chính quyền Catalonia, nói: “Hơn 30% dân số đã thử cần sa trong ít nhất một thời điểm. 25% trong số những người từ 15 đến 29 tuổi đã thử nó trong tháng qua”.

Nhưng vì sao số vụ phạm pháp tăng khi cần sa hiện diện ở mọi nơi? Barcelona, một trong 4 tỉnh thuộc Catalonia, nổi tiếng với các câu lạc bộ cần sa. Người dân ở đây sẽ không cảm thấy ngạc nhiên khi gặp bạn bè ở câu lạc bộ cần sa khi họ ra phố.

Joan Bertomeu, luật sư chuyên về các vấn đề pháp lý liên quan tới chất gây nghiện của công ty luật Brotsanbert ở Valencia, giải thích: “Luật trừng phạt hành vi trồng hoặc tàng trữ cần để phục vụ hoạt động buôn lậu, coi đó là tội hình sự gây hại tới sức khỏe cộng đồng. "Nếu bạn hút cần sa trên phố hoặc để cần sa trong túi khi gặp cảnh sát, bạn có thể bị xử phạt theo luật hành chính, nhưng không phải luật hình sự. Trong trường hợp cảnh sát kiểm tra nhà bạn và thấy bạn để cần sa vào túi, họ có thể nghĩ bạn đang trồng cần sa để bán".

Thực trạng ấy khiến các câu lạc bộ cần sa - theo lý thuyết thuộc lĩnh vực tư nhân phi lợi nhuận - lọt vào vùng xám pháp lý. Có thể họ sẽ buộc phải đóng cửa vào một thời điểm bất kỳ nếu luật không thay đổi theo hướng có lợi cho họ.

Vấn đề cần sa trong chính trường

Tình hình ở Catalonia có vẻ kỳ lạ, bởi hiện nay công chúng chấp nhận cần sa, ít nhất là đối với mục đích chữa bệnh. Nhưng để thay đổi luật, Quốc hội Tây Ban Nha sẽ phải hợp pháp hóa việc sử dụng cần sa. Chính quyền Catalonia đã cố gắng thay đổi luật nhưng không có thẩm quyền để làm như vậy. Vì thế, tất cả nỗ lực hợp pháp hóa sử dụng cần sa vì sức khỏe cộng đồng ở Catalonia đã bị tòa án bác bỏ.

Quốc hội Tây Ban Nha có một ủy ban chuyên trách về cần sa y tế, nhưng đến nay, các nghị sĩ vẫn thiếu ý chí chính trị trong việc hợp pháp hóa nó, đặc biệt là trong giới cực hữu và những người thuộc đảng Xã hội, dù họ không còn phản đối việc sử dụng cần sa để chữa bệnh.

Đảng cánh tả Esquerra Republicana, một liên minh trong chính quyền Catalonia, từng trình lên Quốc hội Tây Ban Nha một dự thảo luật nhằm hợp pháp hóa sử dụng cần sa. Họ lập luận rằng việc đó sẽ hỗ trợ nỗ lực chống mafia buôn lậu cần sa. Tuy nhiên, Quốc hội đã bác dự thảo.

Kiến Văn