Nghịch lý về vai trò của tỷ phú Elon Musk trong Nhà Trắng

Vai trò của tỷ phú Elon Musk trong Nhà Trắng được cho là khá mơ hồ

Trên mạng xã hội X, tỷ phú công nghệ Elon Musk tự nhận là được giao sứ mệnh cao quý từ trực tiếp Tổng thống Donald Trump, rằng ông sẽ sử dụng “Bộ Hiệu quả Chính phủ” (DOGE) để phá bỏ các bộ máy quan liêu liên bang, hủy bỏ các chương trình do người nộp thuế tài trợ và chuyển đổi các thể chế của Washington. Nhưng theo Politico, Nhà Trắng ngày càng có nhiều thông điệp công khai rằng, ông Elon Musk chỉ là một cố vấn thông thường, nói cách khác là một “nhân viên” không có mối liên hệ trực tiếp nào với hoạt động DOGE và không có quyền ra quyết định.

Đơn cử hôm 18-2, Nhà Trắng khẳng định, DOGE chỉ đưa ra các khuyến nghị được chuyển đến ông Donald Trump và được các bộ trưởng nội các thực hiện. Tuy nhiên, đến tối cùng ngày, ông Elon Musk đã ngồi cạnh ông Donald Trump trong một cuộc phỏng vấn được ghi hình trước trên Fox News, mô tả mối quan hệ đặc biệt của 2 người và những nỗ lực của ông về cơ bản là thực thi các sắc lệnh hành pháp của Tổng thống nhằm tái thiết bộ máy quan liêu của liên bang.

1 tháng sau nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump, “người quản lý” chính thức của DOGE vẫn chưa được biết đến. Vai trò cụ thể của “Bộ” này trong các nỗ lực giải thể các cơ quan, sa thải nhân viên, cắt giảm các chương trình vẫn chưa rõ ràng. Và đội ngũ nhân viên trung tâm của DOGE lại được đặt tại Văn phòng điều hành của Tổng thống, nơi tòa án đã ra phán quyết miễn trừ khỏi Đạo luật Tự do thông tin. Về phần mình, ông Elon Musk đã được chỉ định là cố vấn của Tổng thống chứ không phải là một phần của cấu trúc chính thức đó. Đôi khi, không rõ liệu vị tỷ phú đang nói thay cho chính phủ hay với tư cách là một công dân, chẳng hạn như khi ông kêu gọi sa thải hoặc luận tội các thẩm phán liên bang, hoặc khi ông bình luận công khai về động lực chính trị ở các quốc gia nước ngoài.

Tuy nhiên, một cuộc thăm dò mới công bố 19-2 cho thấy, 55% cử tri Mỹ cho rằng ông Elon Musk đã tích lũy quá nhiều quyền lực. Ông Norm Eisen, một luật sư của đảng Dân chủ đã đệ đơn kiện ông Elon Musk với lý do ông Musk đã tích lũy quá nhiều quyền lực đến mức, nếu không được Thượng viện xác nhận, công việc của ông sẽ vượt quá giới hạn Hiến pháp Mỹ. Trong một loạt phiên điều trần khẩn cấp trong vụ kiện đó, các thẩm phán liên bang đã nắm bắt được nhiều chi tiết hơn về công việc mà ông Elon Musk và DOGE đang làm. Họ nghi ngờ rằng sự mơ hồ là cố ý và vị trí của ông Musk cùng toàn bộ hoạt động của DOGE có thể là vi hiến vì “có vẻ như thẩm quyền không được kiểm soát của một cá nhân không được bầu và một thực thể không được Quốc hội tạo ra và không có sự giám sát nào”. Thậm chí, việc thiếu rõ ràng cũng khiến tòa án gần như không thể can thiệp trước các mục tiêu tấn công tiếp theo, đặc biệt là khi nhiều hành động được các Bộ trưởng và Tổng thống Donald Trump chấp thuận.

Bài viết trên tờ Politico nhận định, việc chính thức hạ thấp thẩm quyền của ông Elon Musk - ngay cả khi chính vị CEO siêu giàu này khuếch đại nó - có thể mang lại cả lợi ích về mặt pháp lý và chính trị cho chính quyền ông Donald Trump hiện nay. Xét cho cùng, việc củng cố quyền lực của ông Musk không chỉ vi phạm Hiến pháp mà còn có thể làm suy yếu một số luận điệu dân túy đã đưa ông Donald Trump đến chiến thắng vào năm 2024. “Tôi nghĩ đó là cố ý. Họ không muốn nói vai trò thực sự của ông ấy là gì, vì họ không muốn thừa nhận một tỷ phú không được bầu đang điều hành chính phủ liên bang ngay lúc này” - ông Matt Platkin, một đảng viên Dân chủ, Giám đốc Sở Tư pháp New Jersey nhận xét về những thông điệp trái chiều quanh vai trò của ông Elon Musk. Mặt khác, sự mơ hồ về vai trò của vị tỷ phú này cho phép Tổng thống Donald Trump hoạt động không thể đoán trước, không thể bị kẻ thù, thậm chí là đồng minh kìm kẹp trong khi ông khẳng định quyền lực chưa từng có.

Hải Yến